Paul Newman
| Paul Newman | |
|---|---|
 Newman (Haziran 2007'de) | |
| Doğum |
Paul Leonard Newman 26 Ocak 1925 Shaker Heights, Ohio, ABD |
| Ölüm |
26 Eylül 2008 (83 yaşında) Westport, Connecticut, ABD |
Paul Leonard Newman, (d. 26 Ocak 1925, Cleveland-Ohio, ö. 26 Eylül 2008, Westport-Connecticut) ABD'li ünlü,etkili sinema oyuncusu.
Akademi ödülü, Golden Globe ödülü, Cannes ödülü, ve Emmy ödülü sahibi sanatçı, kendi kurduğu "Newman's Own" adlı gıda şirketinin 200 milyon doları aşan gelirlerini binlerce hayır kuruluşlarına bağışlamıştır.[1] II. Dünya Savaşı sırasında ABD donanmasında görev yapmıştır. Askerlik öncesi Ohio Üniversitesi'ne devam etmiş, savaş sonrasında ise Yale Üniversitesi'nde oyunculuk dersleri almıştır. Newman, beyaz perdenin sarışın, mavi gözlü, en yakışıklı erkeklerinden biri olarak başarılı oyunculuğuyla da herkesi etkilemeyi başarmıştır.
Sinema kariyeri
Yale'de eğitimine devam ettiği sırada, Broadway'e ilk adımını, 1953'te William Inge'nin yapımı olan Picnic ile attı. Daha sonra, The Desperate Hours ve Sweet Bird of Youth gibi orijinal Broadway oyunlarında rol aldı. 1954'te oynadığı ilk filmi The Silver Chalice için "1950'lerde yapılmış en kötü film" ifadesini kullanır. 1956'da Somebody Up There Likes Me ve Cat on a Hot Tin Roof filmlerinde oynadı.
Önemli filmleri
Mavi gözleri ve düzgün fiziği ile romantik bir başrol oyuncusu olabilirdi fakat o hep daha fazlasını istedi. Hollywood'un her yakışıklı aktöre verebileceği, standart güzel çocuk rollerini değil, büyük filmlerde önemli rolleri almak için mücadele etti. 1950'lerden 60'lara ve hatta 70'lerin sinemasına başarılı geçiş yapabilen nadir oyunculardan biri oldu. Asi kişiliği ondan sonraki nesle de yansıdı. Daha genç aktörler ondan etkilendiklerini sık sık dile getirdiler.
Newman, 1961'de The Hustler, 1963'de Hud, 1964'te Harper, 1967'de Cool Hand Luke, 1977'de Slap Shot, ve 1982'de The Verdict gibi sinema klasiklerinde rol aldı. 1969'da Butch Cassidy and the Sundance Kid ve 1973'te çevrilen The Sting filmlerinde Robert Redford ile birlikte oynadı.
The Long, Hot Summer (1958), Rally 'Round the Flag, Boys!, (1958), From the Terrace (1960), Paris Blues (1961), A New Kind of Love (1963), Torn Curtain (1966),Winning (1969), WUSA (1970), The Drowning Pool (1975), Harry & Son (1984) ve Mr. and Mrs. Bridge (1990) filmlerinde eşi Joanne Woodward ile birlite oynadı.
Hem yönettiği hem de oynadığı Harry & Son filmine ilaveten, kendisinin rol almadığı ancak eşi Woodward'ın oynadığı üç film daha yönetmiştir: Rachel, Rachel (1968), Pulitzer Ödülü kazanan The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds (1972), ve The Glass Menagerie (1987).
Son çalışmaları
Newman 2003'te Broadway'de Thornton Wilder'ın Our Town adlı oyununda göründü. Bu oyundaki performansı ile ilk Tony Ödülü adaylığını elde etti. PBS ve kablolu yayın yapan Showtime kanalları yapımı yayınladılar ve Newman, Outstanding Lead Actor in a Miniseries or TV Movie dalında Emmy adayı oldu.
