C (programlama dili)

=Nisan 2013

Başlığın diğer anlamları için anlamı ve C sayfasına bakınız.

Şablon:Programlama

|ad|                         = C
|logo||                        = [[Dosya:Hello-frameless
>altyazı<                  = "Hello World!" (Merhaba|Dünya) kodu
|paradigması|                 = programlama|Zorunlu programlama|yordamsalprogramlama|yapısal

|¦{[çıkış_tarihi]}¦| = 1972

[|tasarımcısı|]                = Dennis Ritchie
|{geliştiricisi}|               = Aslen: 
 DennisRitchie &Labs
C: ANSIX3J11
ISOC:ISO/IECJTC1/SC22/G4
| en_son_sürüm                  = C99
| en_son_sürüm_tarihi           = Mart 2000
| en_son_önizleme_sürümü        = C1X
| en son_önizleme_sürümü_tarihi = 
| en_son_test_sürümü            =
| en_son_test_sürümü_tarihi     =
| tip_sistemi                   = zayıf, statik, belirgin
| uygulamaları                  = Clang, GCC, MSVC, Turbo C, Watcom C
| lehçeleri                     = Cyclone, Unified Parallel C, Split-C, Cilk, C*
| etkilendikleri                = B (BCPL, CPL), ALGOL 68, Çevirici, PL/I, FORTRAN
| etkiledikleri                 = Birçok: AMPL, AWK, csh, C++, C-- , C#, Objective-C, BitC, D, Go, Java, JavaScript, Limbo, LPC, Perl, PHP, Pike, Processing, Python, Comfy
| programlama_dili              = 
| platformu                     = 
| işletim_sistemi               = Çapraz platform
| lisansı                       = 
| dosya_uzantısı                = .h .c
| websitesi                     = 
| ailesi                        =

}} AT&T Bell laboratuvarlarında, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından UNIX İşletim Sistemi' ni geliştirebilmek amacıyla B dilinden türetilmiş yapısal bir programlama dilidir. Geliştirilme tarihi 1972 olmasına rağmen yayılıp yaygınlaşması Brian Kernighan ve Dennis M. Ritchie tarafından yayımlanan "C Programlama Dili" kitabından sonra hızlanmıştır. Günümüzde neredeyse tüm işletim sistemlerinin (Microsoft Windows, GNU/Linux, *BSD, Minix) yapımında %95' lere varan oranda kullanılmış, halen daha sistem, sürücü yazılımı, işletim sistemi modülleri ve hız gereken her yerde kullanılan oldukça yaygın ve sınırları belirsiz oldukça keskin bir dildir.Şablon:Emre KIRDEMIR" Keskinliği, programcıya sonsuz özgürlüğün yanında çok büyük hatalar yapabilme olanağı sağlamasıdır. Programlamanın gelişim süreciyle beraber programlamanın karmaşıklaşması, gereksinimlerin artması ile uygulama programlarında nesne yönelimliliğin ortaya çıkmasından sonra C programcıları büyük ölçüde nesne yönelimliliği destekleyen C++ diline geçmişlerdir.uhğ

C Dilinin geçmişi

C Dilinin erken tarihi

C'nin ilk gelişme safhaları 1969 ile 1974 arasında AT&T Bell Laboratuvarları'nda gerçekleşti. Ritchie'ye göre, en yaratıcı devre 1972 idi. Dilin pek çok özelliği "B" adlı bir dilden türediği için, yeni dile "C" adı verildi. B dili yorumlanan bir dildi ve veri tipi desteği yoktu. Yeni donanımların farklı veri tiplerini desteklemesi, ve yorumlanan dillerin çalışma zamanında görece yavaş olması sebebi ile, C dili, tip desteği eklenmiş ve derlenen B olarak geliştirildi.

