Terörizm

Terör ya da terörizm ya da Yıldırıcılık[1] ,siyasal, dinsel ve/veya ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere; resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımını ifade eden terim. Hükümetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan organize çeşitli gruplara terör örgütü; terör uygulayan şahıslara ise terörist ya da yıldırıcı[2] denilmektedir. Bununla birlikte bu ifade oldukça tartışmalı bir kavram olup ve üzerinde akademik ya da uluslararası fikir birliği yoktur.[3] Gücünü ve yetkilerini kötüye kullanan devletler de devlet terörizmi kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir.[4] Birçok akademisyen çeşitli hükümetlerin eylemlerinin de "terörizm" olarak damgalanabileceğini belirtmiştir.[3]

Köken bilimi

Türkçeye, Fransızca "terreur" sözcüğünden geçmiş olan[5] terör sözcüğü Latince kökenlidir (Latince terror).[6] Latince "terror" sözcüğü, "terreo" fiilinden türemiştir. "Terreo" fiilinin anlamı "korkutuyorum"dur. Buradan türeyen terror ise "büyük korku, dehşet, dehşet veya korku objesi" gibi anlamlara gelir.[7]

Fransızca Petit Robert sözlüğünde "Bir toplumda bir grubun halkın direnişini kırmak için yarattığı ortak korku" olarak tanımlanır. Oxford İngilizce Sözlük'te "Genellikle siyasal nedenlerle, halkın gözünü korkutmak ve halkı yıldırmak için dehşet öğesini kullanmak" olarak tanımlanır.[6] Türk Dil Kurumu Sözlüğü'nde, "Yıldırma, cana kıyma ve malı yakıp yıkma, korkutma, tedhiş" olarak tanımlanır.[5]

Literatürde terör sözcüğü bazen şiddet veya siyasal şiddet kavramlarıyla eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Türkiye’de yıllarca teröre karşılık olarak anarşi sözcüğü kullanılmış, son yıllarda bu sözcük terk edilerek "terör" sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır. "Anarşi" sözcüğü Yunanca kökenlidir. Yunanca sözcük "başsız, yöneticisiz" anlamına gelir. Anarşi sözcüğü Oxford İngilizce Sözlük'te "yetke yoksunluğundan veya yetkenin ve diğer yönetim mekanizmalarının tanınmamasından doğan düzensizlik durumu" olarak tanımlanmıştır.

Arapça kökenli tedhiş sözcüğü de zaman zaman terör anlamında kullanılır. Tedhiş sözcüğü, "korku salma, yıldırma" anlamlarına gelir.[8]

Terörizm, “Disasters: Terrorism” adlı kitabında, “What is Terrorism?” başlığı altında Ann Weil tarafından da şu şekilde tanımlanmıştır: “Terörizm; rastgele seçilmiş ya da sembolik değeri olan kurbanların, şiddetin aracı olarak seçildikleri bir savaş yöntemidir. Bu araçsal kurbanların kurbanlaştırılmaları, mensup oldukları grup ya da sınıf içerisindeki yerlerine bağlıdır. Böylece, söz konusu grup ya da sınıfa mensup olan diğer bireyler de, kronik bir terör korkusunun içine itilmiş olurlar”.

Tarihçe

Terör sözcüğünün tanımına ilk defa Fransız Devrimi yeni bir boyut kazandırır. Fransız Devrimi'nin ilk yıllarında Fransa'da yürütme yetkisine sahip Convention, ülkenin dış güçler tarafından işgal edilmesine duydukları endişeden dolayı ve içteki sivil huzursuzluğun devrime zarar verebileceğini düşündükleri için olağanüstü önlemler alma gereği görürler. Bu amaçla kamu güvenliğinden sorumlu komiteyi (Comité de salut public) neredeyse diktatörlüğe varan yetkilerle donatırlar. 5 Eylül 1793 günü Convention bir bildiri ile devrim karşıtlarına karşı Terörü (la Terreur) açıklar: "Komplo kuran tüm kişileri dehşete düşürmenin zamanı geldi. Kanun adamları, Terörü başlatın." [9] Kamu güvenliğinden sorumlu komitenin başındaki Maximilien Robespierre Terörün ateşli bir savunucusu olacaktır ve görevlendirilmesinden bir yıl sonra, 28 Temmuz 1794 günü despotluk suçundan idam edilene kadar binlerce kişinin infazına öncülük edecektir.[10][11] Terör, yargısız karar verilen idamlara kadar giden uygulama şekli ve halk üzerinde bıraktığı korku ile tarihe devlet eliyle gerçekleştirilmiş bir terör örneği olarak geçer.[12]

Uluslararası terörizm

Terörün sınır aşan bir hal alması halinde uluslararası terörizm ile karşı karşıya kalınır. Ancak son dönemde 'uluslararası terörizm' kavramı daha çok birden fazla ülkeyi hedef alan veya birden fazla ülkede aynı anda birbirine yakın eylemlerde bulunan terörizmi anlatmak için kullanılmaktadır.