Kişisel yaşamı
Evlilikleri ve ailesi
Newman iki kere evlendi. 1949'dan 1958'e kadar süren Jackie Witte[2] ile evliliğinden Scott (1950) adında bir oğlu ve Susan Kendall (1953) ve Stephanie adında iki kızı oldu.[2] Breakheart Pass, The Towering Inferno ve Fraternity Row filmlerinde rol alan Scott Newman 1978 kasımında aşırı dozda ilaç alımı sonucu öldü.[3] Newman oğlunun ölümünden sonra onun anısına ilaçların kötü kullanımını önlemek için Scott Newman Center'ı kurdu.[4] Newman'ın kızlarından Susan belgesel film yapımcısı ve hayırseverdir ayrıca 1978 yapımı I Wanna Hold Your Hand filminde dört Beatles hayranından birini oynamıştır. Susan ayrıca ortak yapımcısı olduğu The Shadow Box filmi ile de Emmy adayı oldu. Newman tamamı kızlarından olmak üzere sekiz torun sahibidir.
29 Ocak 1958'de Newman Joanne Woodward ile evlendi. Çiftin bu evlilikten Elinor "Nell" Teresa (1959), Melissa "Lissy" Stewart (1961) ve Claire "Clea" Olivia (1965) adlarında üç kızı vardır.
Hastalığı ve ölümü
Haziran 2008'de eski bir sigara tiryakisi olan Newman'a akciğer kanseri teşhisi konulduğu açıklandı. Newman teşhis sonrasında New York'taki Sloan-Kettering Hastanesi'nde tedavi altına alındı. Mayıs ve haziran aylarında çekilen fotoğraflarında Newman oldukça zayıflamış görünüyordu. Yazar A.E. Hotchner medyaya Newman'ın kendisine on sekiz ay önce hastalıktan bahsettiğini aktardı. Ağustosta Newman resmi olarak kemoterapiyi durdurdu ve ailesine evinde ölmek istediğini söyledi.
Paul Newman, 27 Eylül 2008 günü Connecticut'taki evinde hayata gözlerini yummuştur.
Notlar
- Ünlü tiyatrocu Haldun Dormen Sürç-ü Lisan Ettikse... adlı anı kitabında 1950'li yılların başlarında ABD'de Yale Üniversitesi'ne tiyatro eğitimi almak için gittiğinde o zaman hiç tanınmamış bir aktör adayı olan, aynı zamanda da bir alt sınıfta okuyan Paul Newman ve eşiyle tanıştıklarını ve arkadaş olduklarını, dostluklarının da hâlâ sürdüğünü anlatmıştır.[5][6]
Filmleri
Oyuncu olarak
| Yıl | Film | Rol | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1954 | The Silver Chalice | Basil | |
| 1956 | Somebody Up There Likes Me | Rocky Graziano | |
| The Rack | Capt. Edward W. Hall Jr. | ||
| 1957 | The Helen Morgan Story | Larry Maddux | |
| Until They Sail | Capt. Jack Harding | ||
| 1958 | The Long, Hot Summer | Ben Quick | |
| The Left Handed Gun | Billy the Kid | ||
| Cat on a Hot Tin Roof | Brick Pollitt | Academy Award for Best Actor adaylığı BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylığı | |
| Rally 'Round the Flag, Boys! | Harry Bannerman | ||
| 1959 | The Young Philadelphians | Anthony Judson Lawrence | |
| 1960 | From the Terrace | David Alfred Eaton | |
| Exodus | Ari Ben Canaan | ||
| 1961 | The Hustler | Eddie Felson | BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylık - Academy Award for Best Actor adaylık - Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama |
| Paris Blues | Ram Bowen | ||
| 1962 | Sweet Bird of Youth | Chance Wayne | Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı |
| Hemingway's Adventures of a Young Man | Ad Francis, 'The Battler' | Golden Globe Award for Best Supporting Actor - Motion Picture adaylığı | |
| 1963 | Hud | Hud Bannon | Academy Award for Best Actor adaylığı BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylığı Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı |
| A New Kind of Love | Steve Sherman | ||
| The Prize | Andrew Craig | ||
