SMS Brandenburg

SMS Brandenburg
Tarih
Alman İmparatorluğu|
İsmi:	Brandenburg
Adının geldiği yer veya kişi:	Brandenburg ili
İnşa eden:	AG Vulcan Stettin
Kızağa konulması:	Mayıs 1890
Denize indirme:	21 Eylül 1891
Görevlendirme:	19 Kasım 1893
Akıbet:	1920'de söküldü
Genel karakteristik
Sınıf ve tipi:	Brandenburg sınıfı zırhlı
Deplasman:	10,670 metrik ton
Uzunluk:	115.7 m
Genişlik:	19.5 m
İtme gücü:	2 şaftlı, üçlü genleşme tipi buhar motoru 10,000 ihp (7,500 kW)
Hız:	17 knot (31 km/sa; 20 mil/sa)
Menzil:	10 knot (19 km/sa; 12 mil/sa) hızla 4,500 deniz mili (8,300 km)
Kişi kapasitesi:	568
Silah donanımı:	4 × 28 cm (11 in) / 40 Kalibre silah 2 × 28 cm (11 in) / 35 kalibre silah 8 × 105 cm (41 in) silah 8 × 88 cm (35 in) silah 3 × 45 cm (18 in) torpido tüpü
Zırh:	Kemer 305–406 mm (12–16 inç) taret 230 mm (9 inç) güverte 76 mm (3 inç)

SMS Brandenburg, Alman Donanması'nın 1890'ların başında inşa edilen Brandenburg sınıfı dört pre-dreadnought zırhlısından ilkidir. Sınıftaki diğer gemiler SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm (daha sonra Barbaros Hayreddin), SMS Weißenburg (daha sonra Turgut Reis) ve SMS Wörth'tür. Brandenburg, Alman Donanması için inşa edilen ilk pre-dreadnought gemidir. Donanma daha önce sadece kıyı savunma gemileri ve zırhlı fırkateynler inşa etmişti.^[1] Geminin omurgası 1890'da AG Vulcan tersanesinde serildi. 21 Eylül 1891'de denize indirilen gemi donatımının tamamlanmasının ardından 19 Kasım 1893'te Alman Donanması'na katıldı. Brandenburg ve üç kardeş gemisi, taşıdıkları altışar topla dönemin dört top taşıyan zırhlılarına kıyasla daha modern tasarımlardı. Geminin adı Almanya'nın Brandenburg ilinden gelmektedir.

Brandenburg ilk aktif görevini 1900 yılında, üç kardeş gemisiyle beraber Boxer İsyanı'nı bastırmak üzere Çin'e giderek gerçekleştirdi. Almanya'ya dönüşünün ardından 1902 yılında Wörth hariç diğer kardeşleriyle beraber geniş çaplı donanma manevra tatbikatlarına katıldı. 1900'lerin başında dört gemi de ciddi bir modernizasyondan geçti. Buna rağmen I. Dünya Savaşı'nın başlangıcında Brandenburg ve kardeşleri teknolojinin gerisinde kalmış gemiler haline gelmişlerdi. Bu yüzden Brandenburg savaşın ilk döneminde kıyı savunma gemisi, ilerleyen dönemde ise kışla gemi olarak görev yaptı. Brandenburg 1920 yılında Danzig'de söküldü.

İnşası

Brandenburg, zırhlı A adı altında sınıfının ilk gemisi olarak ısmarlandı.^[2] Geminin omurgası 1890'da Kiel'de yer alan Germaniawerft tersanesinde serildi. Geminin teknesi Eylül 1891'de tamamlandı, denize indirilmesi ise 21 Eylül'de gerçekleşti. Gemi denize indirildikten sonra donatım çalışması başladı. Gemi 1893 sonlarına doğru bitirilerek, ilk bitirilen kardeş gemisi olan Wörth'ten dört haftadan az bir süre sonra 19 Kasım 1893'te donanmaya katıldı.^[3]

