İzmir'de toplu taşımacılık

İzmir'de toplu taşımacılık, 1880'lerde başladı. O dönem yalnızca atlı tramvaylar ve vapurlar kullanılmaktaydı. Atlı tramvayların yerini 1928'de elektrikli tramvaylar aldı. Otobüsler ise 1932'de işlemeye başladı. 1954'te tramvaylar kaldırılırken aynı yıl hizmete alınan troleybüsler 1992'ye kadar çalıştı. 21. yüzyıla gelindiğinde de metro ve banliyö trenleri hizmete girdi. Günümüzde tramvay hatları tekrar inşa edilmektedir.

Raylı sistemler

Metro

Metronun Stadyum istasyonu.

İzmir metrosunun temeli Aralık 1994'te atıldı.[1] Ağustos 1996'da ilk tren setleri teslim edildi.[1] Nisan 2000'de tamamlanan ilk aşama, 22 Mayıs 2000'de hizmete girdi.[1][2] Metronun ilk aşamasında on istasyon bulunmaktaydı.[1] 2012 ve 2014'teki genişletmelerle bu sayı on yediye çıkarken hat uzunluğu 20 kilometre oldu.[3] Gelecekte yapılacak genişletmelerle mevcut tek hattın Bornova ve Narlıdere'ye uzatılması, Buca ve Otogar'a ise iki yeni hat inşa edilmesi planlanmaktadır.[4]

Seferler yoğun saatlerde beş dakikada bir düzenlenirken en uzun sefer aralığı on dakikadır.[5] Taşınan yolcu sayısı 2015 yılında 101 milyon seviyesindeydi.[6]

Banliyö

Alsancak Garı'nda bir İZBAN treni.

İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TCDD'nin ortaklığında kurulan İZBAN, 30 Ağustos 2010'da faaliyete geçti.[7] Son genişletme 6 Şubat 2016'da tamamlandı.[8] Aliağa-Tepeköy arasındaki 110 kilometrelik hat üzerinde otuz sekiz istasyon bulunmaktadır.[9] Bunlardan dördü yer altında, gerisi yer üstündedir.[9]

Hattın güneyde Selçuk'a kadar uzatılması amacıyla yirmi altı kilometrelik genişletme çalışmalarına başlandı.[10] Hattın kuzey bölümünün de Bergama'ya kadar uzatılması planlanmaktadır.[7]

Tramvay

İzmir'de ilk tramvay 1 Nisan 1880'de faaliyete geçti.[11][12][13] Alsancak'ta, Karşıyaka'da ve Göztepe-Konak arasında atlı tramvay hatları bulunmaktaydı.[13][14] 18 Ekim 1928'de Göztepe-Konak hattı elektrikli hâle getirildi.[13] 31 Ekim 1928'de ise şehirdeki atlı tramvay seferleri son buldu.[13] İzmir'deki tramvaylar 7 Haziran 1954'te tamamen kaldırıldı.[13]

Günümüzde tramvay hatları yeniden kurulmaktadır. Karşıyaka ve Konak tramvay hatları inşa aşamasındadır.[15] Ayrıca Bornova, Buca, Kordon ve Yenişehir'e de tramvay yapılması planlanmaktadır.[4]

Monoray

Esbaş istasyonu ile Fuar İzmir arasındaki 2,2 kilometre uzunluğundaki güzergâhta, çift hatlı, iki istasyonlu olacak olan monoray sistemi ihale aşamasındadır.[16] Sistem tamamlandığında Türkiye'nin ilk monoray hattı olacaktır.[17]

Lastik tekerlekli araçlar

Otobüs

ESHOT'un işlettiği bir otobüs.

İzmir'de ilk otobüsler 1932 yılında hizmete girdi.[13] İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı olan ESHOT Genel Müdürlüğü, 1943'te kuruldu.[18] Ocak 2016 itibarıyla filosunda 1.410 tane otobüs bulunmaktadır.[19] Ağustos 2016 itibarıyla hizmet verdiği hat sayısı 320'dir.[20] 2015 yılında filosuna elektrikli otobüsleri de katmak için ihaleye çıktı ve Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdi.[21] Ulaşım hizmeti veren bir diğer kuruluş da yine belediye bünyesinde bulunan İZULAŞ'tır.[22] Filosunda 483 otobüs bulunmaktadır.[22]

Troleybüs

İzmir'in ve Türkiye'nin ilk troleybüs hattı, 28 Temmuz 1954'te Konak-Güzelyalı arasında işlemeye başladı.[23] Şehirde toplam dokuz farklı troleybüs hattı bulunmaktaydı.[24] Günümüzde Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi'nin olduğu yerde troleybüs garajı vardı.[25] İstanbul'da 1961'de hizmete giren troleybüs hatları 1984'te kaldırılınca araçlar İzmir'e satıldı.[26] Temmuz 1992 tarihinde İzmir'deki troleybüslerin de trafikten çekilmesiyle Türkiye'de troleybüs kullanımı sona erdi.[18][27]

