Tiryaki Hasan Paşa
| Tiryaki Hasan Paşa | |
|---|---|
| Takma adı | Tiryaki |
| Doğum |
tah. 1521 Belirsiz |
| Ölüm |
1611 Budin |
| Bağlılığı | Osmanlı Devleti |
| Hizmet yılları | ?-1611 |
| Rütbesi | Beylerbeyi |
| Savaşları/Çatışmaları | Kanije Savunması |
Tiryaki Hasan Paşa, (d. tah. 1521 - ö. 1611 Budin) Kanije Savunması'nı yaparak ün alan Osmanlı paşası.
Hayatı
Doğum tarihi kesin olmamakla beraber, nereli ve kimin oğlu olduğu da bilinmemektedir. Kahveye düşkün olduğu için kendisine "Tiryaki" lakabı konmuştur. Birçok yabancı dil bildiğinden, genelde eyaletlerde görevlendirilmiştir. En uzun süre görev yaptığı yer Zigetvar Valiliği'dir. Burada yaklaşık 20 yıl görev yapmıştır.
Enderunda yetişmiştir.[1] 1574'de III. Murad tahta çıkdiğında onun rikâbdarı oldu. Saraydan çıkma yaptıktan sonra yaklaşık olarak 20 yıl Zigetvar beyi ve sonra Zigetvar beylerbeyi görevinde bulunmuştur. Bu sırada Eflak'da yapılan bir çarpışmada etrafındakiler geri çekildikleri zaman bunu çekemeyen Tiryaki Hasan Paşa'nın tek başına atını düşmanın üzerine sürdüğü ve ancak kethudası atin dizginlerine yapışarak buna engel olduğu bu beyin ne kadar cesur olduğunu gösterdiği için yaygın olan rivayetlerdendir.[1]
1594'te Bosna valisi tayin edilmiştir ve sonra Kanije valiliği verilmiş ve 1597'de ikinci kez Bosna Valisi Macarları iyi tanımasından ötürü "Macaristan Genel Valiliği" de yapmıştır. Bu görevindeyken emekliliğe ayrılmıştır. Çiftliğinde yaşarken, yeni fetholünan Eğri ve Kanije şehirlerini içine alan sınır eyaletine (Kanije Kalesi'ne) beylerbeyi olarak atandı. Buraya geldiğinde yaşı 80 dolaylarındadır. 1601 yılına kadar burada görev yaptı.
1599'da Avusturyalılarla yappılan bir çarpışmada Semendire beyi Mehmed Bey'le beraber yaralandı. Sonra Kanije'de 1601 yılında mahsur kaldı ve b,urayı Arşidük Ferdinand kumandanlığındaki Avusturya ordularının saldırlarına karşı 2 ay savundu (Kanije Savunması). Düşman ordusunu tatlki hilelerle perişan etmekle isim yaptı. Savunma başarıyla sonuçlandı.
Sonra da dördüncü vezir şeref rütbesi de verilerek 1602'de üçüncü kez Bosna Valisi görevi verildi. Kasım 1603'de Rumeli Valiliği'ne atandı.
Burada görev yaparken, Anadolu'da Celali İsyanları baş gösterdi. Bu isyanları (özelikle Çelâlî Canpuladoğlu isyanını) bastırmak için Tiryaki Hasan Paşa görevlendirildi.[1]
Buradan da en son görevi olan Budin Beylerbeyliği'ne atandı. 1610'da vezirlikle emekli oldu. Ama 1611'de son defa Budin valisi olarak goevlendirildi ve yil sonunda bu gorevde iken Budin'de vefat etti.[1]
Tiryaki Hasan Paşa, yetenekleri sayesinde yaptığı savaşlarda hiç yenilgi yüzü görmemiştir. Bu yüzden, tarihçiler tarafından Osmanlı Devleti'nin o devirlerdeki en önemli kumandanlarından biri olarak gösterilmektedir.
Sicill-i Osmani'de[1]
Hamiyetli, doğru, akıllı, tedbirli, sâdik ve köse bir zat idi.
olarak değerlendirilmektedir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Kılıç, Abdullah, "Hasan Paşa (Tiryaki)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.546 İŞBN:975-08-0072-9
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları İŞBN:975-333-0383 C.II s.129-130