Şebinkarahisar isyanı
 |
Bu maddenin veya sayfanın tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. Ayrıntılar için lütfen ilgili tartışma sayfasına bakınız. Şablonu çıkarmadan önce lütfen şablonun yardım sayfasını inceleyiniz. (Ocak 2009) |
 |
Bu madde veya bölüm Şebinkarahisar Olayları maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
| Şebinkarahisar Ermeni İsyanı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı Ermeni İsyanları | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı Devleti | Giresun ilinde Hunchaks Ermeni Fedailer | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Hamparsum Boyacıyan | |||||||
| Güçler | |||||||
| Üçüncü Ordu | Hamparsum Boyacıyan bağlı 500 kişilik fedayi ve 2000 halkta | ||||||
Şebinkarahisar İsyanı (2 - 30 Haziran 1915) Şebinkarahisar Ermeni fedaileri tarafından çıkarılan isyan.[1][2] I. Dünya Savaşı sırasında Tehcir Kanunu (27 Mayıs 1915) çıkarıldıktan sonra 5 Haziran 1915 tarihinde şehir merkezinde meydana gelmiştir.
Öncesi
Şebinkarahisar Andranik Ozanyan'ın doğduğu şehirdir. Osmanlı ordusu Kafkas Cephesi'nin ana ikmal yolu buradan geçtiği için bölgenin stratejik önemi bilinmekteydi. Ermeni milisleri bu bölgeyi ele geçirdikleri takdirde Osmanlı ordusunun ikmal ve geri hizmetleri aksayacak, Rus ordusunun ileri harekâtı kolaylaşacaktı.[3]
Sivaslı Murat kod adıyla da tanınan Hamparsum Boyacıyan, Büyük çoğunluğu bölgenin dışından gelmiş olan 500 kişiyle Şebinkarahisar'ı bastı ve Şebinkarahisar Kalesinde direnişe geçti[4]. Bu direnişe yerli halktan 2000 kadar Ermeni'nin de katıldığı söylenmiştir.[5].
Çatışma
Müslüman mahallesini yaktılar. Rastladıkları Türk, işkence yaparak öldürmeye başladılar. Çevreden toplanmış olan Ermeni çeteleri asker ve jandarma müfrezelerine de saldırdılar. Bu durum karşısında başka bölgelerden kuvvet tasarruf edilerek Şebinkarahisar'a getirilmiş ve Ermeni çeteleri kuşatılmıştır.[6]
Ermeni çeteleri ya teslim olacaklardı ya da kuşatmayı yararak çıkmaya çalışacaklardı, teslim olmayı Ermeni çeteleri Temmuz'un 3'ünde sabah çok erken bir saatte Huruç hareketine girişerek kuşatmayı yaran Ermeni çeteleri Türk mahallerine saldırdılar Türklerin ve askeri kuvvetlerin karşılık vermesi üzerine mahallelere giremeyip Tamzara ırmağından Kabak Tepe mevkiinden ve Eski Köy sırtlarından Kıllıbaba ormanına kaçmayı başardılar.
Ermeni çeteleri takip etmek için Binbaşı Asım Bey komutasında bir müfreze görevlendirildi. 3-4 gün süren takip neticesinde müfreze Ermeni çeteleri yakalayamadı.[7]
Sonuç
Isyanın devam ettiği 25 gün zarfında halk ve hükümet yüz binlerce lira zarara uğramış isyan sırasındaki saldırılarda askeri kuvvetlerden ve jandarmadan ikisi subay olmak üzere 84 ölü, 140 yaralı ve Müslüman halktan 30 ölü ve 20 yaralı olmuştur.[8]
Kaynaklar
- ↑ Simon Payaslian, "The Armenian Resistance at Shabin-Karahisar in 1915" 5th International conferences on Historic Armenian Cities and Provinces
- ↑ Ermeni Komitelerinin Amâl ve Hareket -i İhtilâliyesi, İstanbul 1332, s.278
- ↑ İhsan Sakarya, Belgelerle Ermeni Sorunu, Ankara, 1984, s. 227.
- ↑ Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, sayı 81, s. 161.
- ↑ Sarısaman, A.G.M., s.205
- ↑ Sivas'da Kolordu Komutan Vekili Pertev Bey'den 2.4.331 (15.6.1915) tarihli şifre ile 3. Orduya bildirilmiştir. Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, SAYI: 81, s.161-162.
- ↑ ATASE Arşivi, K.311, D.1028/1264, F.3-6,7,9,11 nakleden Sarısaman, A.G.M., s.207-208
- ↑ Ermeni Komitelerinin Amâl ve Hareket-i İhtilâliyesi, s. 278-279.
Dış bağlantılar
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||