Sırt roketi
Sırt roketi, roket çantası,insan sırtına çanta şeklinde monte edilen küçük bir roketle, havada özgürce seyahat edebilme olduğu yerden havalanma , ileri geri , sağa sola hareket etme özgürlüğü veren hava taşıtı.
Sırta roket takarak uçma fikri 1920'li yıllardan bu yana bilimkurgu edebiyatında ve sinemada yer almıştır. Böyle bir aracı yaşama geçirme düşüncesi ise ilk kez II. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da ortaya atıldığı söylensede ilk uygulaması sırt roketlerinin öncüsü kabul edilebilecek yerden dikey yükselmeyi gerçekleştiren kişi Lagari Hasan Çelebi'dir.
Tarihi
II. Dünya Savaşı sonlarına doğru Alman mühendisler biri kullanıcının göğsünde diğeri sırtında olmak üzere iki küçük pulse jet motoru içeren uçuş makinası tasarlamışlardır.Düşman karşısında üstünlük sağlamak için tasarlanan makinalalar tamamlanmadığından seri üretimi yapılamamıştır. Savaş sonunda proje Amerikalıların eline geçmiş ve Bell Aerosystems adlı şirkete teslim edilmiştir.Firma elindeki doküman ve parçalara dayanarak makinayı yapmış ve güvenlik kordonuyla bağladıkları bir cansız mankenle deneme uçuşu yapılması denenmiş ve makinanın hiç kullanışlı bir yönünün olmadığı görülmüştür.Bundan sonra şirket bu konudaki çalışmalarını bırakmıştır.
Sırt roketi
2. Hidrojen peroksit tüpü
3. Hızı ayarlayan mekanizma
4. Gümüş plakalar
Bell Havacılık şirketinin mühendisi Wendell Moore kişisel çabalarla projeyi bırakmamış ve ABD Savunma Bakanlığından destek alarak yoluna devam etmiştir. O dönemde jet motorları sırtta taşımak için büyük , yapımı zor ve pahalı aynı zamanda pilot için güvenli olmadığından Moore jet motorunu bırakarak roket motoru kullanmaya başlanmıştır. Yakıt olarak da Hidrojen peroksit (H2O2) kullanmıştır. Geliştirilen sistem ikisi hidrojen peroksit biri de azot olan üç tüpten oluşmaktadır (şekildeki 1 ve 2 nolu tüpler). Sistem çalışırken azot gazı , hidrojen peroksiti gümüş plakaların olduğu şekildeki 4 numaralı bölmeye itmekte idi. Katalizör olan gümüş ızgaraların arasından geçen hidrojen peroksit egzotermik tepkime[1] ile oksijen ve suya dönüşerek çok yüksek sıcaklılar ortaya çıkarmaktadır. Yüksek sıcaklık suyu 750 0C su buharına dönüştürüp hacmen 5000 kat genişletmektedir. Hacmi ani genişleyen su buharı bulunduğu bölmeye sığmayarak sesüstü hız ile roketin arkasından püskürerek rokete ters yönde bir itki sağlamaktadır. Makinanın yönlendirilmesi için düzeneklerin de geliştirilmesi ile makina kullanışlı bir şekle gelmişti ama yakıtın pahalı oluşu , uçuşun kısalığı (en uzun uçuş 21 saniye sürmekte idi) , yanmamak için giyilen özel kıyafetler yüzünden ekonomik bir tarafı yoktu
Sırt jeti
Roket sistemi 1969 yılında değiştirilerek roket motoru yerine Jet motoru kullanılmaya başlandı. Williams Araştırma şirketine sırtta taşınabilecek jet motoru yaptırıldı. WR19 isimli model 31 kg ağırlığındaydı. Aracın ilk kordonsuz denemesi 1969 yılında Niagara Şelalesinin yakınlarındaki bir şelalede gerçekleştirilmiştir. Deneme pilotu 100 metre çapı olan bir alanda 7 metre yükseklikte 45 km'lik bir hızla 5 dakika kadar uçmuştur. Uçuş süresi problemi bir nebze olsun çözülmüştü geriye güvenlik sorunu kalmıştı ama 1969 yılında Wendell Moore'nun ölümü ile sırt jeti projesi yürütülememiş proje Williams Araştırma Şirketine satılmıştır
