Tell Tayinat Höyüğü

Arkeolojik Höyük
Adı: Tell Tayinat Höyüğü
il: Hatay
İlçe: Reyhanlı
Köy: Tayinat
Türü: Höyük
Tahribat: Yapılaşma[1]
Tescil durumu: Tescilli[1]
Tescil No ve derece: 3420
Tescil tarihi: 20.06.1987
Araştırma yöntemi: Kazı
Tell Tayinat
King Suppiluliuma
Iron Age Temple

Tell Tayinat Höyüğü, Hatay İl merkezinin doğu – kuzeydoğusunda, Reyhanlı İlçesi'nin 17–18 km batısında, Asi Nehri'nin 1,5 km doğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe, yamaçlar dahil olmak üzere 700 x 500 metre boyutlarında, 15 metre yüksekliktedir. Kazı yapılmadan önce üzerinde Tayinat Köyü bulunmakta idi.[2]

Coğrafi konum olarak kuzeyde Güneydoğu Anadolu, doğuda Suriye ve Mezopotamya'nın iç kesimleri, batıda Akdeniz sahilleri ve güneyde Doğu Akdeniz sahilleri arasındaki ticari yolların kavşağında yer almaktadır. Kentin, MÖ 9. ve 8. yüzyıllarda, günümüz Hatay İli topraklarında egemen olan Geç Hitit krallıklarından biri olan Patina Krallığı'nın başkenti "Kunulua" olduğu kabul edilmektedir. Başkent, MÖ 738 yılında Asur Kralı III. Tiglat-Pileser tarafından istila edilmiş, daha sonra bir Asur eyalet başkenti olarak yönetilmiştir.[3]

Kazılar

Höyük, Amik Ovası Araştırması sırasında, 1933 yılında saptanmıştır. Kazı çalışmaları 1935-38 yılları arasında Chigaco Üniversitesi Doğu Bilimleri Enstitüsü adına Robert J. Braidwood başkanlığında yapılmıştır. Daha sonra 1999 yılında Timoty P. Harrison başkanlığında yüzey araştırmaları yapılmış, ikinci dönem kazılarına 2004 yılında başlanmıştır.[2]

Tabakalanma

Kazılarda saptanan tabakalanma Erken Tunç Çağı II (Amik H), ETÇ IIIa (Amik I) ve ETÇ IV B (Amik J MÖ 2250 - 2000) [4] tabakalarıdır.[2] Diğer kültür evresi de MÖ 1200-550 yıllarına tarihlenen Erken Demir Çağı (Geç Asur) evresidir.[5]

Buluntular

Amik E Evresinde tuğla duvarlardan söz edilmekte, kerpiç duvarların Tell el Cüdeyde'de rastlananlardan daha kalın olduğu belirtilmektedir. Amik I ise mimari açıdan oldukça fakir bulunmaktadır. Fakat Amik J Evresi olarak tanımlanan Erken Tunç Çağı IV B Evresi mimari buluntuları, Amik Ovası J Evresi'ni en iyi ifade eden buluntuları sağlamıştır. Bu tabakada yaklaşık 1,7 metre kalınlıkta bir kültür dolgusu vardır.[2] Bu tabaka MÖ 22250 – 200 yıllarına tarihlenmiş olup özellikle büyük ve oldukça önemli görülen mimari bulgularıyla kendini göstermektedir.[6]

Çanak çömlek buluntuları içinde en ilginç olanları depas (uzun gövdeli, çift kulplu kadeh ya da maşrapa), Troya'nın IV. tabakasında bulunan örnektir ve ticaret yoluyla gelmiş olduğu ileri sürülmektedir.[2]

Küçük buluntular arasında, yontma taş tekniğiyle çakmaktaşından Kenani tarzında çok sayıda bıçak orakların ele geçmesi, yerleşimde yoğun olarak tarım yapıldığının bir göstergesi olarak yorumlanmaktadır.[2]

Kırmızı-siyah açkılı mal olarak ifade edilen Karaz malı, erken Tunç Çağı II Evresinde (Amik H) az sayıda ele geçmiştir. Bu mal türü erken Tunç Çağı IIIa Evresinde en yaygın kullanılan mal grubudur. Buna karşın erken Tunç Çağı'nın son evresinde yok denecek kadar azdır.[2]

Erken Demir Çağı'na (MÖ 12. ve 11. yüzyıllara tarihlenen tabakalarda Miken çanak çömleği ele geçmiştir. Bu buluntu yerleşimin Batı Anadolu'yla önemli bir etkileşim içinde olduğunu göstermektedir.[7]

Patina Krallığı'nın başkenti olan yerleşimde, hilani[not 1] planlı birkaç büyük saray kompleksi ortaya çıkarılmıştır. Bir diğer büyük mimari buluntu da Demir Çağı II'ye tarihlenen (MÖ 9. ve 8. yüzyıl)[8] megaron tipi bir tapınaktır. Tapınağın girişinde oldukça incelikle oyulmuş ve işlenmiş aslan biçiminde sütun kaideleri yer almaktadır.[3] Bir Hitit tapınağı olan yapının istiladan sonra bir Asur tapınağına dönüştürülerek kullanılmaya devam edildiği bildirilmektedir.[9] Ayrıca kazılarda kaya kabartmaları taş heykeller, sayısı yüzü bulan[8] Luvi Hiyeroglif steller çıkarılmıştır. Tüm bu buluntular Antakya Müzesi'nde sergilenmektedir.[3]

Dış bağlantılar

Notlar

  1. ↑ Hilani planlı yapılarda merdivenle ulaşılan bir ya da üç sütunlu girişten sonra, ocaklı büyük kabul salonuna varılır. Salonun arkasında kanalizasyon sistemi olan tuvalet, banyo, özel odalar ve depolar yer alır

Kaynakça

  1. 1 2 TAY – Yerleşme Ayrıntıları
  2. 1 2 3 4 5 6 7 TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
  3. 1 2 3 Timoty P. Harrison, Patina Krallığı'nın Başkenti Tell Tayinat
  4. ↑ Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2008 Kazı Sezonu Raporu Sh.: 6
  5. ↑ Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2011 Kazı Sezonu Raporu, Sh.: 7
  6. ↑ Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2011 Kazı Sezonu Raporu, Sh.: 8
  7. ↑ http://www.une.edu.au/cat/sites/telltayinat.php Tell Ta'yinat (Hatay) - Current Archaelogy In Turkey
  8. 1 2 Timoty P. Harrison, Tayinat Projesi 2008 Kazı Sezonu Raporu Sh.: 7
  9. ↑ Rehber Gazetesi

Kaynaklar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/3/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.