SMS Blücher


SMS Blücher (1912).
Tarih
Alman İmparatorluğu|
İsmi: Blücher
Adının geldiği yer veya kişi: Gebhard Leberecht von Blücher[1]
İnşa eden: Kaiserliche Werft, Kiel
Kızağa konulması: 21 Şubat 1907
Denize indirme: 11 Nisan 1908
Görevlendirme: 1 Ekim 1909
Akıbet: 24 Ocak 1915 tarihli Dogger Bank Muharebesi'nde batırıldı.
Genel karakteristik
Sınıf ve tipi: Zırhlı kruvazör
Deplasman: 15.842 metrik ton (normal)
17.500 metrik ton (tam yük)
Uzunluk: 161,8 m (530 ft 10 inç))
Genişlik: 24,5 m (80 fit 5 inç)
İtme gücü: 3 adet dikey dörtlü genleşme tipi buhar motoru, 18 adet kazan, 3 adet pervane; 32.000 BG
Hız: 25,4 knot (47 km/sa; 29,2 mph)
Menzil: 12 kn (22 km/sa; 14 mph) hızla 6.600 deniz mili (12.200 km; 7.600 mil)
Kişi kapasitesi: 41 subay
812 denizci
Dogger Bank Muharebesi'ndeyken 1026
Silah donanımı: 12 × 21 cm (8.3 in) / 45 kalibre silah
8 × 15 cm (5.9 in) / 45 kalibre silah
16 × 88 cm (35 in) / 45 kalibre silah
4 × 45 cm (18 in) torpido tüpü
Zırh: Kemer 6-18 cm (2,4-7,1 inç)
Batarya 14 cm (5,5 inç)
Barbet 18 cm (7 inç)
Taret 6-18 cm (2,4-7,1 inç)
Kumanda kulesi 8-25 cm (3,1-9,8 inç)

SMS Blücher,[Not 1] Alman İmparatorluk Donanmasının son imal edilen zırhlı kruvazörü. Alman istihbaratınca, hatalı olarak İngiliz Invincible sınıfı kruvazörlerine ait olduğu zannedilen özelliklere göre tasarlanan Blücher, önceki zırhlı kruvazörlere göre daha büyük olup, daha fazla ağır silah taşısa da büyüklük ve silah bakımından Birleşik Krallık ile Alman donanmalarında zırhlı kruvazörler yerine getirilen muharebe kruvazörleriyle rekabet edebilecek konumda değildi. Gemi, ismini 1815 yılındaki Waterloo Muharebesi'nde Prusya kuvvetlerine komuta eden Generalfeldmarschall Gebhard Leberecht von Blücher'den almıştı.

Blücher, 1907 ilâ 1909 yılları arasında Kiel'deki Kaiserliche Werft Kiel tersanesinde inşa edildi ve ilk görevine 1 Ekim 1909 tarihinde başladı. I. Dünya Savaşı'nın ilk zamanları da dahil olmak üzere görev süresinin çoğunu I. Keşif Grubu'na bağlı olarak geçiren Blücher, 1914 yılında Scarborough, Hartlepool ve Whitby ile Yarmouth Baskını'nda yer aldı.

24 Ocak 1915 tarihinde yapılan Dogger Bank Muharebesi sırasında, Koramiral David Beatty komutasındaki İngiliz muharebe kruvazörü filosunun top atışlarında isabet alan Blücher, yavaşladı. Tuğamiral Franz von Hipper, Alman muharebe kruvazörlerini takip eden İngiliz donanmasını oyalamak için Blücher'i arkada bıraktı. İngiliz gemilerinin ağır topçu ateşi karşısında gemi batarken, hayatta kalan mürettebat İngiliz muhripleri tarafından kurtarıldı. Ancak bir Alman zeplininin batmakta olan Blücher'i İngiliz muharebe kruvazörü zannederek yanlışlıkla bombalaması sebebiyle İngiliz muhripleri kurtarma çalışmalarını bırakarak mecburî olarak geri çekildi. Verilen kayıp sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte, tahminler 747-1.000 arasındadır.

Tasarımı

Alman zırhlı kruvazörleri "Büyük Kruvazör" (Almanca "Große Kreuzer") olarak adlandırılırdı ve birçok farklı görevi yerine getirebilmek için inşa edilirdi. Gemiler, düşman donanmaların keşif hareketlerini engellemekle beraber savaş hattında da muharebe edebilmek üzere tasarlanırdı.[2] En eski zırhlı kruvazör olan Fürst Bismarck, 1900 yılında Çin'de çıkan Boxer Ayaklanması'nı bastırabilmek için aceleye getirilmişti. Sonraki zırhlı kruvazörler -Scharnhorst sınıfı zırhlı kruvazörler hariç- keşif görevinde bulunmak üzere donanmaya hizmet etti.[3]

