Çeltek, Şarkikaraağaç
| Çeltek Köyü (Şarkikaraağaç) | |
| — Köy — | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Isparta |
| İlçe | Şarkikaraağaç |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| Rakım | 940 m (3.084 ft) |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 377 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0246 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 32800 |
| İnternet sitesi: | |
Çeltek, Isparta ilinin Şarkikaraağaç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi
Böcüzade Süleyman Sami’nin Isparta Tarihi kitabında Şarkikaraağaç’ın köyleri sıralanmış (Yıl 1899).
Kasabanın dörtbir yanında hepsi de birer, ikişer saat uzaklıkta olan Zengibar, Suvar, Carıksaray, Uğraş, Aslandoğmuş, Köprü, Vakıfdinek, Çaltı, Beyköyü, Urak, Nudra, Viranköy, Çavundur, Yakaemir,Ördekçi, Donarsa, Selendi, Salur, Fakihler, Celenk, Armutlu, Belceğez, Ayas, Sürütme, Karayaka, köyleri bulunmaktadır. Bu köylerin bazılarında akarsu, bağ ve bahçe vardır.
Çeltek Köyünün ismi yukarıda Celenk olarak geciyor. Herhalde eski ismi Celenk veya Çelenk olmalı.
KARYE-İ ÇELTEK’İN KURULUŞU ve İLK YERLEŞENLERİ
Tarihimize baktığımızda Anadolu’daki ilk önemli savaş Malazgirt, Anadolu kapılarını 1071’de açar. Malazgirt Savaşı’yla birlikte Selçuklular’ın Bizans, Gürcü ve Ermeni krallıklarına karşı kesin üstünlükleri sağlanmaya başlanır ve Doğu Anadolu'nun zaptının başlangıcına da adım atılmış olur.
Bu süreçte İran Horasan'ından gelen Türk toplulukları o zamana kadar ismi ÜSKÜHAT olan yere Horasan ismini vererek burada yerleşirler. Üskühat böylece Horasan adıyla bir Türk şehri olmaya başlar. Bir süre sonra da Horasan’daki Türk’ler, Maraş, Adana, Isparta, Aydın, Antalya gibi çeşitli illerine göçerek Anadolu’da kurulacak olan Eyalet’in sancaklarında yerlerini alırlar. Karye-i Çeltik kurulmazdan önce, buraya gelip yerleşenler de Horasan’da ikâmet etmişlerdir. (9)
Miryaokefalon Zaferi ise yukarıda bahsettiğimiz üzre Türk Milleti’nin tarihinde önemli bir aşamadır. Özellikle Bizans’a karşı Anadolu’nun iç bölgesinde yeni bir iç huzurun doğmasına vesiledir. 1176 tarihi artık Anadolu’nun Hristiyan Bizans milletinden kurtulması, adaletin sağlanması, halkların kendini güvenli hissetmesi ve gitgide Asr-ı Saadet adabından istifade edilmesi gibi birçok insani ve imani faydaları buraya yerleştirir.
Malazgirt ve Miryaokefalon’un ardından üçüncü büyük gelişme ve çok önemi haiz olanı ise Tekfurlar’ıyla halkı inim inim inleten Bizans’a karşı, adaletiyle Oğuz’un Kayı Boyu’ndan 4 bin kişilik topluluğun -bir obadan- 1299’da kurduğu Osmanlı İmparatorluğu’dur. İşte bu İmparatorluk karşısında da yine Türk’lere, kardeş kavgasına fitneliğiyle yapacağını yapan Bizans, 1402’de başlayan ve 1413’e kadar süren bir Fetret Devri’ne sebeb olur. Bu sebeble ikisi de Türk olan Timurlenk ile Yıldırım Bayezid’in Ankara Ovası'nda tutuştuğu savaş Osmanlı Devleti’nin kısa bir süre kaderini değiştirir.
Timurlenk’e mağlûp olan Yıldırım için bir ömürlük esaret başlarken, onun tarafında olanlardan Kayı, Peçenek, Bayat ve Bucuk gibi boylar Timur’un korkusuyla Ankara’nın çeşitli yerlerine yerleşirler.
