Tifüs
Bu madde tifüs hastalığı hakkındadır. İlişkisiz bir hastalık olan tifo ile karıştırılmamalıdır.
Tifüs, Rickettsia bakterilerinin etken olduğu bulaşıcı hastalıktır. Neden olan etken bakteriler hücre içinde yaşama özelliği gösterirler, hücre dışında uzun süre canlı kalamazlar.
Etken
- Rickettsia prowazekii (Epidemik tifüs)
- Rickettsia typhi (Endemik tifüs)
- Rickettsia tsutsugamushi
- Rickettsia australis
Bulaşma yolu
Hastalık; akut tifüslü insanların kanını emerek infekte olan insan bitinin infeksiyonu diğer insanlara taşımasıyla bulaşır. İnfekte bit, diğer insanlardan kan emerek beslenirken rickettsiaları cilt üzerinde bırakır. Bu kişiler saçlarını ovalarken, rickettsiaları ya da bit parçacıklarını bitin ısırdığı yerin içine sokarak infekte olurlar. Herhangi bir hayvan kaynağı yoktur
Semptomlar
Epidemik tifüs
- Titreme
- Öksürük
- Deliryum
- Yüksek ateş (40 °C)
- Eklem ağrısı
- Düşük kan basıncı
- Döküntü
- Fotofobi (Işığa duyarlılık)
- Şiddetli baş ağrısı
- Şiddetli kas ağrısı
- Stupor
- Sırt ağrısı
Endemik tifüs
- Karın ağrısı
- Sırt ağrısı
- Vücudun ortasından başlayan ve yayılan mat kırmızı döküntü
- Çok yüksek ateş (41 °C)
- Kuru öksürük
- Baş ağrısı
- Eklem ağrısı
- Bulantı
- Kusma
Hastalığın Seyri
Belirtilerin başlangıcı değişkendir ancak daha çok ani başlar ve ilk belirtiler; baş ağrısı, titreme, yüksek ateş, takatsizlik, öksürme ve şiddetli kas ağrısıdır. 5-6 gün sonra, ilk önce vücudun üst bölümünde başlayan ve daha sonra yüz, avuç içi ve ayak tabanı hariç vücudun her yerine sıçrayan maküler cilt kabarıkları (koyu benekler) görülür. Özel tedavi uygulanmazsa, vaka ölüm oranı %40'lara çıkabilir. Bitle bulaşan tifüs, salgına neden olan tek rickettsia hastalığıdır.
Coğrafi dağılım
Afrika'nın ortası ve doğusunda, Amerika'nın ortası ve güneyi, Asya'nın soğuk bölgelerinde (dağlık) görülür. Tifüse, aşırı kalabalığın ve kötü hijyen koşullarının hakim olduğu cezaevleri ve mülteci kampları gibi yerlerde de rastlanır.
Yolcular için risk
Yolcuların çoğu için çok düşük risk mevcuttur. Mülteci kamplarında görev alan ve kalabalık, kötü hijyen koşullarının hakim olduğu diğer uygulamalar içerisinde yer alan insani yardım görevlileri risk altında olabilir.
Profilaksi
Mevcut değildir. Bitin vücudu istila etmesini önlemek üzere temizlik yapmak çok önemlidir. Vücut bitini kontrol etmek ve yüksek risk altındaki insanların giysilerinde kullanmak üzere pudra haşarat ilaçları vardır.
Tedavi
Hastalık tedavisiz bırakıldığında ölümcül olabilir. Tedavi çoğunlukla antibiyotikler ile yapılır.[1]
- Azithromycin (tek ilaçla tedavi)
- Doxycycline
- Tetracycline
- Chloramphenicol (daha az kullanılır)
Bu hastalık Türkiye'de pek fazla görülmez.
Kaynakça
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||