26 Mayıs 1906'da Reichstag, Blücher ile beraber Nassau sınıfı zırhlılar için gerekli fonu sağladı. Gemi, önceki zırhlı kruvazörlerden daha büyük ve daha güçlü olacaktı, Blücher daha güçlü yapıdaki tasarımını gizli bir girişim olarak korudu.[4] Gemi, "E" geçici adıyla sipariş edildi. O dönemde rakip olan İngiliz donanmasının zırhlı kruvazörleri, Blücher'in tasarımında etkili oldu. Almanlar, yeni İngiliz gemilerinin altı veya sekiz adet 23 cm'lik (9,2 inç) top taşıyacağını düşünüyordu.[5] Buna tepki olarak, Blücher'in tasarımında on iki adet 21 cm'lik (8,3 inç) ana bataryanın olmasına izin verildi, bu toplar altı adet ikiz taretlerinde ikişer olmak üzere monte edilecekti. Bu, Blücher'in sekiz adet 21 cm'lik top taşıyan Sharnhorst sınıfından daha güçlü ateş gücüne sahip olacağını gösteriyordu.[6]

Son karardan bir hafta sonra Blücher'in yapımı için izin verildi. Diğer yandan Alman askerî ataşesi İngiliz Invincible sınıfı kruvazörlerin asıl özelliklerini elde etmişti. Aslında HMS Invincible, zırhlılardakiyle aynı olan sekiz adet 30,5 cm'lik (12 inç) top taşıyordu. Yakın zamanda, bu gemilerin muharebe kruvazörü adında yeni bir savaş gemisi sınıfının habercisi olduğu belli olacaktı. Invincible sınıfının detayları gün ışığına çıktığında, Blücher'in tasarımını değiştirmek için artık geç kalınmıştı. İşin içine yeni bir tasarım için gerekli fonun bulunmaması da dahil olduğunda, gemi için yapılan çalışmalar plana göre devam etti.[7] Böylece Blücher, daha inşası başlamadan modası geçmiş bir gemi haline geldi. Blücher, ilki 1907 yılında sipariş SMS Von der Tann olan yeni kruvazörlerden dahi kalite bakımından geride kaldı.[8] Buna rağmen Blücher, Alman muharebe kruvazörü filosundaki yerini korudu.[5][Not 2] Sonuç olarak Blücher'in Alman hükûmetine toplam maliyeti 28.532.000 Goldmark olmuştu.[9]

Genel özellikleri

Blücher'in su hattı boyu 161,1 m, tam boyu ise 161,8 m uzunluğundaydı. Genişliği 24,5 m olup, yanlara takılı torpido tüpleri de sayılırsa bu genişlik 25,62 m'ye çıkmaktaydı. Blücher'in ön su çekimi 8,84 m, kıç su çekimi ise biraz daha küçük (8,56 m) idi. Geminin deplasmanı inşa edildiğinde 15.842 metrik tondu, bu sayı en fazla 17.500 metrik tona kadar çıkabilmekteydi. Blücher'in gövdesi enine ve boyuna çelik iskelete sahip olup, 13 adet su geçirmez bölme ve çift katlı gemi tabanı, gövde uzunluğunun yaklaşık %65'lik kısmında bulunmaktaydı.[9]

Alman donanma arşivlerindeki belgelere göre Blücher'in hafif eğimi ve denizdeki nazik manevraları memnuniyet vericiydi.[9] Fakat gemi yuvarlanma ekseninde sık sık dengesini yitiriyor ve tam dümende 10°ye kadar yana yatarak hızının %55'ini kaybediyordu. Blücher'in metasentrik yükseliği 1,63 m idi. Filonun bayrak gemisi olunca ilave edilen 14 subay ve 62 denizciyle beraber gemide 41 adet subay ve 812 er bulunmaktaydı. Blücher ayrıca birçok küçük araç da taşıyordu: Bunlar arasında iki karakol teknesi, üç mavna, iki muharebe filikası, iki yelkenli ve bir kayık sayılabilir.[9]

İtme gücü

Blücher, üç adet dikey dörtlü genleşme tipi buhar motoru ile donatıldı. Her makine bir pervane döndürmekteydi. Ortadaki pervane 5,3 m çapındaydı, yanlardaki pervaneler ise biraz daha büyüktü (5,6 m). Gemi küçük bir dümene sahipti. Pervaneleri kontrol eden üç makinenin her birinin kendine has makine dairesi vardı. Her makine dairesinde altı adet deniz tipi buhar kazanı bulunmaktaydı, geminin kömürle çalışan toplamda 18 adet buhar kazanı bulunmaktaydı. Gemi, maksimum 24,5 kn (45,4 km/sa; 28,2 mph) hız yapmak üzere tasarlanmıştı, fakat denemelerde 25,4 kn (47 km/sa; 29,2 mph) hız yakalandı. 12 kn (22 km/sa; 14 mph) seyir hızı ile Blücher 6.600 deniz mili (12.200 km; 7.600 mil) uzağa gidebilmekteydi. Seyir hızı 18 kn (33 km/sa; 21 mph) olduğunda ise menzili 3.250 deniz miline (6.020 km; 3.740 mil) düşmekteydi. Gemi 900 ton kömür taşıyabilecek şekilde tasarlandı, ancak güvertedeki boşlukların da doldurulması ile yakıt kapasitesi 2.510 tona çıkmaktaydı. Geminin elektrik ihtiyacı ise 225 voltta, 1.000 kilowatta kadar elektrik üretebilen altı adet turbo-jeneratör tarafından karşılanmaktaydı.[9] Öte yandan Blücher, dönem itibariyle İki zamanlı motor kullanan savaş gemilerinin tarihte görmüş olduğu en yüksek gücü 43.886 beygir gücü (32.726 kW) ile 1909 yılındaki denemelerinde yakalamıştı.[10]