Brandenburg, 115.7 m uzunluğa, 19.5 m genişliğe sahipti, daha sonra torpido şebekesinin de eklenmesi ile 19.74 m oldu. Geminin su çekimi burunda 7.6 m, kıç kısmında ise 7.9 m idi. Geminin tasarım ağırlığı 10,013 ton, maksimum deplasmanı 10,670 ton idi. Gemi iki adet üç silindirli üçlü genleşmeli motora sahipti, toplamda 10.228 beygir gücündeydi. Motorlara buhar on iki silindirik kazandan sağlanıyor, gemi 16.9 knot (31.3 km/s; 19.4 mph) hız yapabiliyordu, menzili ise 10 knot (19 km/sa; 12 mil/sa) hızla 4,500 deniz miliydi (8,300 km).^[2]

Brandenburg iki farklı tipte toplam altı adet 28 cm'lik top taşımaktaydı. Ön ve arka taretlerde ikişer adet 28 cm'lik K L/40 top,^{[Not 1]} orta tarette ise iki adet 28 cm K L/35 top bulunuyordu.

Geminin ikincil silahları kazamatlara monte edilmiş yedi adet 10.5 cm SK L/35 hızlı ateşlemeli top ve sekiz adet 8.8 cm SK L/30 hızlı ateşlemeli toptan oluşuyordu. Modernizasyonu sırasında gemiye sekizinci 10.5 cm topu eklendi. Weissenburg'un silah sistemi su kesimi üstündeki hareketli kundaklara monte edilmiş altı adet 45 cm'lik torpido tüpü ile tamamlanmıştı.^[2] Ana bataryası döneminin diğer zırhlılarına kıyasla daha güçlü olmasına rağmen, ikincil silahları daha zayıftı.^[1]

Hizmet dönemi

16 Şubat 1894'te geminin buhar borularından birçoğu patladı.^[4] İki makine dairesi arasındaki kapıların açık olması, buharın iki daireye de dolmasına sebep oldu. Buhar patlaması sonucu otuz dokuz mürettebat öldü, dokuz mürettebat ciddi şekilde yaralandı. Bu yaralılardan altısı daha sonra yaralarından ötürü öldü.^[5] Haziran 1895'te Kaiser Wilhelm Kanalı'nın tamamlanması şerefine Kayzer II. Wilhelm'in düzenlediği kutlamalara katılmak için birçok ülkeden onlarca savaş gemisi Kiel'e geldi; bu gemiler arasında Brandenburg ve üç kardeş gemisi de yer alıyordu.^[6]

Boxer ayaklanması

1900 yılındaki Boxer Ayaklanması sırasında Çinli milliyetçiler Pekin'deki yabancı elçilikleri kuşatmaya aldılar ve Alman bakan Baron Clemens von Ketteler'i öldürdüler.^[7] Çin'de Batılı ülkelere karşı başlayan bu geniş çaplı ayaklanma, Almanya'nın diğer büyük ülkelerle ittifak kurmasına sebep oldu. Bu ülkeler Birleşik Krallık, İtalya, Rusya, Avusturya-Macaristan, ABD, Fransa ve Japonya'ydı.^[8] Batılı güçlerin Çin'de bulunan askerli Boxer isyancılarıyla mücadele etmek için yetersizdi.^[9] Pekin'de sekiz büyük ülkenin toplamda 400'den biraz daha fazla sayıda subay ve piyadesi bulunmaktaydı.^[10] Bu dönemde Çin genelindeki temel Alman kuvveti SMS Kaiserin Augusta, SMS Hansa, SMS Hertha korumalı kruvazörleri; SMS Irene ve SMS Gefion kruvazörleri ile SMS Jaguar ve SMS Iltis gambotlardan oluşan Alman Doğu Asya Filosu'ydu.^[11] Ayrıca Taku'da 500 askerlik bir Alman birliği bulunuyordu, diğer ülkelerin askerleriyle birlikte bölgedeki toplam Batılı asker sayısı 2,100 kişiydi.^[12]