"B" adının kökeni konusunda ise söylentiler değişik: Ken Thompson B'nin BCPL programlama dilinden türediğini söylemektedir, ancak Thompson eşi Bonnie'nin onuruna adını Bon koyduğu bir programlama dili de geliştirmiştir.

1973'e kadar C yeterince güçlü bir hale gelmiş ve ilk başta PDP-11/20 assembly dili ile yazılan UNIX'in çekirdeğinin büyük kısmı C ile yeniden yazılmıştı.

Böylece UNIX, çekirdeği bir assembly dili ile yazılmayan ilk işletim sistemlerinden biri olmuştu.

C dilinin geçmişi

1978'de Ritchie ve Brian Kernighan The C Programming Language (C Programlama Dili) kitabının ilk baskısını yayımladılar.^[1] C programcıları tarafından "K&R" olarak bilinen bu kitap, yıllar boyunca C dilinin gayriresmi standardı olarak kullanıldı. C'nin bu sürümü bugün "K&R C" olarak adlandırılır. Bu kitabın ikinci baskısı ise aşağıda anlatılan ANSI C standardını içerir.^[2]

K&R dilde şu değişiklikleri yaptı:

struct veri tipleri eklendi
long int veri tipi eklendi
unsigned int veri tipi eklendi
=+ operatörü += olarak değiştirildi

K&R C genellikle tüm C derleyicilerinin desteklemek zorunda olduğu dilin en temel kısmı olarak kabul edilir. Uzun yıllar boyunca, ANSI C'nin kabul edilişinden sonra bile, yüksek taşınabilirlik ((İngilizce) portability) istendiğinde, K&R C, C programcıları tarafından "ortak payda" olarak kabul edilmiştir çünkü bazı derleyiciler henüz ANSI C'yi desteklemek üzere güncellenmemişlerdi ve zaten iyi yazılmış bir K&R C programı aynı zamanda ANSI C'yi de destekliyordu.

K&R C'nin yayımlanmasını izleyen yıllar içine dile AT&T'nin derleyicilerinin ve bazı başka bilgisayar üreticileri tarafından desteklenen kimi "gayriresmi" özellikler eklendi. Bunların içinde aşağıdaki özellikler de vardı:

void fonksiyonlar ve void * veri tipi
struct ya da union veri tipi döndüren fonksiyonlar
her bir struct'ın alan adları için ayrı bir ad alanı
struct veri tipleri için atama
bir nesneyi yazmaya karşı korumalı yapmak için const anahtar sözcüğü
standart bir C kütüphanesi
enumeration'lar
single-precision float tipi

ANSI C ve ISO C dilleri

1970'lerin sonunda C, en çok kullanılan mikrobilgisayar dili olarak BASIC'in önüne geçmeye başladı. 1980'lerde ise, IBM PC ile kullanılmak üzere benimsenmesiyle birlikte popülaritesi iyice artmaya başladı. Aynı zamanda, Bell Laboratuvarları'nda Bjarne Stroustrup ve iş arkadaşları C'ye nesneye yönelim eklemek üzere çalışmaya başlamışlardı. C bugün UNIX dünyasında en çok kullanılan dil olarak kalırken, Stroustrup'un geliştirip C++ adını verdiği dil Microsoft Windows işletim sisteminde en önemli dil oldu.

1983'te Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) bir C standardı oluşturmak için bir kurul oluşturdu. Uzun ve yorucu bir çalışmadan sonra, bu kurul standardı 1989'da tamamladı ve standart ANSI X3.159-1989 "Programming Language C (C Programlama Dili)" olarak yayımlandı. Dilin bu versiyonu genellikle ANSI C olarak adlandırılır. 1990'da bu standart, küçük değişikliklerle Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından da benimsenip ISO/IEC 9899:1990 olarak yayımlandı.

ANSI C'yi oluşturmanın amaçlarıdan biri K&R C'yi içeren ve dile sonradan katılan "gayriresmi" özellikleri de dile katan bir standart oluşturmaktı. Standart k fonksiyon prototiplerini ve daha yetenekli bir önişlemciyi de standarda ekledi.

