R (programlama dili)
İlk çıkışı | 1993 |
---|---|
Tasarımcı | Ross Ihaka ve Robert Gentleman |
Geliştirici | R Development Core Team |
Kararlı sürüm | 3.1.0 |
Etkilendikleri | S, Scheme |
Platformu | çapraz platform |
Lisans | GNU Genel Kamu Lisansı |
Web sitesi | www.r-project.org |
R istatistiksel hesaplama ve grafikleri için bilgisayar programı olup aynı zamanda programlama dilidir. Yeni Zelanda Auckland Üniversitesinden Ross Ihaka ve Robert Gentleman tarafından ortaya çıkarılan[1] R hali hazırda R Geliştirme Çekirdek Ekibi tarafından geliştirilmekte. S programlama dilinin açık kaynak kodlu versiyonu olan R bundan dolayı bazen GNU S olarak da anılmaktadır.
İstatistiki yazılım geliştirme için istatistikçiler arasında de fakto standart haline gelen R istatistiki yazılım geliştirme ve veri analizi alanında kullanılmaktadır.[2]
GNU projesinin bir parçası olan R nin kaynak kodları GNU Genel Kamu Lisansı altında olup değişik işletim sistemleri için sürümleri mevcuttur.R komut satırı arayüzü kullanıyor olsa da değişik grafik kullanıcı arayüzleride bulunmaktadır.
Özellikleri
R çok geniş istatistiki (doğrusal ve doğrusal olmayan modelleme,klasik istatistik testleri, zaman serileri analizi, sınıflandırma, kümeleme ve diğer) ve grafik çizim teknikleri sunmaktadır. R de S gibi tam anlamıyla programlama dili olarak tasarlanmış olup kullanıcıya yeni fonksiyonlar tanımlayarak ilave özellikler geliştirme imkânı sunmaktadır. Bazı önemli farklılıklar olmasına rağmen S için yazılan kodlar aynen R de de çalışır. R sisteminin büyük çoğunluğu aynı dille yazıldığından kullanıcının yapılan algoritmik seçimleri takip etmesi kolaylaşmaktadır. Yoğun hesaplamalar gerektiren görevler için C,C++ ve Fortran kodu çalışma zamanında bğlanıp çalıştırılabilmektedir. İleri seviye kullanıcılar R nesnelerinin manupilasyonu için C kodu yazabilirler.
R, kullanıcıların eklediği özel fonksiyonlar veya çok özel araştırma alanlarına ait paketlerle oldukça geliştirilebilirdir. S dilinin mirasından dolayı R diğer birçok istatistiki hesaplama dilinden daha kuvvetli bir nesneye yönelik programlama kabiliyetine sahiptir.
R'nin bir diğer güçlü yönü matematiksel sembolleri de içeren yayın kalitesinde grafikler çizebilen grafik imkânlarıdır. R'nin ister online ister baskı amaçlı kullanılabilen çok geniş içerikli LaTeX benzeri dökümantasyon imkânı vardır.
Popüler veri madenciliği yazılım Weka nın, veri madenciliği yeteneklerinin Weka, istatistiksel analizlerin R ile yapılmasını sağlayan arayüzü bulunmaktadır.
Örnekler
Bu örnekler dilin temel kurallarını ve komut satırının kullanımını göstermektedir.