İngiliz Amiral Edward Seymour komutasındaki 2,100 kişilik bu kuvvet Pekin'e ulaşmak için hareket ettiler, ancak kuvvetli direniş sebebiyle Tientsin'de durdular.^[13] Sonuçta Alman Kayzeri, Alman Doğu Asya Filosu'nu desteklemek üzere bir Alman denizaşırı gücünün Çin'e gönderilmesine karar verdi. Çin'deki askerleri desteklemeye giden filoda SMS Hela ve dört Brandenburg sınıfı zırhlının tamamı yer alıyordu.^[14] Amiral Alfred von Tirpitz bu planı gereksiz ve maliyetli bularak karşı çıkmıştı.^[15] Kuvvet, von Tirpitz'in itirazına rağmen yola çıkarak Eylül 1900'de Çin'e vardı. Filonun Çin'e varışına dek Pekin kuşatması kaldırılmıştı,^[16] dolayısıyla filo Kiaochow çevresindeki yerel ayaklanmaları bastırma görevini aldı. Sonuçta, operasyon Almanya'ya 100 milyon marktan daha pahalıya mal oldu. Filo 1901'de Almanya'ya döndü.^[15]

1902 filo manevraları

31 Ağustos 1902'de Alman donanmasının yıllık filo manevraları başladı. Manevraların ilk aşaması, Almanya'nın Kuzey ve Baltık denizlerinde daha güçlü donanmaya sahip bir düşman ülkeyle karşı karşıya olduğu bir senaryoya sahipti. Senaryoya göre kıyı savunma gemileri SMS Hagen, SMS Heimdall ve SMS Hildebrand ile bir bölük torpido bottan oluşan "Alman" filosu^{[Not 2]} Kattegat'ta düşmanın Kuzey Denizi donanması tarafından kıstırılmıştı. Alman filosunun görevi Baltık Denizi'ndeki Kiel'e ulaşıp Kayzer Wilhelm Kanalı vasıtasıyla Wilhelmshaven'e dönerek donanmanın geri kalanına katılmaktı. Brandenburg, Kurfürst Friedrich Wilhelm, Weißenburg ve kruvazörler SMS Nymphe, SMS Amazone ve SMS Hela Kattegat-Kiel arasındaki üç ana kanaldan birinde düşman kuvveti olarak bulunuyordu. Diğer iki savaş filosu da kapana sıkışmış "Alman" filosunun ilerlemesini durduracak noktalarda pozisyon almıştı.^[17]

Brandenburg seyir halinde

2 Eylül sabahı manevralar başladı.^[17] Sabah 06.00'da "Alman" filosu gemilerini Brandenburg'un olduğu kanaldan geçirmeye karar verdi.^[18] Gözetleme görevindeki "düşman" torpido botları "Alman" filotillasını gördü, ancak yoğun sis zırhlıların takibini mümkünatsız kıldı. Sis, Brandenburg ve iki kardeş gemisinin gereksiz risk almamak için demir atmasına sebep olacak kadar yoğundu.^[19] Aynı gece, üç "düşman" gemisi buluşarak "Alman" gemilerini takip etmeyi planladı, ancak kruvazör ve torpido gemisi gözcüleri "Alman" torpido botlarla çatışmaya girmek üzere ana kuvvetten ayrılmışlardı. Hafif gemiler hızla birçok "Alman" torpido botu savaş dışı bıraktılar. Bu durum, "Alman" filosunun "düşman" kruvazörlerin takibi altında kuzeye doğru çekilmesine sebep oldu. Savaş oyunu sona erdirilmeden evvel "Alman" filosu Kattegat'a kadar kovalanmıştı. 3 Eylül gecesi tüm filo Læsø adası açığında demir attı ve mürettebata dinlenme izni verildi.^[20]

Ertesi gün manevralar yeniden başladı. "Alman" filosu birçok zırhlı ve zırhlı kruvazör SMS Prinz Heinrich ile takviye edildi; filoya Kuzey Denizi'ne doğru yola çıkarak Helgoland adasındaki kalenin etrafında yer alan güvenli bölgeye varma görevi verildi. Düşman gözcüleri ile Prinz Heinrich arasında kısa bir çatışma yaşandı, bu çatışmada Prinz Heinrich korumalı kruvazörler SMS Freya ve SMS Victoria Louise gemilerine hasar verdi. 5 Eylül günü erken saatlerde "Alman" filosu üzerine bir torpido bot akını düzenlendi.^[20] "Düşman" kuvvet, "Alman" filosunun Helgoland'a kaçmasını engelleyemedi, "Alman" filosu kalenin güvenli bölgesine 12.00'de ulaştı.^[21]

