Ortak ata

Ortak ata, evrimsel süreçte, birden fazla canlı türünün ortak genetik öncülü olan canlı. Modern biyolojide, Dünya üzerinde yaşayan ya da soyu tükenmiş birçok canlının, diğer alt canlı türlerinin ortak atası olduğu kabul edilir. Ayrıca tüm canlıların evrensel bir ortak atadan ya da ortak gen havuzundan^[1] geldiği kabul edilir. Evrensel ortak ata kavramı, ilk kez 1859'da Charles Darwin'in Türlerin Kökeni kitabında ortaya atılmıştır.

İlk canlıların ortaya çıkışı

Yaşam ağacı: Bakteriler, Ökaryotlar ve Arkeler

Hayatın ilk kez ortaya çıkışı, biyolojik evrim için temel bir ön şarttır, ancak evrimin işleyişini anlamak için hayatın kökeninin bulunması gerekli değildir, çünkü bir kez canlı organizmalar ortaya çıktığında evrim kurallarının işleyeceği deneylerle gözlenmiştir.^[2] Evrim için ilk organizma sorunu henüz tam anlamıyla çözülememiştir. Ortaya çıkan ilk canlı organizma hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır.

Şu anki bilimsel konsensüs karmaşık biyokimyanın, basit kimyasal reaksiyonlar ile hayatı oluşturduğu yönündedir, ancak bunun nasıl olduğu henüz tam anlamıyla çözülememiştir.^[3] Hayatın ilk kez ortaya çıkışı, yaşayan ilk şeylerin yapısı veya evrensel ortak atanın genetik yapısı ile ilgili bilgiler henüz eksiktir.^[4][5] Dolayısıyla, hayatın tam olarak nasıl başladığı konusunda bir konsensüs bulunmamaktadır, ancak RNA gibi kendini kopyalayan moleküller^[6] ve basit hücre yapıları^[7] ile ilgili teoriler mevcuttur.

İnsansıların ortak ataları

İnsan, bonobo, şempanze, goril, gibon ve orangutanla birlikte Hominoidea (İnsansılar) süperfamilyasına dahildir. Bunlardan şempanze ve bonobo %99'luk gen ikizi olarak insanın yaşayan en yakın akrabalarıdır.^[8] İnsan ile şempanzenin ortak atası yaklaşık 6 milyon yıl önce yaşamıştır.^[9]

Ayrıca bakınız

• Evrim

Kaynakça

Dipnotlar

1. İlk canlı benzeri (İng: life-like) yaşam formlarının günümüzdeki bakterilerle kıyaslanabilir bir şekilde lateral genetik malzeme değiştokuşu yapmış olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle evrensel ortak ata yerine zaman zaman ortak gen havuzu kavramı kullanılır.
2. Isaak, Mark (2005). "Claim CB090: Evolution without abiogenesis". TalkOrigins Archive. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160602000702/http://www.talkorigins.org/indexcc/CB/CB090.html. Erişim tarihi: 2007-05-13. 
3. Peretó J (2005). "Controversies on the origin of life". Int. Microbiol. 8 (1): 23–31. PMID 15906258. http://www.im.microbios.org/0801/0801023.pdf. 
4. Luisi PL, Ferri F, Stano P (2006). "Approaches to semi-synthetic minimal cells: a review". Naturwissenschaften 93 (1): 1–13. DOI:10.1007/s00114-005-0056-z. PMID 16292523. 
5. Trevors JT, Abel DL (2004). "Chance and necessity do not explain the origin of life". Cell Biol. Int. 28 (11): 729–39. DOI:10.1016/j.cellbi.2004.06.006. PMID 15563395. Forterre P, Benachenhou-Lahfa N, Confalonieri F, Duguet M, Elie C, Labedan B (1992). "The nature of the son universal ancestor and the root of the tree of life, still open questions". BioSystems 28 (1–3): 15–32. DOI:10.1016/0303-2647(92)90004-I. PMID 1337989. 
6. Joyce GF (2002). "The antiquity of RNA-based evolution". Nature 418 (6894): 214–21. DOI:10.1038/418214a. PMID 12110897. 
7. Trevors JT, Psenner R (2001). "From self-assembly of life to present-day bacteria: a possible role for nanocells". FEMS Microbiol. Rev. 25 (5): 573–82. DOI:10.1111/j.1574-6976.2001.tb00592.x. PMID 11742692. 
8. Mary-Claire King, Protein polymorphisms in chimpanzee and human evolution, Doctoral dissertation, University of California, Berkeley (1973).
9. Chimps and Humans Very Similar at the DNA Level News.mongabay.com. Erişim: 6 Haziran 2009