S. Anski
S. Anski, An-Ski olarak da yazılır, asıl adı Solomon Zanvel Rappoport (d. 1863, Çasnik, Rusya İmparatorluğu [bugün Belarus] - ö. 8 Kasım 1920, Varşova), özellikle Der Dybbuk adlı oyunuyla ünlü Yahudi yazar ve halkbilimci.
Bugün Belarus sınırları içinde kalan Çasnik'te dünyaya geldi. Hasidik bir çevrede eğitim gören Anski, gençliğinde Yahudi Aydınlanmasına ve sosyalist-devrimci bir grup olan Narodniklerin popülist öğretilerine ilgi duydu. Bir süre köylüler arasında çalıştı ve Narodniklerin yayın organına yazılarıyla katkıda bulundu. Yidiş dilinde yazılmış ilk romanı 1884'te yayımlandı.
1892'de Rusya'yı terk etmeye zorlanınca Paris'e yerleşti. Bir fabrikada işçilik yaparken Fransız folkloru ve sosyalist öğreti üzerinde çalıştı, devrimci mülteci Pyotr Lavrov'un sekreterliğini yürüttü. Genellikle Yahudi İşçi Partisi (Bund) için, makaleler ve popüler şiirler yazdı. 1905'te Petersburg'a dönmesine izin verildi. Narodniklerin ideolojik mirasçısı Sosyalist Devrimci Parti'ye girdi; Yahudilerin yaşamı üzerine makaleler, halk masalları ve öyküler yazmayı sürdürdü.
Anski 1911'de Yahudi folkloruna ilişkin malzeme (ezgiler, şarkılar, el yazmaları, kitaplar) toplamak amacıyla geniş çaplı etnografik bir araştırma yolculuğu düzenledi Bu çalışma, I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle kesintiye uğradı. Anski savaş boyunca yardım hizmetlerine katıldı ve Polonya, Galiçya ve Bukovina'daki Yahudi topluluklarının yok edilmesine ilişkin yazılar yazdı. Gene bu sürede en ünlü yapıtı olan, Yidiş dilindeki klasik oyunu Der Dybbuk'u (1926; Dibuk, Dibbuk) yazdı.[1] Mistik Yahudi folklorundan kaynaklanan oyun, birçok dile çevrilip değişik yerlerde sahnelendi. En çok beğenilen yapımı, ünlü Yahudi topluluğu Habima tarafından Moskova'da gerçekleştirildi. Oyun müzik eşliğinde de oynandı; Lehçe ve İbranice olarak filme alındı.
Anski, Sovyet Devrimi'nden sonra Tüm Rusya Kurucu Meclisi'ne seçildi; ama 1918'de görevinden ayrılarak Vilna'ya gitti. Ertesi yıl Varşova yakınlarına yerleşerek, bütün çabasını toplu yapıtlarını hazırlamaya ve bir Yahudi etnografi derneği kurmaya yöneltti. Yidiş dilindeki yapıtları 1920-25 arasında 15 cilt halinde yayımlandı.
Kaynakça
- ↑ Yahudi Tiyatro & Film , turkyahudileri.com.