Silahlar

Blücher, on iki adet 21 cm'lik (8,27 inç) SK L/45[Not 3] topla donatıldı. Bir çift öne, bir çift kıça ve diğer iki çifti de gemi üst yapısının yanlarına olmak üzere altı adet ikiz tarete bu toplar yerleştirildi. Silah başına 85 mermi olmak üzere toplamda 1.020 mermi tedarik edilebilmekteydi.[9] Her mermi 108 kg ağırlığında ve 61 cm boyundaydı.[11] Silahlar −5°'ye kadar indirilebiliyor veya 30°'ya kadar yükseltilebiliyordu. Maksimum menzili 19.100 m olup, dakikada 4-5 mermi atılabilmekteydi.[9][11][12]

MPL C/06 kazamatlara monte edilmiş sekiz adet 15 cm'lik (5,91 inç) SK L/45 top ise geminin ikincil silahlarıydı[11][13] ve bunlar geminin her iki yanında dörderli olmak üzere gemiye ortalanarak yerleştirilmişti.[9] Bu silahlar, 13.500 m uzaklıktan hedefi vurabilirdi.[12] Silah başına 165 mermi olmak üzere toplamda 1320 mermi tedarik edilmekteydi ve dakikada 5-7 mermi atılabilmekteydi.[11] Pirinç mühimmat içinde 13,7 kg ağırlığındaki RPC/12 sevk yakıtıyla beraber mermiler 45,3 kg ağırlıktaydı.[11][13] Mermilerin namlu çıkış hızı 835 m/dk'ydı,[12] yaklaşık 1400 atışa kadar namluların yenisiyle değiştirilmeye ihtiyaç duymayacağı bekleniyordu.[11]

Blücher hem kazamatlara hem de hareketli kaidelere monte edilebilen on sekiz adet 8,8 cm'lik (3,46 inç) SK L/45 topla da donatılmıştı. Bu silahlardan dördü köprünün yakınındaki kazamatlara, dördü pruvadaki kazamatlara, dördü kıçtaki kazamatlara ve kalan dördü de gemi üst yapısının arka kısmında hareketli kaidelere montelendi. Silah başına 200 mermi olmak üzere toplamda 3.200 mermi tedarik edilmişti;[9] dakikada 15 mermi atılabilmekteydi. Büyük patlayıcı mermileri, 3 kg ağırlığındaki itici yükle beraber 10 kg ağırlığındaydı. Bu silahlardan beklenen kullanım süresi 7.000 atıştı.[14] 8,8 cm'lik silahların menzili maksimum 10.700 m idi.[13]

Blücher ayrıca dört adet 45 cm'lik (18 inç) torpido tüpüyle de donatılmıştı. Torpido tüplerinin tamamı su altında olmak üzere biri pruvada, biri kıçta, diğer ikisi de geminin sancak ve iskele kısımlarındaydı. Gemi toplam 11 adet torpido taşıyordu.[9] Torpidolar 110 kg ağırlığında savaş başlığı taşımaktaydı ve menzili belirlemesi için iki adet hız ayarı bulunmaktaydı. 32 kn (59 km/sa; 37 mph) hız ile torpidoların menzili 2000 m idi, hız 36 kn (67 km/sa; 41 mph) olduğunda ise menzil 1500 m'ye düşmekteydi.[13]

Zırh

Dönemin diğer Alman ana muharebe gemilerinde olduğu gibi, Blücher de Çimentolu Krupp zırhı ile donatıldı. Zırhlandırılmış güvertenin kalınlığı 5–7 cm (2,0-2,8 inç) idi ve az öneme sahip bölümlerde daha ince zırh kullanılmış olup, önemli bölümleri ise daha kalın bir zırh ile korunmaktaydı.[9] Makine dairelerinin, cephaneliklerin ve diğer hayati unsurların yer aldığı orta bölümde kemer zırhının kalınlığı 18 cm (7,1 inç) idi, daha az öneme sahip bölümlere doğru gövde zırhının kalınlığı 8 cm'e (3,1 inç) kadar incelmekteydi. Geminin her iki ucunda kemer zırhı sıfıra kadar inmekteydi. Tüm kemer zırhının arkasında ek olarak 3 cm'lik (1,2 inç) Hint meşesinden bir katman bulunmaktaydı. Zırhlandırılmış kemer, yalnızca ön ve arka taretler arasında uzanan 3,5 cm'lik (1,4 inç) torpido bölümü ile takviye edilmişti.[9][15]

Geminin en ağır zırhlandırılmış bölümü ise ön kumanda kulesiydi. Yanları 25 cm (9,8 inç) kalınlığında ve çatısı da 8 cm kalınlığında bir zırh ile korunmaktaydı. Çatısı 3 cm ve yanları ise sadece 14 cm (5,5 inç) olmak üzere arka kumanda kulesi daha hafif şekilde zırhlandırılmıştı. Geminin merkez üstyapısı ise 16 cm (6,3 inç) kalınlıkta zırh ile korunuyordu. Ana bataryalarda ise zırh, çatıda 8 cm; yanlarda 18 cm idi. 15 cm'lik silahları bulunduran kazamatlar da 14 cm'lik bir zırh ile korunmaktaydı.[9]

Hizmet geçmişi

SMS Blücher savaş öncesi çekilmiş fotoğrafı, c. 1913-1914.

