Osetya
Bu maddenin doğruluğu konusunda şüpheler var. (Madde içeriğinde doğruluğu kesin olmayan kısımlar tespit edilmiştir.) Lütfen konuyla ilgili tartışmaya katılın. Gerekirse kaynak gösterin. |
Bu maddenin veya sayfanın tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. Ayrıntılar için lütfen ilgili tartışma sayfasına bakınız. Şablonu çıkarmadan önce lütfen şablonun yardım sayfasını inceleyiniz. (Mart 2014) |
Osetya, (Osetçe: Ирыстон; Iryston, Rusça: Осетия; Osetiya, Gürcüce: ოსეთი; Oset'i) Kafkasya'da bulunan bir bölge.
Coğrafi bilgiler
Kafkas sıradağlarının kuzey ve güney yamaçlarına yayılmış dağlık bir bölge olan Osetya, kuzeyde Stavropol Kray (Rusya Federasyon), doğuda Çeçen ve İnguş Cumhuriyetleri, batıda Kabartay-Balkar Cunhuriyeti ve güneyde de Gürcistan'la komşudur. Tarihsel ve kültürel olarak hemen hemen bütünlük arz eden tek bir ülke olan Osetya, Büyük Kafkaslar'ın ikiye böldüğü iki parçadan oluşur: Kuzey Osetya ve Güney Osetya... Kuzey, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir cumhuriyettir. Güney ise, 1991 yılında çıkan çatışmalar sonrasında Gürcistan'dan bağımsızlığını ilan etmiştir. De facto bağımsız geçen senelerden sonra Ağustos 2008 yılında Gürcistan'la yeni bir savaş yaşanmış; savaşa Rusya Federasyonu müdahale etmiş ve Güney Osetya'yı bağımsız bir devlet olarak tanımıştır. Nikaragua ve Venezuela da Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanımıştır. Ülke ismini, çoğunluğu oluşturan Oset halkından alır. Ülkede Osetler dışında Ruslar, Gürcüler, Ermeniler, diğer Kafkasyalı halklar ve başka uluslar yaşar.
Tarih
Koban Kültürü
Osetya, en erken tarihöncesi dönemlerden beri bir yerleşim yeriydi. Milattan önce ikinci binyılın sonu ve binyılın ortalarına tarihlenen bir geç bronzçağı-demir çağı uygarlığı olan Koban kültürü, Kafkaslar'da bir özgün medeniyet olarak burada ortaya çıktı. Bu kültür, ismini aldığı Osetya'nın Koban köyünde bir sel sonucu kayan toprak altından çıkan savaş baltaları, hayvan figürlü heykelciklerle tanındı. Koban uygarlığı, erken dönemlerden başlayarak İskitler'le ilişkiye girmeye başladı.
İskitler
Yunan kaynaklarının "Skithoi", Perslerin ise "Saka" ismini verdiği Avrasyalı bu göçebeler, MÖ 8. yüzyılda tarih sahnesine çıkmalarıyla, Kafkasya ile her zaman ilgili oldular. İran ve Anadolu üzerine yaptıkları seferlerde, bu bölgeyi bir geçiş noktası ve üs olarak kullandılar. Kafkasya'da bulunmuş birçok kurgan, İskitler'in yerli Kafkas kavimleriyle ilişkilerinin derinliğini ve uzun süren İskit etkisini ortaya koyar. İskitler yerli Kobanlılar'la da son derece yakın ilişkideydiler ve Osetya'nın her iki kısmı, İskit yerleşimlerine kucak açtı.
Alanlar
Osetya'nın bugünkü etnolinguistik yapısını belirleyen en önemli unsur Alanlar oldu. Alanlar da, İskitler gibi, göçebe bir kavimdi ve onlara yakın bir dil konuşuyorlardı. Milat sıralarında, daha doğudaki yurtlarından ayrılıp Karadeniz civarına yerleştiler. Hun istilası sırasında bir kısmı Batı Avrupa'ya göçtü. Kafkasya'da kalanlar 8.-13. yüzyıllarda güçlü bir feodal krallık kurdular. Fakat bu devlet, Cengiz Han orduları tarafından yıkıldı. Alan nüfusu kıyıma uğradı. Daha sonra gelen Timur istilaları da, Alanların toparlanmasına fırsat vermedi. Osetya'nın dağlık bölgelerine çekilen Alanlar, bugünkü Oset halkını meydana getirdi.