> x <- c(1,2,3,4,5,6) # x sıralı 6 lısı oluştur
> y <- x^2 # y x in elemanlarının karelerinden oluşsun
> mean(y) # y nin aritmerik ortalaması
[1] 15.16667
> var(y) # Örnek varyansını hesapla
[1] 178.9667
> summary(lm(y ~ x)) # y nin x'e bağımlı doğrusal regresyon modeli
Call:
lm(formula = y ~ x)
Residuals:
1 2 3 4 5 6
3.3333 -0.6667 -2.6667 -2.6667 -0.6667 3.3333
Coefficients:
Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)
(Intercept) -9.3333 2.8441 -3.282 0.030453 *
x 7.0000 0.7303 9.585 0.000662 ***
---
Signif. codes: 0 ‘***’ 0.001 ‘**’ 0.01 ‘*’ 0.05 ‘.’ 0.1 ‘ ’ 1
Residual standard error: 3.055 on 4 degrees of freedom
Multiple R-squared: 0.9583, Adjusted R-squared: 0.9478
F-statistic: 91.88 on 1 and 4 DF, p-value: 0.000662
> par(mfrow=c(2, 2)) # 2x2 lik çizim alanı oluştur
> plot(lm(y ~ x)) # Regresyon modelinin tanısal grafikleri
Paketler
R nin yetenekleri kullanıcılarca eklenen paketler le geliştirilmektedir.Bu paketler belli uzmanlık alanlarıyla ilgili teknikler, gelişmiş grafik özellikleri, birçok harici dosya biçimini okuma/yazma yeteneği(SPSS, Matlab,Excel,MySQL bağlantıları vb.) gibi birçok özelliği R ye kazandırmaktadır. R nin standart kurulumunda temel paketler bulunuyor olsa da 2000[3] den fazla paket CRAN (Geniş Kapsamlı R Yazılım Ağı) dan erişilebilirdir.
Grafik kullanıcı arayüzleri
- RStudio - Kullanımı oldukça kolay ve gelişmiş bir arayüz. RStudio
- gretl - R gretl paket programının içerisinden kullanılabilir
- Java Gui for R – Java diliyle yazılmış müztakil olarak çalışabilen R terminali ve editörü (JGR diyede anılıyor)
- Rattle GUI - RGtk2 tabanlı ve özellikle veri madenciliği amaçlı hazırlanmış GUI
- R Commander – tcltk tabanlı GUI
- – R ve Rcmdr nin Microsoft Excel içerisinden kullanılabilmesini sağlar
- rggobi, Matris görselleştirme için GGobi arayüzü
- RKWard – KDE kütüphanesi tabanlı
- Sage – web tarayıcı arayüzü aynı zamanda rpy desteği
- Statistical Lab
- Deducer menü and hesaptablosu tabanlı GUI.
R nin Ticari Versionları
R nin destek ve servis imkânları içeren değişik ticari ve kurumsal versiyonları bulunmaktadır.
- REvolution Computing tarafından sunulan REvolution R, ve paralel işlem yeteneklerine sahip ParallelR[4].
- XL Solutions tarafından sunulan R+.
- RStat
- R ye benzeyen ve S nin ticari bir versiyonu olan S-PLUS.
Referanslar
- ↑ Robert Gentleman ana sayfası
- ↑ Üniversitelerde Sosyal Bilimlerde İstatistik Öğretimi için R İstatistiki Hesaplama Ortamını Kullanmak, " Using the R Statistical Computing Environment to Teach Social Statistics Courses"
- ↑ Henrik Bengtsson,"Milestone: 2000 packages on CRAN"
- ↑ Basın Açıklaması, "Intel Capital Makes Series A Investment in REvolution Computing"
Dış bağlantılar
- The R Project for Statistical Computing (proje ana sayfası)
- Açık Dizin Projesi'nde R kategorisi
- RSeek ve R site search R ile ilgili içeriğe özel arama motorları.
- Muhtelif R mail listeleri kullanıcılara soru sorma veya cevaplama imkânı sunuyor.
- R Dergisi hem kullanıcıların hem geliştiricilerin ilgisini çekebilecek kurulca incelenen ve istatistiki hesaplama ve geliştirme ile ilgili dergi. İstatistiki Yazılım Dergisi(The Journal of Statistical Software) R kullanımıyla ilgili çok sayıda makale içermekte.
- R kitapları R ile ilgili birçok kitap başlığı (kısa yorumlarıyla)içermekte.
- The R Graphical Manual bütün R paketlerindeki grafik kütüphaneleriyle birlikte tüm R paketlerindeki bütün fonksiyonların bir listesini içermektedir.
- The R wiki R için bir topluluk vikisidir.
- R bloggers - R bloglarından derlenmiş makaleler.
- Wessa.net R-Framework Statistics and Forecasting
- Ekonometriye Yeni Başlayanlar için Kısa bir R Kılavuzu