11 Nisan 1908 tarihinde denize indirilen Blücher, 1 Ekim 1909'da donanmaya katılmıştı. 1911 yılında donanma topçuları için eğitim gemisi olarak kullanılmaya başlandı. Von der Tann, Moltke ve bayrak gemisi Seydlitz gibi yeni muharebe kruvazörleriyle beraber 1914'te I. Keşif Grubu'na katıldı.[9]

Baltık Denizi'ndeki faaliyetler

Blücher'in yer aldığı ilk operasyon, Baltık Denizi'nde Rus deniz kuvvetlerine karşı yapılan ve sonuçsuz kalan temizlik harekâtıydı. 3 Eylül 1914'te Blücher, IV. Filo'ya bağlı yedi ön-dretnot, beş kruvazör ve yirmi dört muhriple beraber Baltık Denizi'ndeki Rus donanmasının bir kısmını üzerilerine çekip imha etmek üzere denize açıldı. Augsburg hafif kruvazörü, günümüzde Hiiumaa olarak bilinen Dagö adasının kuzeyinde Pallada ve Bayan Rus zırhlı kruvazörleriyle karşılaştı. Rus gemilerinin Blücher'in arkasına geçmeleri ve böylece imha edilmeleri için Alman kruvazörü tuzak kurdu. Ancak Ruslar bu tuzağa düşmedi ve Finlandiya Körfezi'ne geri çekilmeyi tercih ettiler. İki donanma arasında büyük bir çatışma yaşanmadan 9 Eylül'de harekât sonlandırıldı.[16]

Yarmouth Bombardımanı

2 Kasım 1914 tarihinde Blücher; Moltke, Von der Tann ve Seydlitz muharebe kruvazörleri ile dört hafif kruvazörün eşliğinde İngiliz kıyılarına doğru yol almak üzere Jade Körfezi'nden ayrıldı.[17] Şafakla beraber filo Great Yarmouth açıklarına ulaştı ve liman bombalandı. Bu sırada Stralsund hafif kruvazörü denize mayın bırakmaktaydı. İngiliz D5 denizaltısı bombardımana karşılık verse de Stralsund'un bıraktığı mayınlardan birine çarparak battı. Kısa süre sonra Hipper, gemilerin Alman sularına geri dönmesini emretti. Yoldayken Helgoland Körfezi'ni yoğun bir sisin kapladığı görüldü. Görünürlüğün artana kadar beklenmesi ve bu sayede güvenli bir şekilde Alman mayınlarının geçilmesi kararlaştırıldı. Fakat Yorck zırhlı kruvazörü seyir hatası yaptı ve mayınlı alana girdi. İki mayına çarpmasının sonucu olarak hızlıca batan gemide yer alan 629 denizciden sadece 127'si kurtarıldı.[17]

Scarborough, Hartlepool ve Whitby Bombardımanları

Alman Açık Deniz Filosu'nun komutanı Amiral Friedrich von Ingenohl, İngiliz kıyılarına başka bir baskının düzenlenmesine karar verdi. Kraliyet Donanması'nın bir bölümünü kendi üzerilerine çekerek imha etmeyi planlıyordu.[17] 15 Aralık 1914 tarihinde saat 03:20'de (OAZD); Blücher, Moltke, Von der Tann, Seydlitz, yeni muharebe kruvazörü Derfflinger; Kolberg, Strassburg, Stralsund, Graudenz hafif kruvazörleri ve iki torpido bot filosuyla beraber Jade halicinden ayrıldı.[18] Gemi kuzeye açılarak Helgoland adasını geçti, Horns Reef deniz fenerine ulaşıp bu noktada Scarborough'a doğru batıya yönelene kadar. 14 dretnot, 8 ön-dretnot, 2 zırhlı kruvazörlük bir örtmekuvveti, 7 hafif kruvazör ve 54 torpido bottan oluşan Açık Deniz Filosu, bombardıman gücününün gerisini korumak üzere on iki saat sonra Hipper komutasında Jade'den ayrıldı.[18]

26 Ağustos 1914'te Alman hafif kruvazörü Magdeburg, Finlandiya Körfezi'nde karaya oturdu. Geminin enkazı Rus donanması tarafından ele geçirildi ve aralarında Kuzey Denizi seyir çizelgelerinin de bulunduğu Alman donanmasının şifre katalogları Rusların eline geçti. Bu evraklar daha sonra Britanya Kraliyet Donanması'na ulaştırıldı. Room 40, şifreli Alman sinyallerini çözmeye başardı ve Scarborough bombardıman planını içeren mesajlar 14 Aralık'ta İngilizlerin eline geçti.[18] Planın kesin detayları bilinmiyordu, bu da Açık Deniz Filosunun önceki bombardımanda olduğu gibi güvenle limanda kalabileceğini addediyordu. 3. Kruvazör Filosunun ve 1. Hafif Kruvazör Filosunun desteğiyle Tuğamiral Beatty'nin dört muharebe kruvazörü ve 2. Muharebe Filosu'na bağlı altı dretnot, Hipper'in muharebe kruvazörlerine pusu kurdu.[19]

