Salmonella

Salmonella bakterisinin neden olduğu hastalık için Salmonellozis maddesine bakınız.

Salmonella
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Bacteria Şube: Proteobacteria Sınıf: Gamma Proteobacteria Takım: Enterobacteriales Familya: Enterobacteriaceae Cins: '''''Salmonella''''' Lignieres 1900
Türler
S. bongori S. enterica

Salmonella, tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu, Gram-negatif bir enterobakteri cinsidir.^[1] Salmonella türleri hareketlidir (motildir), hidrojen sülfür üretirler.^[2]

Tarihçe

Salmonella Amerikalı bir patolog olan Daniel Elmer Salmon'a atfen adlandırılmıştır, ancak aslında bakteriyi 1885'te domuzlarda ilk keşfeden onun ortağı Theobald Smith'tir (Smith anafilaksi üzerine çalışmalarıyla daha iyi bilinir).^[3][4]

Mikrobiyoloji

Salmonella Gram-negatif bir bakteridir. Klinik laboratuvarda genelde MacConkey agar, XLD agar, XLT agar, DCA agar, veya Önöz agar ile izole edilir. Bağırsak enfeksiyonuna neden oldukları ve sağlıklı bağırsakta bulunan diğer bakteriler çok daha fazla sayıda olduğu için, ilk izolasyonunda seçici (selektif) bir ortam kullanılması gerekir. Klinik nümunelerde salmonella sayıları o kadar düşük olabilir ki dışkı rutin olarak bir zenginleştirme kültürüne tabi tutulur, örneğin selenit buyyonu veya Rappaport Vassiliadis soya pepton buyyonu. Bu ortamlar normal bağırsak florasının büyümesine engelleyicidir ama salmonella turlerinin çoğalmasını sağlarlar. Ardından, zenginleştirme ortamını birincil seçici ortama inoküle ederek salmonellalar izole edilir. Kan agarında 2–3 mm caplı, nemli koloniler oluştururlar. Hücreler uzun süre 25-28 °C aralığında büyütüldekleri zaman bazı türler bir biyofilm oluştururlar, bu biyofilm karmaşık karbonhidratlar, selüloz ve proteinlerden oluşur. Salmonellalar genelde laktoz fermantasyonu yapmazlar; çoğu hidrojen sülfür üretir, ferrik amonyum sitrat içeren ortamda bu gaz tepkiyerek kolonilerin ortasında siyah bir nokta oluşmasına neden olur.

Sınıflandırma

Salmonella taksonomisi karmaşıktır.^[5],[6] 7 Aralık 2005 itibariyle, bu cinsin içinde yer alan iki tür sayılmaktadır: S. bongori (evvelden alttür V) ve S. enterica (evvelden S. choleraesuis olarak anılan). Bu sonuncusu altı alttürden oluşur:

• I—enterica
• II—salamae
• IIIa—arizonae
• IIIb—diarizonae
• IV—houtenae
• V—geçersiz (şimdi S. bongori olarak adlandırılmış)
• VI—indica

Ayrıca, her iki türde de pek çok (2500'den fazla) serovar mevcuttur, bunlar çok çeşitli ortamlarda bulunurlar ve pek çok farklı hastalıkla ilişkilidirler. İnsanlardan elde edilebilen izolatların çok büyük bir kısmı (> %99.5) S. enterica alttürüdür. ABD Hastalık kontrol ve önleme Merkezleri (Centers for Disease Control and Prevention; CDC) bu karmaşıklığı sadeleştirmek amacıyla Salmonella türlerinin yalnızca cins ve serovarları ile anılmasını önerir, örneğin,teknik olarak daha doğru olması gereken

Salmonella enterica alttür enterica serovar typhi.

yerine

Salmonella typhi

olarak anılması önerilir.

Salmonella izolatları en yaygın olarak serolojilerine (Kauffman-White sınıflandırması) göre sınıflandırılırlar.^[5] Esas ayrım önce somatik o antijeni, sonra da kamçı (flagella) H antijenlerine göre yapılır. Bir izolatın tam olarak tanımlanabilmesi için hem faz 1 hem de faz 2 H antijenleri gerekir ama rutinde bu yapılmaz.

