Ole Jacob Broch
Ole Jacob Broch (d. 14 Ocak 1818 - ö. 5 Şubat 1889) Norveçli matematikçi, fizikçi, ekonomist ve politikacı. Broch Fredrikstad kentinde, savaş komiseri Johan Jørgen Broch (1791–1860) ile Jensine Laurentze Bentzen (1790–1877)'in çocuğu olarak dünyaya geldi.[1] Küçük yaşta matematiğe yatkınlık gösteren Norveçli, Christiania'daki (bugünkü Oslo) eğitiminden sonra, yurt dışına çıktı. Paris, Berlin ve Königsberg'de de eğitim gördü; bu sıralarda optik ve istatistik üzerine de çalıştı.[1]
Norveç'e döndükten sonra arkadaşı Hartvig Nissen'le çalıştı; çalışmaları sonucunda 1843 yılında Hartvig Nissens skole okulu kuruldu.[2] 1847'de doktorasını tamamlayan Broch, Nissen'in yanından ayrılarak üniversiteye döndü.[1] Askeri Akademi'de de dersler veren matematikçi, 1847 yılında sigorta şirketi Gjensidige'i ("Christiania almindelige, gjensidige Forsørgelsesanstalt" adıyla) kurdu.[2] Gjensidige İskandinavya'nın ilk hayat sigortası firmasıydı.[1]
Broch Christiania'dan siyasete atıldı ve 1862-69 yılları arasında şehri parlamentoda temsil etti.[1] 1869'da ilk Frederik Stang hükûmetinde Donanma Bakanlığı'na geitirildi. 1871–72 döneminde Stockholm'de temsilcilik yaptıktan sonra, 1872'de kısa süreliğine bakanlığa döndü.[3] Bakanların meclisteki etkinliği konusunda anlaşmazlıklar yaşayınca görevi bıraktı.[4] Ardından uluslararası görevler üstlenen Broch, Fransa'nın Sèvres kentindeni Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu'na 1879'da üye, 1883'te de başkan oldu.[1] 1884'te hükûmet kurabilmek için yeniden ülkesine gitti. Christian Homann Schweigaard'ın Nisan hükûmeti olarak bilinen kabinesinin düşmesine yol açan anayasa krizi, yeni bir başbakan arayışına yol açmıştı. Hükûmeti oluşturmada başarız olan Broch, Fransa'ya döndü ve birkaç yıl sonra hayatını kaybetti.[1]
Broch bilimsel ve politik çalışmalarında birçok ödüle layık görüldü. 1849'dan itibaren Norveç Kraliyer Bilimler ve Edebiyat Topluluğu üyesi olan Broch, 1879'da St. Olav Nişanı kazandı.[1] Uluslararası alanda ise İsveç Kutup Yıldızı Nişanı almıştı.[1]
Svalbard'ın Nordaustlandet kentinin kuzeyindeki Brochøya bölgesi Jacob Broch'un anısında isimlendirildi.[5]
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Wasberg, Gunnar Christie. "Ole Jacob Broch". Helle, Knut (Norwegian). Norsk biografisk leksikon. Oslo: Kunnskapsforlaget. http://www.snl.no/.nbl_biografi/Ole_Jacob_Broch/utdypning. Erişim tarihi: 2010-05-20.
- 1 2 Brissach, Ingrid J. (20 Nisan 2005). "Den allsidige matematiker" (Norveççe). Adresseavisen. http://www.adressa.no/nyheter/trondheim/byens_gater/article495282.ece. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010.
- ↑ "Frederik Stang's Government". Government.no. 6 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121006034449/http://www.regjeringen.no/en/the-government/previous-governments/the-structure-of-the-registry/governments/dissolution-of-the-danish-norwegian-real/governments-1814---1905/frederik-stangs-government-1861---1880.html?id=506810. Erişim tarihi: 2010-05-20.
- ↑ Henriksen, Petter, ed. "Ole Jacob Broch" (Norwegian). Store norske leksikon. Oslo: Kunnskapsforlaget. http://www.snl.no/Ole_Jacob_Broch. Erişim tarihi: 2010-05-20.
- ↑ "Brochøya". Norveç Kutup Enstitüsü. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120503003112/http://miljo.npolar.no/placenames/pages/detailn.asp?placeNameID=01650A. Erişim tarihi: 3 Aralık 2011.