İzmit ve Adapazarı Olayları
 |
Bu madde veya bölüm Ermeni İsyanları (I. Dünya Savaşı) maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
İzmit ve Adapazarı olayları, Birinci Dünya Savaşı’nda Rus gemilerinin Ereğli’yi topa tutması ile Osmanlı kuvvetlerini zayıflatmak için Ermeni çetecilerin çıkardıkları olaylardır.
Ortam
Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları sonucunda büyük askeri birliklerini kaybetmiş ve mali açıdan ağır bir yük altında kalmıştı. İmparatorluk, bu savaşların üstüne 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle Karadeniz’de Rus Donanması’nın şiddetli hücumu ile de karşı karşıya gelmiş oldu. 1878’den bu yana Ermeni komitecilerin, gelişen milliyetçi fikirlerinin sonucu olarak, bağımsız Ermenistan Devleti istekleri, bu saldırı ile biraz daha pekişti.[1] American Board misyonerlerinden öğrendikleri silah yapım teknikleri ve Rus yardımı silahlarla Ruslara destek amaçlı olaylar çıkartma kararı aldılar.[2]
Olaylar
Ruslara destek olmak adına bombardımanla birlikte, Ermenilerin şenlikleri de başlamış oldu. Kutsal günleri olmamasına rağmen gruplar halinde kiliselerde ayinler yapmaya, evlerde toplanarak eğlenceler tertip etmeye başladılar.[3]
İstanbul’a çok yakın bir bölgede bu kadar açık ve ayan beyan seyreden bu düşmanlık, hükümeti arama yapmaya sevketti. Yapılan aramalar sonucunda sadece Adapazarı'nda; yerli ve yabancı yapım yüzlerce fitilli bomba, mavzer, ve tabancalar, binlerce cephane ve mühimmat, bomba yapımında kullanılan malzemeler ele geçirildi.[4]
İzmit’te yüzlerce silah, büyük tahrip gücüne sahip olan on-onbeş kadar bomba ile patlayıcı maddeker, bol miktarda ateşli silah ve türfekler ele geçirildi. Arslanbey, Ovacık, Bahçecik gibi Ermeni köylerinde de birçok mavzer, gras marka tüfekler ile tabancalar bulundu.
Büyül Ruhban Okulu’nun bulunduğu Armişe bucağında okul kilisesinin baş rahip odasında çok büyük ve tahrip gücü çok fazla üç-dört bomba ile, dolaplarda çok sayıda silah ve cephane bulundu.[5]
Sonuç
Bu olaylar Kilise ve yabancı devletlerin örgütlü olaylarda nasıl devreye girdiklerini göstermesi açısından önemlidir. Kumkapı, Babıali ve İzmit olaylarının kilisedeki ayinler esnasında başlaması bir tesadüf değildir. İngiltere, Amerika ve Fransa gibi devletlerin American Board yahut Fransız Katolik Kilisesi aracılığıyla yaptığı misyonerlik faaliyetleri, bölgede çıkan olaylardaki etkinliklerini gösterir niteliktedir.
Kaynakça
- ↑ Mazıcı, Nurşen, Uluslararası Rekabette Ermeni Sorununun Kökeni, İstanbul: 1987;44
- ↑ Öney, Celal, II. Abdülhamid Döneminde Anadolu’da Meydana Gelen Ermeni İsyanlarında Amerikan Board Okullarının Rolü, Balıkesir: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2004;46.
- ↑ Karayumak, Ömer, Ermeniler – Ermeni İsyanları, Ankara: Vadi Yayınları, 2007;239
- ↑ Cengiz, Erdoğan, Ermeni Komitelerinin A’mal ve Harekat-ı İhtilaliyyeleri, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1983;293
- ↑ İpek, Nurdan, Armaş Ermenileri, Kocaeli: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2004;67
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||