15/16 Aralık gecesi Açık Deniz Filosu'nun ana birliği İngiliz muhripleriyle karşılaştı. Gece vakti torpido saldırısının olmasından korkan Amiral Ingenohl, gemilerine geri çekilme emri verdi.[19] Amiral Hipper, Ingenohl'un geri çekilmesinden habersiz olarak bombardımana devam etti. Britanya kıyılarına varınca Hipper'in muharebe kruvazörleri iki gruba ayrıldı. Seydlitz, Moltke ve Blücher Hartlepool'u bombalamak üzere kuzeye giderken, Von der Tann ve Derfflinger Scarborough ile Whitby'ı bombalamak üzere güneye gitti. Bombalanacak olan üç kasabadan yalnızca Hartlepool kıyı savunma bataryalarıyla savunulmaktaydı.[20] Hartlepool bombalanırken Seydlitz üç, Blücher ise altı kez isabet aldı. Blücher az hasar görmüştü ancak dokuz mürettebat ölmüş, üç mürettebat da yaralanmıştı.[20] 16 Aralık sabahı saat 09:45'te iki grup tekrar birleşti ve doğuya doğru geri çekilme başladı.[21]

16 Aralık sabahı Açık Deniz Filosu'nun düzeni.

Bu zamana kadar Beatty'nin muharebe kruvazörleri, Hipper'in seçtiği çıkış rotasını engelleyecek pozisyona geçmişti ve diğer kuvvetler de çemberi tamamlamak üzere yoldaydı. 12:25'te II. Keşif Grubu'nun hafif kruvazörleri, Hipper'i arayan İngiliz kuvvetlerini atlatmaya başladı.[22] İngiliz II. Hafif Kruvazör Filosu'nun kruvazörlerinden biri, Stralsund'un konumunu saptadı ve Beatty'e durumu rapor etti. Saat 12:30'da Beatty, muharebe kruvazörlerini Alman savaş gemilerine doğru yönlendirdi. Beatty, bu Alman kruvazörlerini Hipper'in savaş gemilerinin ilk birliği olarak tahmin etmişti; oysa muharebe kruvazörleri yalnızca 50 km mesafedeydi.[22] Tarama yapan II. Hafif Kruvazör Filosu, Alman kruvazörlerini takip etmekle görevlendirildi; ancak İngiliz muharebe kruvazörlerinden gelen sinyallerin yanlış anlaşılması sonucu eski konumlarına geri döndüler.[Not 4] Bu kargaşa sayesinde Alman kruvazörlerine kaçma fırsatı doğdu ve İngiliz muharebe kruvazörlerinin konumu hakkında Amiral Hipper uyarıldı. Alman muharebe kruvazörleri, İngiliz kuvvetlerinin kuzey-doğusuna ilerledi ve kruvazörlerin geri çekilme hattı kesilmiş oldu.[22]

Alman ve İngiliz tarafı da birbirlerine karşı etkili bir çatışmaya girme konusunda hayal kırıklığına uğramıştı. Bu çekingenliğinin sonucu olarak Amiral Ingenohl'un itibarı büyük ölçüde zarara uğradı. Oldukça öfkeli olan Moltke'nin amirali, Ingenohl'a yönelik olarak "Çünkü yok edilebilecek on bir İngiliz muhribinden korktu... Mevcut liderlik altında hiçbir şey başaramayacağız" açıklamasında bulundu.[23] Resmî Alman tarihi ise Ingenohl'u "Tedbirli düşünerek, İngiliz kıyılarına ilerleyen kuvvetlerini ciddi bir tehlikeye atmadığı; fakat aynı zamanda Alman filosunu kesin bir zaferden de mahrum bıraktığı" ifadelerini kullanarak, İngiliz filosunun boyutunu belirlemek için hafif kuvvetlerini kullanmakta başarısız olmakla eleştirmektedir.[23]

Dogger Bank Muharebesi

1915 yılının Ocak ayı başında, Dogger Bank adlı bölgede Alman donanma komutanlığının Britanya gemilerine yönelik keşif faaliyetlerinde bulunduğu ortaya çıktı. Von der Tann'ın rutin bakım çalışmaları sebebiyle havuza alınması ve buna bağlı olarak I. Keşif Grubu'nun zayıflaması sebebiyle, başlarda Amiral Ingenohl'un bu bölgedeki kuvvetleri imha etme konusunda tereddütleri vardı. Açık Deniz Filosu'nun Kurmay başkanı Tuğamiral (Almanca: Konteradmiral) Richard Eckermann'ın harekât için ısrar etmesi üzerine Ingenohl ikna oldu ve Hipper'in muharebe kruvazörlerini alıp Dogger Bank'a gitmesi için emir verdi.[24]

23 Ocak'ta Hipper'in komutasında, önde Seydlitz, onu takiben Moltke, Derfflinger ve Blücher savaş gemileri; Graudenz, Rostock, Stralsund, Kolberg hafif kruvazörleriyle II. ve XVIII. Yarım Filotilla ile V. Filotilla'ya bağlı toplam 19 adet torpido botun eşliğinde limandan çıktı. Graudenz ile Stralsund ön tarafta yer alırken, Kolber ve Rostock ise sırasıyla iskele ve sancak taraflarında konumlanmıştı. Tüm hafif kruvazörlere, torpido botlardan oluşan yarı-filotillalar eşlik etmekteydi.[24]

