Ukrayna nakşı
Ukrayna nakşı (Ukraynaca: Вишивка, Vyshyvka), Ukrayna süsleme sanatları çeşitli dalları içinde önemli yer işgal eder.[1] Nakış, Ukrayna'da tarihi bir zenginliğe sahiptir ve geleneksel evlilik ve diğer kutlamaların bir parçası olduğu kadar Ukrayna kültürü içinde uzun bir görünüme sahiptir.[2] Bütün ülkede boydan boya görünerek, Ukrayna nakşı kaynak bölgeye bağlı olarak değişime uğrar. Poltava'dan, Kyiv ve Chernihiv batıda, Volyn ve Polissia'ya kuzeybatıda Bukovyna ve Hutsul güneybatı alanında, nakşın favori renklerinin seçimi ve dikiş tipleri olduğu kadar, dizaynlar süsleme motifleri ve kompozisyonlarını tanımlayan uzun bir tarihe sahiptir.[3]
Tarihçe
Nakış, Ukrayna'nın bir antik ve sembolik geleneğidir. İ.Ö. 513 yılında Yunan tarihçi Heredot, Darius'un istilasını tanımlamasında günümüzdeki Balkanlar ve Batı Ukrayna'da yaşayan Trakya-Daçya halkının elbiselerini süslemek için nakış kullandığından bahseder. İ.S.birinci yüzyıl sitelerinde yapılan kazılar Ukrayna topraklarında nakışlı elbise örneklerini açığa çıkarmıştır. Nakşın diğer ilk örnekleri Hıristiyanlık öncesi tanrıça motiflerini Berehynia gibi içerir.[4] Nakşın on birinci yüzyıla ait örnekleri Kiev'deki Aya Sofya Katedrali'nin Freskleri ve minyatürleri üzerinde vardır. Bu ilk örneklerin çoğu, tarih boyunca yerel nakışdaki farklı benzerliklere sahiptir. Ukrayna nakşı, 19. yüzyıla kadar yaşayan genel halk içinde nakış bir el becerisi olduğunda olağan bir sanat idi.[5]
Nakış çoğunlukla elbise ve kumaş süslemesi için, ev ve kilise süslemesi için kullanıldı.[2] Nakışlı ürünler özellikle havlular, çokca bir seremoni serisi ve Ukrayna'nın dinsel ayinleri için semboliktirler.
Nakış çokca giysi için kullanıldı. Giysinin nakış ile süslenen birincil objesi gömlek veya bluzlardır. Gömleklerin çoğunlukla yen kısımları ve ayrıca elbise yakası, göğüs kısımları nakış ile süslendi. Diğer giysi unsurları boyun atkıları, etekler, önlükler, erkek şapkaları ve pantalonlar, kolsuz ceketler, koyun postu paltolar v.b. nakış süslemsiyle işlendiler. Bazı bölgelerde yatak çarşafları ayrıca nakışlandı. Giysilerden başka diğer unsurlardan olan havlular, masa örtüleri, tezgâh örtüleri, peçeler ve başörtüleri ve yastık yüzleri nakışla işlendiler. Bu unsurların pek çoğu kilisenin iç kısımlarının süslemesinde (örnek olarak kutsal ayinler için örte ve ikonların örtülmesinde) kullanıldı.
Ukrayna asıllı bir Kanadalı olan aktivist Mary Doliszny'ye göre Sovyetler Birliği Rusçalaştırma denemelerinde Ukrayna nakşı üzerinden rüşvet aldı. Ukrayna nakış sanatını tahrip etme denemesinden dolayı, Ukrayna diasporası örnekleri belgelemek ve sanatı yeniden yaşatmak için çalışıyordu. Bu araştırmanın çoğu Harvard Üniversitesi ve Toronto Üniversitesi'ndeki Ukrayna enstitüsünde yapıldı.[6]
Halk nakşı büyük ölçüde inanışlar, mitler ve hurafelerle bağlantılı olup, inanışları korumayı ve yaratıcılığı içerir.[7]
Ukrayna'da nakış kadınlar tarafından geliştirildi[8] ve tipik olarak bir kadınları aktivitesidir[9] ve günümüze bir kalıntıdır.[3] Nakış hakkından gelmeyen pek az kadın vardır.[8] Nakış, Ukrayna'da ve yurt dışında yaşayan Ukraynalı halk arasında (ki buralarda pek çok nakış klüpleri vardır) popülerdir.[10]
Nakış, ulusal bir geçmiş olarak ve Ukrayna kültürünün ve ulusal kimliğin bir parçası olarak hatırlanır.[6][11]
Kaynakça
- ↑ Dr. Natalie Kononenko. Ukrainian Minstrels: And the Blind Shall Sing. M.E. Sharpe, 1998. p 18.
- 1 2 Catherine Amoroso Leslie. Needlework Through History: An Encyclopedia . Greenwood Press, 2007.
- 1 2 Ukrainian Museum Archives. Online exhibit on loan from the D.Dmytrykiw Ukrainian Ethnographic Research Collection, Library & Archives of Westlake, Ohio
- ↑ Mary B. Kelly. Goddess Embroideries of Russia and the Ukraine. Woman's Art Journal, Vol. 4, No. 2. (Autumn, 1983 - Winter, 1984), pp. 10-13
- ↑ Ukrainian embroidery
- 1 2 Embroidery aiding Ukrainian heritage. The Globe and Mail. Toronto, Ont.: Jun 15, 1982. pg. F.9
- ↑ Linda Welters Dress in Europe and Anatolia:Beliefs about Protection and Fertility. Berg Publisher,1999
- 1 2 Nicholas Chirovsky. An Introduction to Ukrainian History: Volume I. New York, Philosophical Library, 1981
- ↑ Carol R. Ember, Melvin Ember. Encyclopedia of Sex and Gender: Men and Women in the World's Cultures Spinger, 2003.
- ↑ Vic Satzewich. The Ukrainian Diaspora. Routledge, 2002. p 73. ISBN 0-415-29658-7
- ↑ Shawna Lemiski. Ukrainian embroidery in the twentieth century: expressing a national self-concept. Canadian Home Economics Journal 44.2 (Spring 1994): p63-6.
Dış bağlantılar
- Gallery of Ukrainian embroidery
- Ukrainian Embroidery Patterns
- Biographies of remarkable Ukrainian embroiderers, Welcome to Ukraine Magazine
- Huge collection of old Ukrainian antique embroidery
| |||||||||||||||||||||||||||||||