Ticari Uygulamalar
RB2000
1995 yılında üç kişilik bir ekip Moore'nin orijinal sırt roketi tasarımını geliştirerek aracı hafifletmiş ve alabileceği yakıt kapasitesini artırarak havada kalma süresini 30 saniyenin üzerine çıkartmışlardır. Gösteri ve açılışlarda kullanılan RB2000 tasarımcılarına para kazandırmıştır. Ekip içinde çıkan bir tartışma sonucu bir kişi ölmüş , bir kişi hapse girmiş ve tasarım da ortadan kaybolmuştur.[2]
Rocket Belt
Dünyanın ilk ticari roket sırt çantası 250 bin dolar (yaklaşık 350 bin TL ) fiyat etiketiyle satışa çıkarılmıştır.İspanyol mucit Juan Manuel Lozano tarafından geliştirilen özel yapım sırt çantası, hidrojen peroksid yakıtıyla çalışan 800 beygir gücündeki motoruyla, pilotu yaklaşık 96 kilometre hızla uçurmaktadır.[3][4][5]
Jet Belt
JetPack International firmasının geliştirdiği sistem hidrojen peroksit ile çalışmaktadır. havada kalma süresi 19 dakikadır.[6][7]
Popüler Kültür yansımaları
Wendell Moore `un 1961`de icat ettiği roket sırt çantası, James Bond rolünü canlandıran aktör Sean Connery tarafından Thunderball filminde kullanılmıştır, ayrıca Los Angeles `taki 1984 Olimpiyat Oyunlarının açılışında da uçulmuştur. Ayrıca popun kralı olarak ta nitelendirilen Michael Jackson, Dangerous World Tour adlı dünya turnesinin kapanış sahnesinde sırt roketini kullanarak havalanmış ve sahneye bu şekilde veda ermiştir.
"Buck Rogers" çizgi romanının 1928 yılında yayımlanan 1. sayısında
Kaynakça
- ↑ Egzotermik tepkime ısıveren kimyasal tepkimedir
- ↑ "The RB 2000 Rocket Belt" (İngilizce). 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160402230335/http://www.canosoarus.com/07RocketBelt/Rocket02.htm. Erişim tarihi: 8 Aralık 2008.
- ↑ "ntvmsnbc video haberi - Roketadamlar geliyor" (Türkçe). http://www.ntvmsnbc.com/modules/habervideo/video.asp?CatID=35&cbVideo=6260&cbQuality=1. Erişim tarihi: 8 Aralık 2008.
- ↑ "ntvmsnbc haberi - Havada seyahat yolu göründü" (Türkçe). http://www.ntvmsnbc.com/modules/habervideo/video.asp?CatID=35&cbVideo=6260&cbQuality=1. Erişim tarihi: 8 Aralık 2008.
- ↑ "Havacılık ve Teknoloji Blogu - Roket adam olmak için" (Türkçe). 30 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090330221724/http://www.gedop.org:80/blog/havacilik/roket-adam-olmak-icin. Erişim tarihi: 8 Aralık 2008.
- ↑ "Jetpack ile Geleceğe Hoşgeldiniz" (Türkçe). 27 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20111127021550/http://www.zamazing.org:80/yazi/jetpack-ile-gelecege-hosgeldiniz. Erişim tarihi: 8 Aralık 2008.
- ↑ "jetpackinternational" (İngilizce). 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150216010017/http://www.jetpackinternational.com:80/index.html. Erişim tarihi: 8 Aralık 2008.