Üzüm
 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Meyve | ||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||
|
Metne bakınız. | ||||||||||||||||
Üzüm, asmagiller (Vitaceae) familyasının Vitis cinsinden sarılgan bitki ve yeryüzünde kültürü yapılan en eski meyve türlerine verilen ad.
Tarihçesi M.Ö 5000 yılına kadar dayanır. Anavatanı Anadolu'yu da içine alan Küçük Asya, Kafkasya'yı da kapsayan bölgedir. Diğer meyvelerle kıyaslandığında en fazla çeşide sahip olan türlerden biri olan üzümün 15.000'nin üzerinde çeşidi bulunduğu tahmin edilmektedir. Anavatanı Anadolu olan çeşitler 1200'ün üzerindedir. Bu çeşitlerden oluşturulmuş Milli Koleksiyon Bağı Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsünde bulunmaktadır. Bunların 50-60 kadarının ekonomik üretimi yapılmaktadır.
Türkiye'de yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin özellikleri
| Çeşit | Tanenin rengi | Biçimi | Kullanım şekli |
|---|---|---|---|
| Adakarası | Siyah | Yuvarlak | Şaraplık |
| Aküzüm | Kırmızımsı | Yuvarlak | Sofralık |
| Bornova misketi | Sarımtrak | Beyzi | Şaraplık |
| Çavuş | Yeşil-sarımsı | Yuvarlak-beyzi | Sofralık |
| Çekirdeksiz | Açık sarı | Yuvarlak-beyzi | Sofralık, kurutmalık |
| Doruktar | Siyahımsı | Yuvarlak-beyzi | Pekmezlik |
| Emir | Açık sarı | Yuvarlak | Şaraplık |
| Hamburg misketi | Siyah-morumsu | Büyük-beyzi | Sofralık |
| Horozkarası | Koyu mor | İrice | Sofralık |
| İrikara | Siyah | İrice | Sofralık |
| Kadınparmağı | Sarı-yeşil | Çok iri-beyzi | Sofralık, kurutmalık |
| Kişmiş | Kırmızı | Çok küçük-yuvarlak | Sofralık |
| Kozak | Yeşilimsi | İri-yuvarlak | Sofralık |
| Misket | Beyaz | yuvarlak, orta büyüklük | Şaraplık, sofralık |
| Müşküle | Beyaz-kehribar | Beyzi | Sofralık |
| Narince | Kirli yeşil | İri beyzi | Sofralık, kurutmalık |
| Razakı | Sarımsı yeşil | İri beyzi | Sofralık, kurutmalık |
| Yapıncak | Sarımsı yeşil | Yuvarlak | Sofralık, şaraplık |
| Yediveren | Siyah-kırmızı | Çok iri-yuvarlak | Sofralık |
| Kalecik Karası | Siyahımsı kırmızı | Şaraplık | |
| Narince | Siyah | Orta yuvarlak | Şaraplık |
| Öküzgözü | Siyah | Şaraplık | |
| Boğazkere | Siyah | Şaraplık | |
| Red Globe | Siyah | Sofralık |
Üretim ve dağıtım
| En çok üzüm üreten 10 ülke | ||||
|---|---|---|---|---|
| Ülke | Üretim (ton) | |||
 İtalya | 8,519,418 | F | ||
 Çin Halk Cumhuriyeti | 6,787,081 | F | ||
 Amerika Birleşik Devletleri | 6,384,090 | F | ||
 Fransa | 6,044,900 | F | ||
 İspanya | 5,995,300 | F | ||
 Türkiye | 3,612,781 | F | ||
 İran | 3,000,000 | F | ||
 Arjantin | 2,900,000 | F | ||
 Şili | 2,350,000 | F | ||
 Hindistan | 1,667,700 | F | ||
| Dünya Geneli | 67,221,000 | A | ||
| No symbol = official figure, P = official figure, F = FAOSTAT 2007, * = Unofficial/Semi-official/mirror data, C = Calculated figure A = Aggregate(may include official, semi-official or estimates); | ||||
Üzümün; anti-oksidan, anti-aging, kan yapımına yardımcı ve kanserden koruyucu etkileri bilinmektedir. Siyah üzüm kabuğunda bulunan 'Resveratrol' maddesi, anti-kanserojen ve anti-oksidan olma özelliklerini taşımakta ve beyin hücrelerini korumaktadır. Üzümün çekirdeğindeki diğer bir madde olan 'Quersetin' ise, kan yapımına yardımcı olmaktadır. Bu yolla damarların sağlığını da olumlu yönde etkilemektedir.
Üzümün güçlü anti-oksidan özelliği, E vitamininden 50, C vitamininden ise 30 kat daha fazladır. Üzüm şırasında; su (%70-80), karbonhidratlar (%15-25), organik asitler (%0,3-1,5), tanenler (%0,01-0,10), azotlu bileşikler (%0,03-0,17), mineral bileşikler (%0,3-0,5) bulunmaktadır.
Türler
Vitis aestivalis - Vitis amazonica - Vitis amurensis - Vitis balansana - Vitis bashanica - Vitis bellula - Vitis berlandieri - Vitis betulifolia - Vitis biformis - Vitis bloodwothiana - Vitis bourgaeana - Vitis bryoniifolia - Vitis chunganensis - Vitis chungii - Vitis cinerea - Vitis cissoides - Vitis coignetiae - Vitis cordifolia - Vitis davidii - Vitis enneaphylla - Vitis erythrophylla - Vitis fengqinensis - Vitis figariana - Vitis flexuosa - Vitis glabrata - Vitis hancockii - Vitis heyneana - Vitis hui - Vitis jinggangensis - Vitis jinzhainensis - Vitis labrusca - Vitis lanceolatifoliosa - Vitis longquanensis - Vitis luochengensis - Vitis menghaiensis - Vitis mengziensis - Vitis nesbittiana - Vitis papillosa - Vitis piasezkii - Vitis pilosonerva - Vitis popenoei - Vitis pseudoreticulata - Vitis pubescens - Vitis retordii - Vitis rhomboidea - Vitis romanetii - Vitis rotundifolia - Vitis rupestris - Vitis ruyuanensis - Vitis scortechinii - Vitis shenxiensis - Vitis silvestrii - Vitis sinocinerea - Vitis sinuata - Vitis thunbergii - Vitis tiliifolia - Vitis tsoi - Vitis tsukubana - Vitis vinifera - Vitis vulpina - Vitis wenchowensis - Vitis wilsoniae - Vitis wuhanensis - Vitis yuenlingensis - Vitis yunnanensis - Vitis zhejiang-adstricta
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| ||||||||||||||||||||||