Britanya tarafında bazı Alman telsiz sinyallerinin yakalanması ve çözülmesi gerçekleştirilse de Almanların kesin planlarından habersizlerdi, Room 40 kriptologları Hipper'in Dogger Bank bölgesine harekât yapabilecek kapasitede olduğunu anladı.[24] Buna karşılık olarak Beatty'nin I. Muharebe Kruvazörü Filosu, Tuğamiral Gordon Moore'nin II. Muharebe Kruvazörü Filosu ve Komodor William Goodenough'un II. Hafif Kruvazör Filosu; Komodor Reginald Tyrwhitt'in Harwich Birliği ile Dogger Bank'ın yaklaşık 30 deniz mili (56 km; 36 mil) kuzeyinde 24 Ocak sabahı saat 08:00'de buluştu.[24]

Saat 08:14'te Kolberg, Aurora hafif kruvazörünün ve Harwich Birliği'ne bağlı birçok muhribin konumunu saptadı.[25] Aurora'nın ışıldaklarıyla Kolberg'e meydan okumasına Kolberg, saldırıya geçerek karşılık verdi. İki isabet alan Aurora, Kolberg'in topçu ateşine karşılık verdi ve o da iki isabet kaydetti. Hipper, muharebe kruvazörlerini acilen bombardımana doğru yönlendirirken; diğer taraftan Stralsund da kuzeydoğu yönünde büyük bir duman saptadı. Bu büyük duman, Hipper'in gemilerine doğru gelen sayıca üstün Britanya savaş gemilerinin habercisiydi.[25] Hipper daha sonraları şu cümleleri kurmuştu:

Böylesine büyük bir kuvvetin varlığı, Britanya filosunun daha fazla birimlerinin yakın olduğuna işaretti. Yakalanan telsiz sinyalleri özellikle II. Muharebe Kruvazörü Filosu'nun yaklaştığını gösteriyordu. Ayrıca, hattın arka tarafından bir hafif kruvazörden ateş açıldığı ve birkaç muhribin yaklaştığı Alman hattının arkasındaki Blücher gemisinden rapor edilmişti. Öte yandan komutamdaki kruvazörler, [Doğu-Kuzey-Doğu] rüzgarının etkisindeydi ve bu rüzgar konumu ile başından itibaren olumsuz bir durumun içinde kendilerini bulmuşlardı.[25]

Kaçmak için Hipper güneye yönelse de hızı, Blücher'in maksimum hızı olan 23 kn (43 km/sa; 26 mph) ile sınırlı kalmıştı.[Not 5] 27 kn (50 km/sa; 31 mph) hızla takip eden Britanya muharebe kruvazörleri ise kısa sürede Alman gemilerini yakaladılar. Saat 09:52'de Lion, yaklaşık 18.000 metre menzilden Blücher üzerine ateş açtı. Bir müddet sonra Princess Royal ile Tiger muharebe kruvazörleri de ateşe başladı.[25] Saat 10:09'da Britanya topçuları Blücher'e ilk isabeti kaydetti. İki dakika sonra, özellikle Lion'a yoğunlaşacak şekilde 16.000 metre mesafeden Alman gemileri de karşı ateş açtı. Saat 10:28'de Lion, su kesiminden vuruldu ve açılan delik sebebiyle kömür deposu su altında kaldı.[26] Bu sefer Blücher de 21 cm'lik mermiyle Lion'un ön taretini vurdu. Mermi, koruyucu zırhın içine nüfuz etmekte başarısızdı ancak oluşturduğu büyük sarsıntıya bağlı olarak bu top geçici olarak kullanım dışı kaldı[27] 10:30'da, Beatty'nin hattındaki dördüncü gemi olan New Zealand, Blücher'in menziline girdi ve ateş açtı. Saat 10:35'te menzil 16.000 metreye indi. Bu noktada tüm Alman hattı Britanya gemilerinin menziline girmişti. Beatty, muharebe kruvazörlerine Alman muharebe kruvazörleriyle çatışmaya girmesini emretti.[Not 6] Saat 11:00'de Blücher, Britanya muharebe kruvazörlerinden gelen ağır mermilerin darbesiyle ağır hasar gördü. Fakat üç önemli Alman muharebe kruvazörü Seydlitz, Derfflinger ve Moltke; topçu ateşlerini Lion'un üzerinde yoğunlaştırdı ve birkaç isabet kaydedildi. Lion'un üç dinamosundan ikisi kullanım dışı kaldı ve iskele tarafındaki makine dairesi su altında kaldı.[28] Saat 11:48'de Indomitable muharebe alanına ulaştı ve Beatty'nin emriyle hasarlı Blücher'i batırmakla görevlendirildi. Indomitable zaten ateş etmekteydi ve geminin iskele kısmına ağır hasar vermişti. Gemiden sağ çıkanlardan biri, geminin son saatleri hakkında şunları söyledi:

Mermiler... kazan dairesine bile indiler. Yakıt bölmesinde kömürler yanmaya başladı. Bölmelerin yarısı boş olduğundan yangın aheste devam etti. Bir mermi makine dairesinden yağı/petrolü yalayarak geçince, etrafa mavi ve yeşil alevler püskürdü... Kapalı alandaki müthiş hava basıncı bir patlamayla sonuçlandı... Her delikten kükredi ve önündeki her zayıf noktayı parçaladı. Adamlar, o müthiş hava basıncı tarafından yakalandılar ve makineler arasında korkunç bir ölüme sürüklendiler.[28]

Battığı sırada yan yatan Blücher.

