Yeme bozuklukları

{{Başka dilden çevrilmekte}}

Yeme bozuklukları
Sınıflandırma ve dış kaynaklar
Uzmanlık psikiyatri
ICD-10 F
ICD-9 307.5

Yeme bozuklukları, insanın fiziksel ve ruhsal sağlığını olumsuz yönde etkileyen anormal yemek alışkanlıkları olarak tanımlanan ruhsal bozuklara verilen genel addır. Kişinin kısa sürede çok miktarda yemek yediği tıkınırcasına yeme bozukluğu, çok az yediği ve bu nedenle düşük vücut ağırlığına sahip olduğu anoreksiya nervoza, çok yediği sonrasında ise yediklerinden kurtulmaya çalıştığı bulimiya nervoza, gıda olmayan maddeleri yediği pika hastalığı, yediklerini geri çıkardığı geviş getirme bozukluğu, bazı yemekler için iştahsızlık gösterdiği seçici yeme bozukluğu ve diğer yeme bozukluklarını içermektedir. Anksiyete bozuklukları, depresyon ve madde bağımlılığı yeme bozukluğu yaşayan insanlarda yaygın olarak görülmektedir. Obezite yeme bozuklukları içerinde bulunmamaktadır.

Yeme bozukluklarının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, biyolojik ve çevresel etmenlerin etkili olduğu görülmektedir. Zayıflığın idealleştirilmesinin yeme bozukluklarının ortaya çıkmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Dansçıların yüzde 12'si yeme bozukluğu yaşamaktadırlar. Cinsel istismara uğramış kişilerde yeme bozukluğunun ortaya çıkması daha olasıdır. Pika ve geviş getirme bozukluğu gibi bazı bozukluklara zihinsel engelli kişilerde daha çok rastlanmaktadır. Tek bir seferde ancak bir yeme bozukluğu teşhis edilebilmektedir.

Birçok yeme bozukluğu için tedavi başarılı sonuçlanmaktadır. Tedavi danışmanlık, uygun bir diyetin izlenmesi, normal seviyede egzersiz yapılması ve gıdaların ortadan kaldırılması için gösterilen çabanın azaltılmasını içermektedir. Nadiren hastanede tedavi gerekebilir. Yeme bozukluğuyla beraber ortaya çıkan bazı semptomların ortadan kaldırılması için ilaç tedavisi uygulanabilir. Beş yıl içinde anoreksiyadan muzdarip kişilerin yüzde 70'i, bulimiyadan muzdarip kişilerin yüzde 50'si sağlığına kavuşmaktadır. Tıkınırcasına yeme bozukluğu hastalarının iyileşme oranı kesin olarak bilinmemekle birlikte yüzde 20 ile yüzde 60 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bulimiya ve anoreksiya ölüm riskini artırmaktadırlar.

Gelişmiş ülkelerde tıkınırcasına yeme bozukluğu her yıl kadınların yüzde 1.6'sını ve erkeklerin yüzde 0.8'ini etkilemektedir. Bir yılda genç kadınların yüzde 0.4'ü anoreksiyaya, yüzde 1.3'ü bulimiyaya yakalanmaktadır. Bütün ömürleri boyunca kadınların yüzde 4'ü anoreksiya, yüzde 2'si bulimiya ve yüzde 2'si tıkınırcasına yeme bozukluğu yaşamaktadırlar. .Anoreksiya ve bulimiya kadınlarda erkeklerden on kat daha fazla görülmektedir. Çocukluk sonrası ve yetişkinlik öncesi dönemde ortaya çıkmaktadırlar. Diğer bozukluklarla ilgili oranlar bilinmemektedir. Oranların daha az gelişmiş ülkelerde daha düşük olduğu görülmektedir.

Sınıflandırma

Bulimiya nervoza; aşırı yeme ve yenilen gıdanın vücuttan atılması olarak tanımlanan ve ayrıca, kişinin kilosunun veya vücut şeklinin kendine verdiği değeri oldukça etkilediği bir bozukluktur. Gıdanın vücuttan atılması kişinin kendi kendine tetiklediği kusma, aşırı egzersiz veya idrar söktürücü, lavman, kabız giderici ilaçların kullanılması yoluyla olabilir. Anoreksiya nervoza, şişman olma korkusunun eşlik ettiği, yemek yemenin son derece kısıtlanması ve aşırı kilo kaybı durumudur. Aşırı kilo kaybı, kadınlarda ve adet görmeye başlamış kızlarda amenore olarak adlandırılan menstrüasyonun durması durumunu sıklıkla ortaya çıkarmaktadır. Önceleri amenore bu bozukluk için mecburi bir kriter olsa da; erkekleri, menopoz geçirmiş veya başka sebeplerle adet görmeyen kadınları kapsamadığı için artık bir tanı ölçütü olarak görülmemektedir. DSM-5 iki anoreksiya nervoza tipi belirtmektedir: kısıtlayıcı tip ve tıkınırcasına yeme/çıkarma tipi. Kısıtlayıcı tip anoreksiya nervoza hastaları gıda alımını sınırlarlar ve tıkınırcasına yemezlerken; tıkınırcasına yeme/çıkarma tipi anoreksiya nervoza hastaları yemek yemeleri üzerindeki kontrolü en azından ara sıra kaybeder ve bu oburluk dönemlerini daha sonra telafi etmeye çalışabilirler. Tıkınırcasına yeme/çıkarma tipi anoreksiya nervoza ve bulimiya nervoza arasındaki en önemli fark kişinin vücut ağırlığıdır. Tıkınırcasına yeme/çıkarma tipi anoreksiya nervoza tanısı konan hastalar zayıfken, bulimiya nervoza hastalarının vücut ağırlığı normal bir insanın vücut ağırlığından obez bir insanın vücut ağırlığına herhangi bir değer alabilir.

ICD ve DSM

Bu yeme bozuklukları ICD-10, DSM-5 gibi standart tıbbi el kitaplarında zihinsel bozukluk olarak tanımlanmışlardır.

İstatistikler, araştırmalar

Nedenleri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ↑ Gard MC, Freeman CP. The dismantling of a myth: a review of eating disorders and socioeconomic status. International Journal of Eating Disorders July 20(1);1-12 PMID 8807347
  2. ↑ Schreiber GB et.al.Weight modification efforts reported by black and white preadolescent girls: National Heart, Lung, and Blood Institute Growth and Health Study. Pediatrics. 1996 Jul;98(1):63-70.PMID 8668414
  3. ↑ Biological Psychiatry 2007 Feb 1;61(3)348-58:1073-1074 PMID 7793446
  4. ↑ Biological Psychiatry.2007 Feb 1;61(3)348-58 PMID 16815322
  5. ↑ Keel PK et. al. Predictors of mortality in eating disorders Arch Gen Psychiatry 2003;Feb.60(2):179-83 PMID 12578435
  6. ↑ Sullivan PF Mortality in anorexia nervosa. Am J Psychiatry 1995;152:1073-1074 PMID 7793446
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.