Filo, 8-11 Eylül arasında Helgoland bölgesinde kaldı. Gemiler gündüzleri istim taktikleri eğitimi yaptılar. 11 Eylül günü gemiler Wilhelmshaven'e dönerek iki gün boyunca kömür ikmali yaptılar. 14 Eylül'de yıllık manevraların son kısmı başladı. Senaryoya göre durum kötüleşmiş, Alman filosu ciddi kayıplara uğramıştı. Sadece dört zırhlı, Brandenburg, Baden, Beowulf ve Württemberg hala aktif görevdeydi. Bu karışık kuvvet bir çift kruvazör ve bir bölük torpido bot ile desteklenmekteydi. Gemiler, Elbe Nehri'nin ağzında Kayzer Wilhelm Kanalı ve Hamburg yolunu korumakla görevliydiler.^[22] 15 Eylül sabahı "düşman" kuvvet Kuzey Denizi'ndeki çeşitli nehir ve körfezler ile Elbe girişini ablukaya aldı. Düşman zırhlı kuvveti, Hela, Freya ve torpidobotların gözcü olarak beklediği Elbe girişine yöneldi.^[23] 16 Eylül günü olaysız geçti, ancak gece "Alman" torpido botları abluka uygulayan kruvazörlerden birini batırmayı, bir diğerini ise ciddi biçimde yaralamayı başardılar.^[24] Havanın bozulmaya başlaması sebebiyle operasyon bir sonraki güne ertelendi. O sabah "düşman" filosu Elbe girişine ulaştı ve nehir ağzındaki kıyı savunmalarını aşmayı başardı. "Alman" filosu umutsuz bir saldırıya geçerek iki "düşman" zırhlısını batırdı, buna rağmen "düşman" kuvveti az sayıdaki "Alman" gemilerine üstünlük kurmayı başararak manevralardan galip ayrıldı.^[25]

Modernizasyonu ve sonrası

Brassey's Naval Annual 1902.

1900'lerin başında Brandenburg sınıfı gemiler Kaiserliche Werft Wilhelmshaven kuru havuzlarında modernizasyon amaçlı yenişden inşa programına alındılar. Wörth, 1901 yılında dört gemi arasında yeniden inşaya giren ilk gemi oldu, Brandenburg ise 1903 yılında modernizasyona alındı.^[2] Modernizasyon esnasında üst yapının arkasına ikinci bir komuta kulesi ve geminin iki ucu arası bir geçiş iskelesi eklendi.^[26] Brandenburg ve kardeşlerinin kazanları yeni modellerle değiştirildi, ayrıca gemilerin orta kısımları daha düzgün hatlarla biçimlendirildi.^[1]

Modernizasyonların ardından kuru havuzu terk eden Brandenburg ve kardeşleri, donanmanın II. Savaş Filosu'na atanarak eski Siegfried sınıfı kıyı savunma gemileri ve zırhlı fırkateynler SMS Baden ve SMS Württemberg'in yerlerini aldılar.^[27] 1906 yılında hizmete girmeye başlayan Deutschland sınıfı zırhlılar Brandenburg ve kardeş gemilerinin yerlerini aldılar. Brandenburg ve Wörth, Siegfied sınıfının yanında rezerve alındı,^[28] Brandenburg'un diğer kardeşleri Kurfürst Friedrich Wilhelm ve Weißenburg, ise 1910'da Osmanlı İmparatorluğu'na satılarak Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis adlarını aldılar.^[1]

I. Dünya Savaşı

I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Brandenburg söküm sırasından çıkartılarak filoya katıldı.^[29] Brandenburg kardeşi Wörth ile beraber kıyı savunma görevine getirildi, ancak iki gemi de yaşları sebebiyle 1915'te aktif görevden çekilerek kışla gemi olarak kullanılmaya başlandılar. Wörth Danzig'de, Brandenburg ise Libau'da demirlendi.^[1] İki gemide donanma envanterinden 13 Mayıs 1919'da düşülerek sökülmek üzere hurda olarak satıldılar.^[30] İki gemiyi satın alan Berlin merkezli Norddeutsche Tiefbauges firması gemileri Danzig'de söktü.^[26]