1402’de başlayan Fetret Dönemi esnasında, kardeşleri ile giriştiği savaşları kazanan Çelebi Mehmet ile yeniden hayat bulan Osmanlı İmparatorluğu’nun, bu şahane dönemleri içinde ve Çelebi Mehmed’in padişahlığının 4. yılı olan 1417 sıralarında da aynı duruma benzer bir durum olmasa da Kara-ağaç'ta Karye-i Çeltik (Çeltek Köyü) kurulur. 1530 tarihli Osmanlı Arşivi haritasında Çeltik’in adı Çeltükcü olarak geçmektedir.
S. Sami Böcüzade ise 1899 yılı itibariyle Şarkikaraağaç’ın köylerini; “Kasabanın dört bir yanında hepsi de birer, ikişer saat uzaklıkta olan Zengibar, Suvar, Çarıksaray, Uğras, Aslandoğmuş, Köprü, Vakıfdinek, Çaltı, Beyköyü, Urak, Nudra, Viranköy, Çavundur, Yakaemir, Ördekçi, Donarşa, Selendi, Salur, Fakihler, Celenk, Armutlu, Belceğez, Ayas, Sürütme, Karayaka köyleri bulunmaktadır. Bu köylerin bazılarında akarsu, bağ ve bağçe vardır” diyerek böyle sıralıyor. (10) Celenk’ten kasıtsa Çeltik’tir. Hâlbuki Çeltek tarihinin hiçbir safhasında; Çeltik ve Çeltükci adlarının dışında başka bir ad almamıştır. Bunu da burada özellikle belirtelim.
Şeyh Mukbil’in Kara-ağaç’ta önemli bir sima olduğu dönemde, bölgeye yapılan yeni göçler neticesi Karye-i Çeltik ile beraber Karye-i Armutlu da göç alarak kurulurken, öte taraflarda da Kara-Şeyh’in adına izafeten Karye-i Kara-yaka ile birlikte Karye-i Sürütme, Karye-i Salur, Karye-i Fakihler (Fakılar), Karye-i Yağcı ve diğer adının (Çökiler) Tilkiler olduğu tahmin edilen Karye-i Çevkid de ikâmete açılır. (11)
Kaza-i Yalvaç’ın nahiyesi Yalvaç Kara-ağaçı’na bağlı olan köyümüz Karye-i Çeltik’in ele alınabileceği ilk esaslı bilgi kaynaklarından birisi de Tapu Kadastro (TK) Genel Müdürlüğü’ndeki Kuyud-i Kadime (KKA) Arşivi’nde bulunan Mufassal, Yaya ve Müsellem Mensühat, İcmal, Derdest ve Evkaf Defterleri’dir. Araştırılması için hem yoğunluk, hem de ehliyet isteyen bu defterlerde 991 adet varak bulunuyor. Biz sadece bunlardan Nahiye Kara-ağaç’ın karyelerine girebildik. Burada yaptığımız çalışmalarda ortaya güzel neticeler çıktı. Orada gördük ki 1530 tarihi itibariyle Karye-i Çeltik’te tam 54 kişi ikamet eder durumda. Bu kişiler ilk baştan itibaren şöyle sıralanıyorlar;
1. Sıra; Seydi Veledi Mehmet, Yusuf Biraderi o., ….., Hüseyin Veledi o., Memi Biraderi, Sinan Veledi Nasuh, Hızır (Sefer de olabilir) Veledi Veli.