Bugün artık ANSI C neredeyse tüm derleyiciler tarafından desteklenmektedir. Günümüzde yazılmakta olan C programlarının çoğunluğu ANSI C standardına uygun olarak yazılmaktadır. Yalnızca standart C kullanılarak yazılmış bir program, standarda uyumlu her derleyici ile doğru bir biçimde derlenip çalıştırılabilir. Ancak, standart olmayan kütüphaneler kullanılarak yazılmış programlar belli bir platform ya da derleyici gerektirebilirler...

C99

ANSI standartlaştırma işleminden sonra C dili uzun bir süre oldukça sabit kaldı, ancak C++ gelişmeyi sürdürdü. Buna bağlı olarak, 1990'ların sonunda ISO standardı güncellendi ve 1999'da ISO 9899:1999 olarak yayımlandı. 2000 yılının Mart'ında ise, "C99" olarak bilinen bu standart ANSI tarafından da benimsendi.

C99'un yeni özellikleri şöyle özetlenebilir:

for ve bu gibi yineleme ifadelerinde parantez içi ilk deklarasyonlara izin verilmesi

Örneğin for(int i=0; i<10; i++) deyimi c99 da geçerli iken c89 da geçerli değildir...

inline fonksiyonlar
C++'da olduğu gibi artık değişkenler programın herhangi bir yerinde tanımlanabilirler
long long int, boolean, complex gibi yeni veri tipleri
değişken uzunluğa sahip diziler
C++'dan alınan, // ile başlayan tek satırlık program içi açıklamalar
snprintf() gibi yeni kütüphane fonksiyonları
stdint.h gibi yeni başlık dosyaları

C99'u bugün GCC ve bazı başka derleyiciler desteklemekteyken, Microsoft ve Borland derleyicilerine C99 desteği eklemekte isteksiz davranmaktadırlar.

"Merhaba, dünya" örneği

Merhaba, dünya örneği ilk olarak The C Programming Language kitabının birinci baskısında kullanıldı ve birçok programlama kitabında kullanılan tanıtıcı örnek haline geldi. Bu örnek ekrana ya da terminal ekranına "merhaba, dünya" yazar.

Kitaptaki kodun orijinal hali:

#include <stdio.h>

main()
{
    printf("merhaba, dünya\n");
}

Standart olarak onaylanan "merhaba, dünya" versiyonu:

1 #include <stdio.h>
2 
3 int main()
4 {
5     printf("merhaba, dünya");
6 
7     return 0;
8 }

1. satır : Bir önişlemci komutudur ve daha program derlenmeden önce devreye girerek istenilen değişiklikleri kaynak dosya üzerinde gerçekleştirir. Bu programda stdio.h (standart input-output) başlık dosyasını programa dahil eder. Bu başlık dosyasında standart giriş-çıkış fonksiyonlarının prototipleri mevcuttur. Burada programdaki komutun amacı printf fonskiyonunu programa dahil etmektir.

2. satır : Bu satırda programda işe main fonksiyonun tanımlanmasıyla başlanmıştır. main fonksiyonun C dilinde özel bir amacı vardır. Programın çalışma zamanında başladığı yer main fonksiyonudur.

3. satır : main fonksiyonunun başladığı yeri belirtir.

4. satır : Bu satırda "merhaba, dünya" yazısını (karakter dizisini) ekrana bastırmak için printf fonksiyonu çağrılır ki bu fonksiyonu 1. satırdaki stdio.h başlık dosyası ile programa dahil etmiştik.

5. satır : return değimi main fonksiyonumuzu 0 geri dönüş değeriyle sonlandırır.

6. satır : main fonksiyonunun bittiği yeri belirtir.

İlgili diller

C, doğrudan veya dolaylı olarak pek çok dili etkilemiş ve örnek olmuştur.