Çatışmalar, Britanya gemilerinin ilerisinde Alman denizaltılarının olduğu rapor edilince bırakıldı ve Beatty; dolambaçlı manevralar yapılmasını emrederek Alman gemilerinin, takipçileri ile aralarındaki mesafeyi açmalarına izin verdi.[29] Bu arada Lion'un çalışır haldeki son dinamosu da bozuldu; geminin hızı 15 knota (28 km/sa; 17 mph) kadar düştü. Hasarlı gemi Lion'da bulunan Beatty, mevcut muharebe kruvazörlerine düşmanın arka hattına saldırmalarını emretti. Ancak sinyal kargaşası, gemilerin sadece Blücher'i hedef almalarına yol açtı.[30] Direnmeye devam eden Blücher, 1. Hafif Kruvazör Filosu'na bağlı dört kruvazör ve dört muhribin taarruzunu püskürttü. Ancak I. Hafif Kruvazör Filosu'nun bayrak gemisi Aurora, gerçekleştirdiği torpido saldırısıyla Blücher'i iki defa vurdu. O ana kadar geminin ana bataryaları hariç arkadaki tüm silahları susturulmuştu. Yakın mesafeden yedi torpidonun daha atılmasının ardından, 13:13'te gemi alabora oldu. Çarpışma devam ederken, Blücher 70-100 kalibrelik mermilerin ve birkaç torpidonun daha hedefi oldu.[31]

Gemi batarken, hayatta kalanları denizden çıkarmak için Britanya muhripleri gemiye doğru gelmeye başladı. Ancak Alman zeplini L5'in, Blücher'i batmakta olan bir Britanya muharebe kruvazörü sanması ve muhripleri de bombalamaya çalışması üzerine muhripler geri çekilmek zorunda kaldı.[30] Geminin batmasının ardından verilen kayıp sayısı, kaynaklara göre farklılık göstermektedir. Paul Schmalenbach 29 subaydan 6'sının ve 999 mürettebattan 275'inin kurtarıldığını ve toplamda 747 kişinin öldüğünü rapor etti.[31] Resmî Alman kayıtlarını inceleyen Erich Gröner, Blücher batarken 792 kişinin öldüğünü belirtirken,[9] Britanya belgelerini kaynak gösteren James Goldrick en az 1200 denizciden yalnızca 234'ünün hayatta kaldığını rapor etmiştir.[32] Kurtarılanların arasında Blücher'in komuta subayı Kaptan (Kapitan zur See) Erdmann da vardı. Daha sonra Britanyalıların elinde esirken zatürreden öldü.[30] Diğer taraftan esir alınan kişilerden yirmisi daha, bu esaret sırasında hayatını kaybetti.[31]

Muharebede Blücher'e odaklanılması, Moltke, Seydlitz ve Derfflinger'in kaçmasına fırsat verdi.[33] Amiral Hipper aslında üç muharebe kruvazörün Britanya gemilerinin etrafını çevirerek bu gemilere kanatlardan taarruz etmeyi ve ağır hasar gören Blücher üzerindeki baskıyı hafifleterek onu kurtarmayı planlamıştı. Ancak bayrak gemisinin ağır hasar aldığını görünce Blücher'i bırakmaya karar verdi. Hipper bu kararını daha sonra şöyle anlattı:

Blücher'e yardım etmek; yandan bir taarruz denemeyi düşündürüyordu. Fakat bana, bayrak gemimin C ve D taretlerinin çalışmadığı, kıç tarafın suyla dolduğu ve sadece 200 ağır mermi kaldığı bildirilmişti. Blücher'i destekleyecek başka bir fikri kabul etmedim. Ana filomuz tarafından yapılacak herhangi bir müdahale daha ağır kayıplara yol açabilirdi. Bir kanat hareketiyle Blücher'e yardım edilmesi, bizi Britanya kruvazörlerinin ve muhtemelen arkamızdaki Britanya savaş filosunun arasında bir konuma getirecekti.[30]

Princes Royal'e bindikten sonra Beatty, gemileri tekrar kontrol altına almayı başardı. Britanya gemileri ile takip ettikleri Alman gemileri arasındaki büyük mesafe sebebiyle takip saat 13:50'de sona erdi.[30] Kayzer II. Wilhelm, Blücher'in imha edilmesinden ve Seydlitz'in de batma tehlikesi geçirmesinden dolayı öfkeliydi ve Açık Deniz Filosunun limanda kalmasını emretti. Tuğamiral Eckermann görevinden alınırken, Amiral Ingenohl istifaya zorlandı. Yerine Amiral Hugo von Pohl geçti.[34]