| 1964 | What a Way to Go! | Larry Flint | |
| The Outrage | Juan Carrasco | ||
| 1965 | Lady L | Armand Denis | |
| 191966 | Harper | Lew Harper | |
| Torn Curtain | Prof. Michael Armstrong | ||
| 1967 | Hombre | John Russell | |
| Cool Hand Luke | Luke Jackson | Academy Award for Best Actor adaylığı - Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı | |
| 1968 | The Secret War of Harry Frigg | Pvt. Harry Frigg | |
| 1969 | Winning | Frank Capua | |
| Butch Cassidy and the Sundance Kid | Butch Cassidy | BAFTA Award for Best Actor in a Leading Role adaylığı | |
| 1970 | WUSA | Rheinhardt | |
| 1971 | Sometimes a Great Notion | Hank Stamper | |
| Once Upon a Wheel (1971 TV program) | Kendisi | World Television Festival Award ,Best International Sports Documentary | |
| 1972 | Pocket Money | Jim Kane | |
| The Life and Times of Judge Roy Bean | Judge Roy Bean | ||
| 1973 | The Mackintosh Man | Joseph Rearden | |
| The Sting | Henry Gondorff | ||
| 1974 | The Towering Inferno | Doug Roberts | |
| 1975 | The Drowning Pool | Lew Harper | |
| 1976 | Buffalo Bill and the Indians | William F. "Buffalo Bill" Cody | |
| 1977 | Slap Shot | Reggie "Reg" Dunlop | |
| 1979 | Quintet | Essex | |
| 1980 | When Time Ran Out... | Hank Anderson | |
| 1981 | Fort Apache, The Bronx | Murphy | |
| Absence of Malice | Michael Colin Gallagher | Academy Award for Best Actor adaylığı | |
| 1982 | Come Along with Me | TV | |
| The Verdict | Frank Galvin | Academy Award for Best Actor adaylığı Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı | |
| 1981984 | Harry & Son | Harry Keach | |
| 1986 | The Color of Money | Fast Eddie Felson | Academy Award for Best Actor Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı |
| 1989 | Fat Man and Little Boy | Gen. Leslie R. Groves | |
| Blaze | Gov. Earl K. Long | ||
| 1990 | Mr. and Mrs. Bridge | Walter Bridge | |
| 1993 | La Classe américaine | Dave | arşiv görüntüleri |
| 1994 | The Hudsucker Proxy | Sidney J. Mussburger | |
| Nobody's Fool | Donald J. "Sully" Sullivan | Academy Award for Best Actor adaylığı Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı | |
| 1998 | Twilight | Harry Ross | |
| 1999 | Message in a Bottle | Dodge Blake | |
| 2000 | Where the Money Is | Henry Manning | |
| 2002 | Road to Perdition | John Rooney | Academy Award for Best Supporting Actor adaylığı BAFTA Award for Best Actor in a Supporting Role adaylığı Golden Globe Award for Best Supporting Actor - Motion Picture adaylığı |
| 2003 | Our Town | Stage Manager | Emmy Award adaylığı |
| 2005 | Empire Falls | Max Roby | Emmy Award; Golden Globe |
| Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D | Dave Scott | voice | |
| 2006 | Cars | Doc Hudson | voice |
| 2007 | Dale | Anlatıcı | Ses |
Kaynaklar
- ↑ http://www.newmansown.com/faqs.cfm
- 1 2 Paul Newman biography. - Tiscali.co.uk.com.
- ↑ Clark, Hunter S. People. Time magazine. 17 February 1986.
- ↑ Welcome. Scott Newman Center.org.
- ↑ Sürç-ü Lisan Ettikse...2003, Epsilon Yayınları.s.106.
- ↑ http://www.indeksiletisim.com/hizmet_goster.asp?ID=345&hizmet_id=8
Dış bağlantılar
- Internet Movie Database'te Paul Newman
- Newman/Haas Racing
- Newman's Own
- The Hole in the Wall Gang Camp
- Barretstown Gang Camp, Ireland
- Is Paul Newman ready for his swan song?
- Newman's Day at Princeton
- Traditions at Bates College and a Memory of Newman Day from a 1991 graduate
| |||||||||||||||||
| ||||||||||||||