Pancho Villa
Pancho Villa (gerçek adı: Doroteo Arango Arámbula, d. 5 Haziran 1878 - ö. 20 Temmuz 1923), Meksikalı devrimci, general, asi. 1913 devriminde Zapata ile birlikte Huerta'ya karşı savaşmıştır.
Yaşamı
5 Haziran 1878'de doğdu. Francisko Villa olarak bilinirse de, asıl adı Doreteo Arango'dur. Yoksul bir köylü çocuğuydu. Babasının ölümünden sonra ailesini geçindirmek zorunda kaldı. Eşkiyalığa başlamasıyla ilgili yaygın öykü (ki kendisi bu öyküyü reddeder) bir gün tarladan döndüğünde kız kardeşine çalıştığı çiftlik sahibinin oğlunun tecavüz ettiğini görmesiyle başlar.
Devrim Yılları
1909 yılında Porfirio Diaz'a karşı savaşan Modero güçlerine katıldı. Kısa zamanda albaylığa yükseldi. 1912 deki ayaklanmada Huerta tarafından tutuklandı. Ölüme mahkûm edildi. Ancak hapisten kaçtı ve ABD'ye gitti. 1913'te Huerta Modero'yu öldürdükten sonra Meksika'ya geri döndü ve Zapata ile birlikte Huertaya karşı savaşmaya devam etti. Bu sefer yanlarına Venustiano Carranza Garza'yı da almışlardı. Huerta'ya karşı birçok askeri başarı kazandılar. 1914'te Carranza ile birlikte Zacates savaşında Huerta'yı kesin olarak yendiler. Bundan sonra Caranza ile aralarındaki birlik bozuldu. Yine 1914'te Zapata ile başkent Meksiko'ya girdiler. 1915 te Carranza ve Obregon'a yenildi. Meksika'nın kuzeyindeki dağlara çekildi. 1915 ve 1916 yıllarında ABD ile arası açıldı ve Kuzey bölgelerde iki yıl gerilla savaşı yaptı. 1920'de Carranza'nın Álvaro Obregón tarafından devrilmesinin ardından affa uğradı. Kalan yaşamını bir çiftlikte geçirdi. 23 Temmuz 1923'te arabasıyla partiden evine dönerken bir suikaste kurban gitti.