Notlar

  1. ↑ "SMS" (açılımı "Seiner Majestät Schiff"), Almancada "Ekselanslarının Gemisi" anlamındadır.
  2. ↑ Çağdaş Alman donanma doktrini, bir keşif grubu veya bir yarı-filo için için en az dört büyük savaş gemisini şart koşmaktadır. Bkz. Philbin s. 119, Sheer s. 13. Blücher, ana muharebe gemisi olmadığı halde filodaki en büyük savaş gemisiydi, sıklıkla filonun dördüncü gemisi olarak görevlendiriliyordu.
  3. ↑ Alman İmparatorluk Donanması literatüründe "K" harfi Kanone (top) anlamındadır, L/40 ise top namlusunun uzunluğunu belirtir. SK (Schnelladekanone) ise topun hızlı doldurulabilen bir top olduğunu belirtir. Bu örnekte, topun namlusu 40 kalibre uzunluğundadır, yani top namlusunun uzunluğu topun namlusunun iç çapının 40 katıdır.
  4. ↑ Beatty, Goodenough'un filosunda en gerideki iki hafif kruvazöre yönelik olarak geride durmalarını emretmişti. Ancak Nottingham'ın sinyalcisi gönderilen sinyali yanlış anladı ve emrin tüm filoya yönelik olduğunu sandı. Mesajın yanlış biçimde iletilmesinin ardından Goodenough, muharebe kruvazörlerinin önünde olmak üzere gemilerini tarama pozisyonuna çekme emri verdi.
  5. ↑ Savaş boyunca Alman donanması, devamlı olarak kaliteli kömür sıkıntısı çekti. Sonuç olarak gemilerin makineleri maksimum performans sergileyemiyordu. Örneğin maksimum performans ile Von der Tann 27,5 kn (50,9 km/sa; 31,6 mph) hız yapabilmekteydi, fakat bu probleme bağlı olarak Jutland Muharebesi'nde ancak 18 kn (33 km/sa; 21 mph) hız yapabildi. Bkz: Philbin, s. 56-57
  6. ↑ Lion, Seydlitz'e; Tiger, Moltke'ye; Princess Royal, Derfflinger'e ve New Zealand da Blücher'e saldıracaktı.

Kaynakça

Genel
Özel
  1. ↑ Rüger, s. 60
  2. ↑ Staff, s. 3
  3. ↑ Gardiner & Gray, s. 142
  4. ↑ Gardiner & Gray, s. 134
  5. 1 2 Herwig, s. 45
  6. ↑ Gröner, s. 52
  7. ↑ Staff, s. 3-4
  8. ↑ Staff, s. 4
  9. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Gröner, s. 53
  10. ↑ Friedman, s. 91
  11. 1 2 3 4 5 6 NavWeaps (21 cm/45).
  12. 1 2 3 Gardiner & Gray, s. 140
  13. 1 2 3 4 Staff, s. 6
  14. ↑ NavWeaps (8,8 cm/45)
  15. ↑ Gardiner & Gray, s. 151
  16. ↑ Halpern, s. 185
  17. 1 2 3 Tarrant, s. 30
  18. 1 2 3 Tarrant, s. 31
  19. 1 2 Tarrant, s. 32
  20. 1 2 Tarrant, s. 33
  21. ↑ Scheer, s. 70
  22. 1 2 3 Tarrant, s. 34
  23. 1 2 Tarrant, s. 35
  24. 1 2 3 4 Tarrant, s. 36
  25. 1 2 3 4 Tarrant, s. 38
  26. ↑ Tarrant, s. 39
  27. ↑ Goldrick, s. 263
  28. 1 2 Tarrant, s. 40
  29. ↑ Tarrant, s. 40-41
  30. 1 2 3 4 5 Tarrant, s. 42
  31. 1 2 3 Schmalenbach, s. 180
  32. ↑ Goldrick, s. 279
  33. ↑ Tarrant, s. 41
  34. ↑ Tarrant, s. 43
Web tabanlı kaynaklar

Koordinatlar: 54°20′K 5°43′D / 54.333°K 5.717°D / 54.333; 5.717

Kaiserliche Marine savaş gemisi sınıfları
Dretnot zırhlıları

Nassau · Helgoland · Kaiser · König · Bayern

Ön dreadnought zırhlıları
Muharebe kruvazörleri

Von der Tann · Moltke · Seydlitz · Derfflinger · Mackensen · Ersatz Yorck

Zırhlı kruvazörler

Victoria Louise · Fürst Bismarck · Prinz Heinrich · Prinz Adalbert · Roon · Scharnhorst · Blücher

Hafif kruvazörler

Gazelle · Bremen · Königsberg · Dresden · Nautilus · Kolberg · Magdeburg · Karlsruhe · Graudenz · Pillau · Wiesbaden · Königsberg · Brummer · Köln

U-bootlar

U 1 · U 2 · U 3 · U 5 · U 9 · U 13 · U 16 · U 17 · U 19 · U 23 · U 27 · U 31 · U 43 · U 51 · U 57 · U 63 · U 66 · Mittel U · U 139 · U 142 · U 151 · UA · UB I · UB II · UB III · UC I · UC II · UC III · UE 1 · UE 2 · UF ·

Kaiserliche Marine savaş gemileri listesi
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.