Yukarı Silezya Taarruzu

Yukarı Silezya Taarruzu
Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)'ın parçası
Tarih 15 - 31 Mart 1945 Bölge Silezya Sonuç Sovyet zaferi
Taraflar
Nazi Almanyası	SSCB
Komutanlar ve liderler
Friedrich Schulz Gotthard Heinrici Walther Nehring	İvan Konev
Güçler
17. Ordu 1. Panzer Ordusu	1. Ukrayna Cephesi, 408.400 [1]
Kayıplar
40.000 ölü; 14.000 tutsak (Sovyet kaynakları)[2]	15.876 ölü, toplam 66.801 [1]

Doğu Cephesi

1941 Barbarossa • Brest-Litovsk • Bialistok-Minsk • Raseiniai • Brodi • Smolensk • Uman • Kiev • Tallinn • Duhovşçina • Yelnya • Roslavl • Odessa • Leningrad • I. Harkov • Kırım • Rostov • Sivastopol • Moskova 1942 I. Rzhev-Vyazma • Toropets-Holm • Demyansk • Velikiye Luki • Mars • II. Harkov • Mavi • Stalingrad • Uranüs • Kış Fırtınası • Küçük Satürn • Tatsinskaya • Yüzük • Sinyavin 1943 III. Harkov • Kursk • Prohorovka • Kutuzov • Rumyantsev • Suvorov • II. Kiev 1944 Dinyeper • Korsun-Şevçenkovski • Narva • Dinyeper-Karpatlar • Jitomir-Berdiçev • Krasnoye • Uman-Botoşani • Kirovograd • Kamenets-Podolski • 1. Yaş-Kişinev • 1. Târgu Frumos • Bagration • Vilnüs • Radzymin • Şyaulyay Taarruzu • Lvov-Sandomierz • Lublin-Brest • Doppelkopf • 2. Yaş-Kişinev • Debrecen • Belgrad • Panzerfaust • Budapeşte 1945 Vistül-Oder • Gündönümü • Doğu Prusya • Königsberg • Balaton • Doğu Pomeranya • Silezya • Viyana • Seelow • Berlin • Prag

Yukarı Silezya Taarruz Harekâtı II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde Mareşal Konev kuvvetlerinin giriştiği bir genel taarruz harekâtıdır. Bu Sovyet taarruzu, Alman kuvvetlerinin Yukarı Silezya'nın büyük bir bölümünden geri çekilmelerine yol açmıştır.

Harekât öncesi

Silezya'daki cephe hattı, 1945 yılı Ocak ayı içinde gerçekleşen Sovyet Vistül-Oder Taarruzu sonunda oluşmuştu. Bu harekâtta Mareşal Ivan Konev'in birlikleri, General Friedrich Schulz komutasındaki 17. Ordu'nun Yukarı Silezya'nın önemli endüstri merkezlerinden Katowice bölgesinden çekilmesini sağlamıştır. Şubat ayında gerçekleşen Aşağı Silezya Taarruz Harekâtı, Neisse Nehri geçişlerine ulaşarak cephe hattını daha da ileri götürmüştür. Ancak bu ilerleme, Südetler dağlarında uzun bir korumasız kanat bırakmıştı. Bu bölge halen General Schulz'un kuvvetlerinin elinde bulunmaktaydı. Yine bu bölge, bu durumuyla, STAVKA'nın Berlin üzerine yapmayı tasarladığı genel taarruz açısından bir tehdit oluşturmaktaydı.

Kuvvetler

Kızıl Ordu

Taarruzun güney kanadı Mareşal Konev komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi kuvvetleridir. Bu kuvvetler, General Dimitri Lelyuşenko komutasındaki 4. Tank Ordusu ile 21. 59. ve 60. Ordulardır. Harekâtın kuzey kanadında ise 4. Ukrayna Cephesi'ne bağlı 38. Ordu harekâta katılmıştır.

Wehrmacht

Alman kuvvetleri ise Mareşal Ferdinand Schörner komutasındaki Merkez Ordular Grubu'na bağlı bazı birliklerdir.

• 17. Ordu - General Friedrich Schulz
• 1. Panzer Ordusu - 19 Mart'a kadar General Gotthard Heinrici, sonrasında General Walther Nehring

Alman karşı taarruzları, Gemse Harekâtı

Alman Merkez Ordular Grubu Komutanı Mareşal Ferdinand Schoerner, General Schulz'un 17. Ordu kuvvetlerini Şubat ayında takviye etmeye başladı. Bu kuvvet, Aşağı Silezya Taarruzu sırasında Lauban'a kadar ilerlemiş olan 3. Muhafız Tank Ordusu ileri unsurlarına bir karşı taarruz için düşünülmektedir. General Nehring komutasında gruplandırılan 57. Panzer Kolordusu ve 39. Panzer Kolordusu, 1 Mart 1945 tarihinde bir çift kıskaç hareketine girişti. Aynı sırada 17. Panzer Tümeni ile Führer Grenadier Tümeni kuzeyden, 8. Panzer Tümeni ise güneyden bir saldırı başlattı.^[3] Bu taarruzla başlayan çatışmalar bazı kaynaklarda Lauban Muharebesi olarak da geçmektedir.

