Yurt İyesi
Yurt İyesi (Tatarca: Йорт иясе veya Yort İyäse veya Yort Babay, Çuvaşça: Хĕрт-сурт) – Türk, Moğol ve Altay halk inancında Memleket Ruhu. Yort İyesi olarak da söylenir. Aslında Ev İyesi ile de bağlantılıdır. Çünkü yurt aynı zamanda çadır demektir. Anlam genişlemesiyle vatanın koruyucu ruhu anlamına da geldiği de söylenebilir. Kimi kültürlerde çadırdaki ocakta yaşadığına inanılır.
İl İyesi
İl İyesi - Türk ve Altay halk inancında vilayet ruhu. Hula (Kula) İyesi ve Moğolca Kota Ezen olarak da bilinir. Yurt İyesi'ne çok benzer ve bağlantılı bir varlıktır. Şehrin veya bir yerleşim biriminin koruyucu ruhudur. Her şehir için farklı bir İye vardır. Şehir adları farklı biçimlerde oluşturulabilir. Örneğin Almatı şehrinin adı Alma Ata adlı koruyucu ruhun / evliyanın adından gelir. El/İl kelimesi türkçede şehir, vilayet veya ülke demektir.
Etimoloji
(Yur/Yor/Yör) kökünden türemiştir. Moğolcada çadır demektir. Türkçe’de anlam kaymasına uğrayarak vatan, memleket anlamlarını içerir hale gelmiştir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Tatar Türklerinde Varlıklar, Çulpan Zaripova (Öy İyäse, Yort İyäse, Ev İyesi)
- Yurt İyesi
- Ulus ve Uluslaşma, Kutlu Altay Kocaova
- Yurt for Sale (İngilizce)