Deniz yolu

Vapur

İzmir Körfezi'nde ilk vapur seferleri, İzmir Hamidiye Vapur Şirketi tarafından Şubat 1884'te başlatıldı.[28][29] O yıllarda kullanılan iskeleler ahşaptı.[28] 1915 yılına ait verilere göre Konak-Karşıyaka hattından yıllık 1.100.000 kişi yararlanırken Konak-Güzelyalı arasında 900.000 yolcu taşındı.[28] 1908 yılında şirket hisselerini alan Belçikalılar, şirketin adını da değiştirdi.[28] 1925 yılında İzmir Liman ve Körfez işleri adlı kamu ağırlıklı bir şirket, taşımacılık işini devraldı.[28] Daha sonra Türkiye Denizcilik İşletmeleri körfezdeki ulaşımdan sorumlu hâle geldi.[28][30] O dönemde altı hatta günlük altmış sefer düzenlenmekteydi.[30] 2000 yılında ulaşım işini İzmir Büyükşehir Belediyesi devraldı.[30] Günümüzde belediyenin kurduğu İZDENİZ adlı şirket körfezdeki ulaşımı sağlamaktadır.[30] 2000'lerin başında sekiz yolcu gemisi ile hizmet verilirken 2015 yılı itibarıyla on altısı kiralık toplam yirmi dört gemiyle dokuz hatta iki yüz ondan fazla sefer düzenlenmektedir.[30] Körfezde dokuz iskele bulunmaktadır.[31] Son olarak Ağustos 2015'te Foça, Temmuz 2016'da da Mordoğan seferleri başladı.[32][33] Geçmişte Güzelbahçe ve Karaburun'a konan seferler, yolcu azlığı nedeniyle iptal edildi.[34] 2015 yılında 14.392.982 yolcu taşındı.[34]

Arabalı vapur

Arabalı vapur seferleri Bostanlı-Üçkuyular arasında gerçekleştirilmektedir.[35] İZDENİZ, üç arabalı vapur ile hizmet vermektedir.[30] Günde yaklaşık 1.500 araç taşınmaktadır.[30] 2015 yılında 513.450 araç taşındı.[34]