Bu taarruzlar 3. Muhafız Tank Ordusu için başlangıçta beklenmedik bir taarruzdu. Ancak Sovyet komutanlığı durumu kısa sürede toparladı ve Naumberg üzerinden bir karşı taarruz geliştirdi. Sonunda General Nehring, kuşatmayı daha sınırlı bir planda tutmaya karar vermiştir. General Pavel Rybalko'nun 3. Muhafız Tank Ordusu, tecrit edilmekten kaçınmak için Lauban'ı tahliye etti ve kent, 6. Volksgrenadier Tümeni tarafından geri alındı. Alman kuvvetlerinin çevirme hareketi 4 Mart'ta tamamlandı. Dört gün süren çatışmalarda Kızıl Ordu birliklerinin büyük bir bölümü kuşatmadan kurtulmayı başardılar. Silezya'daki bu çatışmaların belirgin özelliği acımasızlığıdır, Alman kuvvetleri savaş esiri almadılar, kuşatmadan çıkamayan tüm Sovyet askerleri öldürüldü.^[4]

Esasen sınırlı bir Alman operasyonunun sonunda Lauban'ın geri alınmış olması, Alman propagandası tarafından büyük bir başarı olarak lanse edilmiştir. Bu harekâtın ardından General Schoerner, 9 Mart'ta başlatmayı planladığı ve hedefi Striegau olan hareket için hazırlıklara başlamıştır. Yine de çift kıskaç hareketiyle kuşatma yapmak için eldeki kuvvetler yeterli değildi. Alman kuvvetleri, Sovyet hatlarında bir girme sağlayabildi ve 5. Muhafız Ordusu'nun bazı unsurlarını 11 - 12 Mart gecesi tecrit etmeyi başardı. Kuşatılan Sovyet birlikleri arasında bir panik baş gösterdi. General Schoerner'in kuvvetleri, kuşatmadan kaçmaya çalışan bu askerler arasında bir katliam gerçekleştirdiler.^[5]

General Schoerner, bu başarıların ardından kuzeyde Kızıl Ordu birliklerince kuşatma altında bulunan Breslau üzerine yapmayı planladığı operasyonun hazırlıklarına daha bir azimle başladı. Bu harekât için General Nehring kuvvetleri demiryoluyla Lauban'dan kuzeye sevk edilmeye başlandı. Fakat Sovyet Mareşal Konev, Silezya'da inisiyatifi geri almak için kararlı bir şekilde harekete geçti. Sovyet 4. Tank Ordusu, Cephenin kuzey kanadından bölgeye kaydırıldı. Mareşal Konev, Yukarı Silezya içlerine büyük bir taarruz başlatmak üzere bu birliği Grottkav yakınlarında topladı. Mareşal'in bu hareket tarzında amacı, kuvvetlerinin sol yanındaki tehdidi etkisiz hale getirmek ve Ratibor bölgesini kontrol altına almaktı.

Sovyet taarruzu

Mareşal Konev kuvvetlerinin taarruzu 15 Mart 1945 tarihinde başladı. Alman hatları, 4. Tank Ordusu Opole batısında yarıldı. Taarruz, Neustadt üzerine, güney yönde devam ettirildi. İkincil derecede bir taarruz da 4. Muhafız Tank Kolordusu tarafından, Neisse yönünde yayılarak yapıldı. Opele'nin güneydoğu kesiminde 59. ve 60. Ordular ilerleyerek 4. Tank Ordusu ile temas sağlamak için batıya çark ettiler. Opele yakınlarında savunmada olan 4. Panzer Ordusu'nun 11. Kolordusu, bu gelişmelerle kuşatılma tehlikesine düşmüştür.

Güneyde, Sovyet 38. Ordu'su, Moravya'nın dağlık bölgelerine, Alman 59. Kolordusu'nun geri hatlarına taarruz etti. General Heinrici, emrindeki 1. Panzer Ordusu'nu 10 Mart'ta sınırlı bir taktik çekilmeyle geri aldı. Böylece hazırlık bombardımanın etkisini boşa çıkarmış oldu ve cephe hattı bu bölgede sabit kaldı.^[6]

Opele Kuşatması

Opele civarında mevzilenmiş olan 56. Panzer Kolordusu da geri çekilmeye başladı. Ancak 20. Waffen SS Grenadier Tümeni ve 168. Piyade Tümeni, Neustadt yakınlarında birleşen Sovyet 4. Tank Ordusu ve 59. Ordu arasında kuşatıldı. Sovyet 21., 22. ve 59. Ordular Opele civarındaki Alman birliklerini kuşatıp imha etmeyi başardılar. Sovyet iddiasına göre bu bölgede 15 bin Alman askeri öldü, bir o kadarı da tutsak alındı.^[7]

Mareşal Konev, 24 - 31 Mart tarihleri arasında devam ettiği taarruzlarında Ratibor ve Katscher'i aldı ve operasyonu tamamladı.^[8]

Sonuç

Yukarı Silezya Taarruzu'yla Mareşal Konev, Berlin üzerine yapılacak olan nihai genel taarruz için sol kanat güvenliğini sağladı ve Alman Merkez Ordular Grubu'ndan gelebilecek bir karşı taarruz olasılığının ortadan kaldırdı. Silezya'da bu muharebeler sonunda oluşan cephe, hattı savaşın sonunda General Schoerner kuvvetleri teslim olana dek değişmeden kaldı.

Dipnotlar

1. Dışbağlantı Grigoriy Krivosheev, at soldat.ru
2. Duffy, Sh: 146. Lelyuşenko'nun verdiği rakamlar
3. Duffy, Sh: 139
4. Beevor, Sh: 127
5. Duffy, Sh: 141
6. Duffy, Sh: 147
7. Beevor, Sh: 129
8. Duffy, Sh: 146

Kaynakça

İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Upper Silesian Offensive

• Berlin: The Downfall 1945 - A. Beevor
• Red Storm on the Reich: The Soviet March on Germany, 1945 - C. Duffy