Vartavar
Vartavar, Rize'nin Çamlıhemşin ve Hemşin ilçelerinin yüksek kesimlerinde yaşayan bir halk olan Hemşinliler tarafından Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde köyden köye değişen tarihlerde, dinlenmek ve eğlenmek amacıyla yapılan ve Trabzon'da yayılan derneklerden farklı olarak, herkesin değil de daha çok genç kız ve erkeklerin horon edip diğerlerinin seyrettiği yayla şenliğinin adıdır.
Tarihçe
Anadolu'nun Hıristiyanlaşmasından önceki pagan inançlarından birisi olan, hasat zamanı kutlamalarının dini motiflerle zenginleştirilmiş bir versiyonu olarak varlığını yakın zamanlara kadar sürdürmüş ve İslamlaşmadan sonra’da bir eğlence ve genç kız ve erkeklerin, gelecekteki eşlerini bulmaları ve tanımaları amacına hizmet eden şarkılı,horonlu bir şenlik olarak günümüze dek gelmiş olmalıdır.
Ermeni inancında Nuh Tufanı’ndan sonra, Nuh Peygamber gemiden inerken son bir kez yağmur yağar ve hayat yeniden başlar. Hristiyanlıkla birlikte bu şenlik İsa Peygamberin suret değişmesi (Ermenice Baydzara-gerbutyun Diarn, 22 Temmuz) yortusuyla birleştirilmiştir. İncil'e göre İsa Mesih'in üç havarisiyle çıktığı dağda, yüzü güneş gibi parlar, etrafında Musa ve İlyas peygamberler belirir ve Tanrı ‘sevgili oğlum budur’ der. Ermeniler bugünü etrafı güllerle süsleyerek ve birbirlerini su ile ıslatarak kutlarlar. Hemşinliler dışında bazı Müslüman Kürt topluluklarda kuzuların sütten kesilme zamanını (7 Ağustos) Vartivor adı altında kutlamaktadırlar.
Etimoloji
Ermenice varth "gül" + + var “ışık saçan"
Kaynakça
- Özhan Öztürk, Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük. 2 Cilt. Heyamola Yayıncılık. İstanbul.2005 ISBN 975-6121-00-9