2. Sıra; Hamid Biraderi o., İlyas Veledi Nebi, Halil (Celil de olabilir) Veledi Pir Ali, Abdurrahman Veledi o., Hacı Veledi ….,
3. Sıra: Abdülkerim Veledi o., Seydi Veledi o., Veli Veledi Hasan, …….., Kalender Veledi o., Nebi Biraderi.
4. Sıra; Hacı Veledi Hasan, Bekir Veledi Muhammet, Ramazan Biraderi, Hüdaverdi Biraderi o., Cafer Veledi İsmail.
5. Sıra; Abdülkadir Biraderi, ………, …………, …………., Resul Veledi Ali, Ahmet Veledi Mahmut.
6. Sıra; Halil Veledi İbrahim, Abdülkerim Veledi o., Piri Biraderi, Cafer Biraderi, Muhammet Biraderi Ali.
7. Sıra; Hüdaverdi Veledi, ……….., Sevindik Veledi Hamid, Halil Veledi o., Süleyman Biraderi.
8. Sıra; Hamid Veledi Güvendik, Mustafa Veledi, İbrahim Biraderi, Ali Veledi Yahya.
9. Sıra; Yusuf Veledi o., ………, ………., Hüseyin Veledi Hasan. (39 kişi.)
Köyde ayrıca Mescid-i Cafer isminde bir vakıf vardır. (12)
KAYNAKÇA
- 9-1530 Tarih ve 438 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defteri, Ankara 1993, s: 319-321
- 10-Süleyman Sami Böcüzade, Isparta Tarihi, Yay. Haz. Suat Seren, İst. 1983
- 11-Ramazan Tunç, a.g.e. s. 63-64-65
- 12-Tapu Kadastro Kuyud-ı Kadime Arşivi (TK. KKA) Defteri Nu: 51, s. 189
Coğrafya
Isparta'nın merkezine 131 km uzaklıktadır.
Şarkikaraağaç'ın merkezine 12 km uzaklıktadır.
Celtek Köyü ve çevresi güneyinde Beyşehir Gölü doğusunda Kızıldağ ile bütünleşir. Batısında Toros Daglarının kuzey uzantısı olan Anamas Dagları ile çevrilidir. Komşu köyleri Fakılar, Armutlu, Salur ve Yeniköydür.
İklim
Köyün iklimi Akdeniz iklimi ile kara iklimi arasında ama kara iklimine daha yakın bir iklim yapısına sahiptir. Yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsimi ise soğuk ve yağışlıdır.
Nüfus
Köy nüfusun büyük bir kısmı yurt içinde başlıca Ankara,Isparta ve Antalya kentlerine yurtdışında ise Fransa ve Almanyaya çalışmak için göç etmiştir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 377 |
| 2000 | 472 |
| 1997 | 383 |
Ekonomi
Tarım
Devlet Su işleri tarafindan Sarkikaraagaç Sulama Projesi Çeltek Köyü arazisinin büyük bir kısmı sulama kanalları ile cevrilmiştir. Böylece Beysehir Gölü'nden alınan su ile Tarim arazileri sulanabilmektedir. Son yillarda Tarımda büyük gelişmeler olmuştur.Ekonomik boyutta olmasa da aile ihtiyacı dışında elma, salatalık,domates ve biber üretimi yapılmaktadır.
Hayvancılık
Köyde koyun, kültür ırkı sığır,melez ırkı sığır ve yerli sığır yetiştirilmektedir.
Balıkcılık
Cüzi oranda balıkcılıkda yapılmaktadır.
Sanayi
Köyde bir Marangozhane ve Degirmen işler haldedir. Köylüye burada hizmet verilmektedir.
Altyapı bilgileri
Köyde ilk eğitim atağı 1941'den itibaren ufak bir Köy odasında başlamıştır. Modern seviyede eğitim veren okul 1958 yılında hayata geçmiştir. Şu anda öğretime devam eden okul mevcut olup ayrıca taşımalı sisteme dahil öğrenciler de vardır.
Köyün içme suyu şebekesi vardır ama kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur ama PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı yoktur ama sağlık evi vardır. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve her hanenin Telefon bağlantısı mevcuttur. 2008'in sonundan itibaren Köyde A-DSL hızlı internet erişimi devreye girmiştir. Köyde GSM operatörleri de hizmet vermektedir. Cep telefonuyla köyün her tarafından rahatca konuşmak mümkündür.
Dış bağlantılar
- Çeltek Köyü ve çevre görünümlerini
- Yerelnet
- Isparta Şarkikaraağaç Fkm Kız öğrenci yurtları
- Isparta Şarkikaraağaç ekspress gazetesi haber portalı
| ||||||||||