Örneğin: C++, Java, C#, Perl, PHP, JavaScript, Asp vb.

Kaynakça

↑ Kernighan, Brian W.; Ritchie, Dennis M. (Şubat 1978). C Programlama Dili (1. bas.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. ISBN 0-13-110163-3.
↑ Kernighan, Brian W.; Ritchie, Dennis M. (Mart 1988). C Programlama Dili (2. bas.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. ISBN 0-13-110362-8.

Dış bağlantılar

C ve C++ için tümleşik geliştirme ortamları

Açık kaynak	Anjuta Code::Blocks CodeLite Dev-C++ Eclipse Geany GNAT Programming Studio KDevelop Kuzya MonoDevelop NetBeans QDevelop Qt Creator Ultimate++ wxDev-C++

Ücretsiz sahipli yazılım	Pelles C Sun Studio Visual Studio Express Xcode Turbo C++ Explorer

Ücretli sahipli yazılım	C++Builder CodeWarrior IBM VisualAge Visual Studio Turbo C++ Professional

Kategori Kıyaslama

ISO standartları

ISO standartları / ISO romanizasyonları \ IEC standartları

1-9999	1 2 3 4 5 6 7 9 16 31 -0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -10 -11 -12 -13 128 216 217 226 228 233 259 269 302 306 428 518 519 639 -1 -2 -3 -5 -6 646 690 732 764 843 898 965 1000 1004 1007 1073-1 1413 1538 1745 1989 2014 2015 2022 2047 2108 2145 2146 2240 2281 2709 2711 2788 2852 3029 3103 3166 -1 -2 -3 3297 3307 3602 3864 3901 3977 4031 4157 4217 4909 5218 5428 5775 5776 5800 5964 6166 6344 6346 6385 6425 6429 6438 6523 6709 7001 7002 7098 7185 7200 7498 7736 7810 7811 7812 7813 7816 8000 8178 8217 8571 8583 8601 8632 8652 8691 8807 8820-5 8859 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -8-I -9 -10 -11 -12 -13 -14 -15 -16 8879 9000/9001 9075 9126 9293 9241 9362 9407 9506 9529 9564 9594 9660 9897 9899 9945 9984 9985 9995

10000-19999	10006 10116 10118-3 10160 10161 10165 10179 10206 10218 10303 -11 -21 -22 -28 -238 10383 10487 10585 10589 10646 10664 10746 10861 10957 10962 10967 11073 11170 11179 11404 11544 11783 11784 11785 11801 11898 11940 (-2) 11941 11941 (TR) 11992 12006 12182 12207 12234-2 13211 -1 -2 13216 13250 13399 13406-2 13450 13485 13490 13567 13568 13584 13616 14000 14031 14224 14289 14396 14443 14496 -2 -3 -6 -10 -11 -12 -14 -17 -20 14644 14649 14651 14698 14750 14764 14882 14971 15022 15189 15288 15291 15292 15398 15408 15444 -3 15445 15438 15504 15511 15686 15693 15706 -2 15707 15897 15919 15924 15926 15926 WIP 15930 16023 16262 16612-2 16750 16949 (TS) 17024 17025 17203 17369 17442 17799 18000 18004 18014 18245 18629 18916 19005 19011 19092 (-1 -2) 19114 19115 19125 19136 19439 19500 19501 19502 19503 19505 19506 19507 19508 19509 19510 19600:2014 19752 19757 19770 19775-1 19794-5 19831

20000+	20000 20022 20121 21000 21047 21500 21827:2002 22000 23270 23271 23360 24517 24613 24617 24707 25178 25964 26000 26300 26324 27000 serisi 27000 27001:2005 27001:2013 27002 27006 27729 28000 29110 29148 29199-2 29500 30170 31000 32000 38500 40500 42010 80000 -1 -2 -3

Kategori

This article is issued from Vikipedi - version of the 10/20/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.