Kaynakça

  1. 1 2 3 4 "Birinci Aşama İnşaatı". ibb.gov.tr. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20151018113521/http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SiteImages/Haber/eylul2012/METROTABLO.pdf. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  2. ↑ "İzmir Metro A.Ş. Tanıtım Kitabı". izmirmetro.com.tr. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20131214225509/http://www.izmirmetro.com.tr/files/metro_brosur_tur.pdf. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  3. ↑ "İzmir Metrosu'nda nihayet mutlu son". Milliyet. 27 Temmuz 2014. http://www.milliyet.com.tr/izmir-metrosu-nda-nihayet-mutlu-son-gundem-1917709/. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  4. 1 2 Bolulu, Utku (8 Mart 2014). "Kocaoğlu İzmirlinin İzmir'ini anlattı". Hürriyet (İzmir). http://www.hurriyet.com.tr/ege/25967616.asp. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  5. ↑ "Sefer Planı". izmirmetro.com.tr. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160328132020/http://www.izmirmetro.com.tr/SeferPlani/35. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  6. ↑ "İzmir '1 milyar' dedi". izmirmetro.com.tr. 4 Nisan 2016. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160917150511/http://www.izmirmetro.com.tr/Haberler/611. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016.
  7. 1 2 "Hakkımızda". izban.com.tr. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160912144710/http://www.izban.com.tr/Sayfalar/Single.aspx?MenuId=8. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  8. ↑ "İZBAN Torbalı seferleri yarın başlıyor". izmir.bel.tr. 5 Şubat 2016. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160207005107/http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/16146/tr. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  9. 1 2 "İstasyonlar". izban.com.tr. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160912205208/http://www.izban.com.tr/Sayfalar/Single.aspx?MenuId=17. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  10. ↑ "Selçuk'ta İZBAN heyecanı". Hürriyet. 9 Ağustos 2015. http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/izmir-haberleri/selcuk-ta-izban-heyecani_152818. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
  11. ↑ "İzmir'in Tarihi". izmir.bel.tr. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160608090132/https://www.izmir.bel.tr/Izmir%E2%80%99inTarihi/225/196/tr. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  12. ↑ "İzmir Gümrükleri Tarihçesi". ege.gtb.gov.tr. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160406011404/http://ege.gtb.gov.tr/kurumsal/izmir-gumrukleri-tarihcesi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  13. 1 2 3 4 5 6 "İzmir'in ilk tramvay hatları". rayhaber.com. http://www.rayhaber.com/2013/izmirin-ilk-tramvay-hatlari/. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  14. ↑ "İzmir Tramvay Hatları Ön Etütleri". izmir.bel.tr. Aralık 2009. 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120518093325/http://www.izmir.bel.tr/UploadedPics/File/Tram_Raporu.pdf. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  15. ↑ Kuş, Yaşar (16 Ekim 2015). "İzmir'in raylarına 38 'yerli' tramvay geliyor". Dünya. http://www.dunya.com/sehirler/izmirin-raylarina-38-yerli-tramvay-geliyor-277715h.htm. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  16. ↑ "Fuar İzmir’e 'havalı' ulaşım geliyor". izmir.bel.tr. 20 Ocak 2016. 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160826170822/https://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/16097/tr. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
  17. ↑ "Türkiye'nin ilk monorayı İzmir'de kurulacak". Zaman. 19 Ocak 2013. http://www.zaman.com.tr/ekonomi_turkiyenin-ilk-monorayi-izmirde-kurulacak_2042721.html. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  18. 1 2 "Tarihçe". eshot.gov.tr. 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151013093607/http://www.eshot.gov.tr:80/Hakkimizda.aspx?MID=82. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015.
  19. ↑ "Otobüs Filomuz". eshot.gov.tr. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160201020211/http://www.eshot.gov.tr:80/tr/OtobusFilomuz/10/44. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
  20. ↑ "Hareket Saatleri". eshot.gov.tr. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160114104749/http://www.eshot.gov.tr:80/HareketSaatleri.aspx?TIP=TumHatlar&HatNo=5. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
  21. ↑ "ESHOT'tan elektrikli otobüs ihalesi". Hürriyet. 14 Ağustos 2015. http://www.hurriyet.com.tr/ege/29802179.asp. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015.
  22. 1 2 "Hakkımızda". izulas.com.tr. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160815215608/http://www.izulas.com.tr/Pages/Single.aspx?id=17. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015.
  23. ↑ "Troleybüslere veda". web.deu.edu.tr. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130155008/http://web.deu.edu.tr:80/berent/trolleybus/trolleybus1.html. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  24. ↑ "İzmir Troleybüs Hatları". web.deu.edu.tr. 20 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141220030215/http://web.deu.edu.tr:80/berent/trolleybus/trolleybus5.html. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  25. ↑ "2 numaralı Efsane troleybüs yeniden sahada". rayhaber.com. http://www.rayhaber.com/2013/2-numarali-efsana-troleybus-yeniden-sahada/. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  26. ↑ "Tosun yeniden yollarda". Hürriyet. 25 Nisan 2014. http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/26292699.asp. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  27. ↑ "Toplu ulaşımda troleybüs sürprizi". Milliyet. 24 Mart 2013. http://www.milliyet.com.tr/toplu-ulasimda-troleybus-surprizi/gundem/gundemyazardetay/24.03.2013/1684270/default.htm. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  28. 1 2 3 4 5 6 "İzmir Körfez vapurlarının 120 yılı". Milliyet. 9 Şubat 2004. http://www.milliyet.com.tr/2004/02/09/ege/yazyetkin.html. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  29. ↑ "1700'lü yıllarda Alsancak'ta güncel yaşam". Yeni Asır. 15 Nisan 2014. http://www.yeniasir.com.tr/sarmasik/2014/04/15/1700lu-yillarda-alsancakta-guncel-yasam. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  30. 1 2 3 4 5 6 7 "Hakkımızda". izdeniz.com.tr. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160806194941/http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=42. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
  31. ↑ "Gemiler ve İskeleler". izdeniz.com.tr. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160806173754/http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=48. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
  32. ↑ "İzmir'den Foça'ya vapur seferleri başladı". Hürriyet. 1 Ağustos 2015. http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/izmir-haberleri/izmir-den-foca-ya-vapur-seferleri-basladi_149834. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015.
  33. ↑ "Mordoğan'a vapurla keyifli yolculuk başladı". izmir.bel.tr. 7 Temmuz 2016. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160806173436/http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/19618/tr. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
  34. 1 2 3 "Yıllar ve Yolcu Sayıları". izdeniz.com.tr. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160806155839/http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=50. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
  35. ↑ "İzmir'de arabalı vapur zamlandı". Milliyet. 27 Ağustos 2014. http://www.milliyet.com.tr/izmir-de-arabali-vapur-zamlandi-izmir-yerelhaber-354249/. Erişim tarihi: 16 Ekim 2015.
This article is issued from Vikipedi - version of the 9/17/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.