Örnekler:

• Salmonella enteritidis (1,9,12:g,m) - mevcut o antijenleri 1, 9 and 12'dir; H antijenleri g ve m'dir.
• Salmonella typhi (9,12,Vi:d:-) - O antijenleri 9, 12; H antijeni d: Vi antijeni bacteri kapsülünde yer alır, Virülans faktörü olarak etki ettiği için böyle adlandırılır.

Klinik laboratuvarda ancak az sayıda serovarlara bakılır (diğerleri seyrektir veya klinik olarak önemli sayılmaz). İngiltere sağlık bakanlığı (Health Protection Agency) şu antijenlerin rutin olarak bakılmasını önerir:

• O antijenleri: 2 4 6.7 8 9 and 3.10
• Faz 1 H antijenleri: a b d E G i r Vi
• Faz 2 H antijenleri: 1,2 1,5 1,6 1,7

Bu panel ile tanımlanamayan izolatlar daha teşeküllü bir referans laboratuvarına yollanır.

Dikkat: Salmonella bakterisi su kaplumbağalarından size bulaşabilir.

Önleme

Gıda kaynaklı bir hastalık olarak Salmonella 'nın önlenmesi için gıdalara temas eden yüzeylerin etkin bir şekilde temizlenmesi gerekmektedir. Derinin mikroplardan arındırılması için alkol etkili bir maddedir. Kuaterner amonyum alkolle beraber kullanılınca temizleyici etki daha uzun süreli olur. Karbondioksitle karışık alkol buharı veya sodyum hipoklorit (çamaşır suyu) sağlık kurumlarında ve gıda sanayisinde yüzeylerdeki Salmonellayı yok etmek için kullanılır. Çiğ yumurta içeren gıdalar pişirilmeli veya uzun süre saklanacaklarsa dondurulmalıdır.

Salmonella-bağlantılı hastalıklar

Hastalık yapan Salmonella türleri, yakın zamanda, pek çok serovarı olan Salmonella enterica adlı tek bir tür olarak yeniden sınıflandırılmışlardır. Salmonella Typhi tifoya neden olur. Diğer salmonellalar sıkça gıda kaynaklı hastalıkların nedenidir, özellikle kümes hayvanları ve çiğ yumurtadan kaynaklanırlar.Hayvancılıkta antibiyotiklerin rutin kulanımı yüzünden oluşmuş antibiyotik dirençli salmonella suşlarının enfeksiyonu sorunlu olabilir.^[7]

Tifo ve paratifo istisnaları dışında, salmonellozis bir kan enfeksiyonu değildir.

Kaynakça

1. Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed. bas.). ISBN 0-8385-8529-9. 
2. Giannella RA (1996). "Salmonella". Baron S et al (eds.). Baron's Medical Microbiology (4th ed. bas.). ISBN 0-9631172-1-1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mmed.section.1929. 
3. http://www.whonamedit.com/Synd.cfm/402.html
4. http://www.whonamedit.com/Doctor.cfm/408.html
5. "The type species of the genus Salmonella Lignieres 1900 is Salmonella enterica (ex Kauffmann and Edwards 1952) Le Minor and Popoff 1987, with the type strain LT2T, and conservation of the epithet enterica in Salmonella enterica over all earlier epithets that may be applied to this species. Opinion 80". Int J Syst Evol Microbiol 55 (Pt 1): 519-20. 2005. PubMed. 
6. Tindall BJ; Grimont PAD, Garrity GM; Euzéby JP (2005). "Nomenclature and taxonomy of the genus Salmonella". Int J Syst Evol Microbiol. 55: 521–524. PubMed. 
7. Salmonella'da antibiyotik direncinin izlenmesi, in Eurosuveillance: Hastalık takibi ve kkontrolu hakkında Avrupa bilgilier, 7 Haziran 2007'de erişilmiştir.

Dış bağlantılar

Wikispecies'te konuyla ilgili sayfa mevcuttur:

Salmonella

• ABD Ziraat Bakanlığı'nın Gıda Güvenlik ve Teftiş Hizmetleri (Food Safety and Inspection Service; FSIS) tarafından hazırlanmış Salmonella hakkında soru ve cevaplar (İngilizce)
• Önem kazanan bir patojen olarak Salmonella (İngilizce)
• Salmonella adlandırma sistemi hakkında notlar (İngilizce)
• NIAID Enteropathogen Resource Integration Center (ERIC) sitesinde genom bilgileri bulunmaktadır (İngilizce)