Terörün finansal kaynakları

Terörizm ihtiyaç duyduğu maddi kaynaklara daha çok yasa dışı faaliyetleri ve dış yardımlar ile ulaşır. Bu gelir kaynakları şu şekilde özetlenebilir:

  1. Dış yardımlar
  2. Uyuşturucu ticareti
  3. İnsan kaçakçılığı
  4. Büyük çaplı soygunlar
  5. Haraçlar
  6. Zorunlu bağışlar
  7. Bağışlar
  8. Diğer her türlü kaçakçılık
  9. Diğer gönüllü katkılar

Terör örgütü listeleri

Bazı ülkeler terör örgütü olarak tanımladığı kuruluşların listesini yayınlar. Bu listeler bazı ülkelerde yıllık yenilenirken, bu süre daha uzun veya kısa olabilir.

En çok bilinen listeler Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık savunma bakanlıkları tarafından yayınlanmış olanlarıdır. Bununla birlikte BM Güvenlik Konseyi, belli zaman aralıklarıyla belirli kişi ve örgütlerin bir listesini hazırlamaktadır ve liste tasarısının ülke meclislerine gelmesiyle bu liste kabul edilir.[13] Belli aralıklarla bu listelerdeki isimler değiştirilebilir veya güncellenebilir.[14]

Medya ve terörizm

Terörizmin medya olmadan yaşayamayacağı yaygın bir kanaattir. Terörizm modern dönemin bir olgusu olması da daha çok bu durum ile ilişkilendirilir. Terör örgütleri medya sayesinde dehşet yayarlar ve propaganda yaparlar.

Terörizm konusunda akademik ilgi oldukça sınırlıdır. Konunun popüler oluşuna rağmen bu konu ile ilgilenmenin maliyeti oldukça yüksek olmuştur. Terör örgütleri akademisyenleri tehdit ederken, bu konu ile ilgilenen kişiler toplumun ve yasaların yoğun baskısını da üzerlerinde hissetmişlerdir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük
  2. ↑ TDK Güncel Türkçe Sözlük
  3. 1 2 Williamson, Myra (2009). Terrorism, war and international law: the legality of the use of force against Afghanistan in 2001 (İngilizce). Ashgate Publishing. s. 38. ISBN 978-0-7546-7403-0. https://books.google.com/books?id=ZuJIPP9HfRsC&pg=PA38.
  4. ↑ Schmid, Alex P. (2011). "The Definition of Terrorism". The Routledge Handbook of Terrorism Research. Routledge. s. 39. ISBN 0-203-82873-9. https://books.google.com/books?id=_PXpFxKRsHgC&pg=PA39.
  5. 1 2 Türk Dil Kurumu Sözlüğü, "terör" maddesi
  6. 1 2 Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "terror" maddesi
  7. ↑ Harper's Latin Dictionary, (ed.) Lewis&Short, s.v. terror
  8. ↑ Türk Dil Kurumu Sözlüğü, "tedhiş" maddesi
  9. ↑ Andress, David. The Terror: The Mericless War for Freedom in Revolutionary France. New York: Farrar, Strauss and Giroux, 2005. 179.
  10. ↑ Fordham University Modern History Sourcebook: Maximilien Robespierre: Justification of the Use of Terror
  11. ↑ The Terror in the French Revolution, Dr Marisa Linton, Kingston University, UK
  12. ↑ Gilbert Guillaume, Terrorism and International Law, International and Comparative Law Quarterly 2004 53(3):537-548
  13. ↑ Malvarlıklarının Dondurulmasına Karar Verilen Kişi, Kuruluş veya Organizasyonlar, Erişim tarihi: 25 Mart 2016.
  14. ↑ Hamas o listeden çıkarıldı!, Habertürk TV, 17 Aralık 2014, Erişim tarihi: 25 Mart 2016.
This article is issued from Vikipedi - version of the 11/25/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.