Notlar

1. Alman İmparatorluk Donanması literatüründe "K" harfi Kanone (top) anlamındadır, L/40 ise top namlusunun uzunluğunu belirtir. Bu örnekte, L/40 topun 40 kalibre uzunluğunda olduğunu belirtir, yani top namlusunun uzunluğu topun namlusunun iç çapının 40 katıdır.
2. Bu savaş oyununda metinde "Alman" olarak belirtilen kuvvetler Almanya filosunu, "düşman" olarak belirtilen kuvvetler ise senaryoya göre karşı gücü oynayan Alman gemilerini belirtmektedir.

Kaynakça

Genel

• Bodin, Lynn E. (1979). The Boxer Rebellion. Londra: Osprey Publishing. ISBN 9780850453355. 
• Brassey, Thomas Allnutt (1896). Brassey's Annual: The Armed Forces Yearbook. New York: Praeger Publishers. 
• Brassey, Thomas Allnutt (1907). Brassey's Annual: The Armed Forces Yearbook. New York: Praeger Publishers. 
• Gardiner, Robert; Chesneau, Roger; Kolesnik, Eugene M., ed. (1979). Conway's All the World's Fighting Ships: 1860–1905. Londra: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-133-5. 
• Gardiner, Robert; Gray, Randal, ed. (1984). Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1922. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0870219073. OCLC 12119866. 
• Gröner, Erich (1990). German Warships: 1815–1945. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-790-9. 
• Harrington, Peter (2001). Peking 1900: The Boxer Rebellion. Londra: Osprey. ISBN 9781841761817. 
• Haydn,Joseph; Vincent, Benjamin (1904). Haydn's Dictionary of Dates and Universal Information Relating to All Ages and Nations. G. P. Putnam's sons. 
• Herwig, Holger (1980). "Luxury" Fleet: The Imperial German Navy 1888-1918. Amherst, New York: Humanity Books. ISBN 9781573922869. 
• Holborn, Hajo (1982). A History of Modern Germany: 1840-1945. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN 9780691007977. 
• Hore, Peter (2006). The Ironclads. Londra: Southwater Publishing. ISBN 978-1-84476-299-6. 
• Stumpf, Richard (1967). Horn, Daniel. ed. War, Mutiny and Revolution in the German Navy: The World War I Diary of Seaman Richard Stumpf. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. 
• Weir, Gary (1992). Building the Kaiser's Navy. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 1557509298. 
• "American Naval Engineers: Their Rank and Titles". Cassier's Magazine (New York: Cassier Magazine Company) 10 (1–6). 1896. 
• "Our Contemporaries". The United Service (New York: Lewis R. Hamersly & Co.) 132–139. 1904. 
• "German Naval Manoeuvres". R.U.S.I. Journal (Londra: Royal United Services Institute for Defence Studies) 47: 90–97. 1903. 

Özel

1. Hore, s. 66
2. Gröner, p. 13
3. Gardiner, Chesneau, & Kolesnik, p. 247
4. Hayden & Vincent, p. 553
5. Cassier's Magazine, p. 48
6. Brassey (1896), pp. 132–133
7. Bodin, s. 5–6
8. Bodin, s. 1
9. Holborn, s. 311
10. Bodin, s. 6
11. Harrington, s. 29
12. Bodin, s. 11
13. Bodin, s. 11–12
14. Brassey (1896), s. 74
15. Herwig, s. 103
16. Sondhaus, s. 186
17. R.U.S.I. Journal, s. 91
18. R.U.S.I. Journal, s. 92
19. R.U.S.I. Journal, s. 92–93
20. R.U.S.I. Journal, s. 93
21. R.U.S.I. Journal, s. 94
22. R.U.S.I. Journal, s. 94–95
23. R.U.S.I. Journal, s. 95
24. R.U.S.I. Journal, s. 95–96
25. R.U.S.I. Journal, s. 96
26. Gröner, s. 14
27. The United Service s. 356
28. Brassey (1907), s. 42
29. Stumpf, s. 71
30. Gardiner & Gray, s. 141

Ayrıca bakınız