Süleyman Nesib

Süleyman Paşazade Mehmet Sami, Süleyman Nesib (d.1866 – ö. 28 Eylül 1917), eğitimci ve edebiyatçı.

Osmanlı Devleti’nde okul müdürlüğü, milli eğitim müdürlüğü, Darülfünun rektörlüğü yapmış bir eğitimcidir ve Servet-i Fünun edebiyatçılarındandır. Asıl adı Süleyman Paşazade Mehmet Sami Bey idi ancak şair olarak “Süleyman Nesib” adıyla tanınır. Türk edebiyatında sone tarzını ilk defa kullanan şairdir^[1].

Yaşamı

1866 yılında İstanbul’da doğdu. Asıl adı Mehmet Sami idi. Babası, 93 Harbi'nin ünlü komutanlarından Şıpka Kahramanı Müşir Süleyman Hüsnü Paşa'dır. Babası, Abdülaziz’in tahttan indirilmesine karıştığı gerekçesiyle Bağdat’a sürüldüğü için Abdülaziz’in tahtta olduğu sürede Sami Bey’in de İstanbul’a gelmesi mümkün olmadı^[1]. Abdülaziz’in ölümünden sonra geldiği İstanbul’da ilk ve orta öğrenimini tamamladı; doğu ve batı kültürü alarak yetişti.

İlk şiirini 1883’te yayınladı. Mütevazi bir şair olarak Servet-i Fünun Edebiyatı içinde yer aldı. Şiirlerinde Süleyman Nesip adını kullanırdı.

1889’da Mekteb-i Mülkiyye-i Şahane'yi bitirdi. 1890’da Bursa İdadisi müdürü olarak görevlendirildi. 1891’de babasını görmek için izinli olarak gittiği Bağdat’ta kaldı ve Bağdat İdadisi’nde müdür olarak görev yaptı. Babasının ölümü üzerine 1893’te geri döndü ve Bursa Maarif Müdürlüğü, ardından merkezi Rodos’ta bulunan Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti Maarif Müdürlüğü yaptı. Rodos’ta iken babasını hayatına, II. Abdülhamit devrinin siyasi ve askerî olaylarına ait bilgi veren “Süleyman Paşa Muhakemesi” (1912) adlı bir eser kaleme aldı^[2].

II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine 1908’de İstanbul Maarif Müdürü oldu. İki ay sonra Mekatib-i Ibtidaiye Idaresi Müdürlüğü’ne atandı^[3] . 1909 yılının Mayıs ayında Meclis-i Kebir-i Maarif üyeliğine iki yıl sonra Mekatib-i Âliye Müdürlüğü’ne getirilen Sami Bey’e ek olarak Darülfünun Genel Müdürlüğü görevi de verildi. Kadınların yükseköğrenim görmesi için İnas Darülfünunu kurulmasına emek verdi. 1914 yılı ağustos ayında son resmi görevi olan Maârif Nezâreti Te’lif ve Tercüme Heyeti azalığına tayin edildi. Ölümüne kadar bu görevi sürdürdü.

Şiirlerini kitap halinde toplayıp bastıramadı ancak eğitim üzerine eserlerini bastırdı. Özellikle "İlm-i Terbiy-ie Etfal" adlı eseri önemlidir.

1917 yılında 51 yaşında iken İstanbul’da hayatını kaybetti. Vasiyeti gereği çok sevdiği Tevfik Fikret’in o zaman Eyüp Mezarlığı’nda olan mezarının yanına gömüldü.

Yayınlayamadığı şiirleri ve yazıları 1918’de dostları tarafından “Süleyman Paşazâde Samî Bey- Külliyât-ı Âsâr ve İhtisâsât” adlı anma kitabında bir araya getirildi.

Eserleri

• İlm-i Terbiye-i Etfal (1907)
• Süleyman Paşa Muhakemesi (Babasının hayatı, 1912)
• Fröbel ve Pestalozzi Usullerinde Talim ve Terbiye Dersleri (1914)
• Süleyman Paşazâde Samî Bey- Külliyât-ı Âsâr ve İhtisâsât (Anma Kitabı, 1918)

Kaynakça

1. "Servet-i Fünun Diğer Yazar ve Şairleri, Edebyahu.com Sitesi". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304233911/http://www.edebyahu.com/odev/198/s-funun-diger-yazar-ve-sairleri. 
2. "Süleyman Nesib". http://www.yasarvural.com.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=162:sueleyman-nesb&catid=55:servet-i-fuenun&Itemid=82. 
3. Mustafa Sanal. "Süleyman Paşazade Sami Bey’in Okulda Ödül ve Ceza Vermeye İlişkin Görüşleri". 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20070808091309/http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_12/sayi_12_08_m_sanal_115_126.pdf.