1222 Kıbrıs depremi
[[Dosya:  | |
| Tarih | 11 Mayıs 1222 |
|---|---|
| Saat | 06:15 UTC |
| Büyüklük | 7.0-7.5 |
| Şiddet | IX |
| Merkez üs | 34°42′K 32°36′D / 34.7°K 32.6°DKoordinatlar: 34°42′K 32°36′D / 34.7°K 32.6°D |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Kıbrıs (ada) |
| Tsunami | evet |
1222 Kıbrıs depremi, 11 Mayıs 1222 tarihinde saat 06:15 sularında Kıbrıs'ta meydana gelen bir deprem. Büyüklüğü tahmini olarak 7.0–7.5 idi ve Libya ile İskenderiye'de gözlemlenmiş bir tsunamiye yol açtı. En şiddetli biçimde Lefkoşa, Limasol ve Baf'ta hissedildi.[1]
Tektonik durumu
Depremin tahmini konumu Kıbrıs'ın güneybatısı olup Kıbrıs arkı üzerinde gerçekleştiği düşünülmektedir. Kıbrıs arkı, Afrika levhasının Anadolu levhasıyla olan levha sınırının bir parçasıdır.[2] Kıbrıs'ın batısında kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda bir gerginlik tespit edilmiştir ve bölgedeki büyük depremlerin sebebinin de bu olduğu düşünülmektedir.[2]
Zararlar
Limasol ve Lefkoşa gibi adanın başka yerlerinde de büyük zarar meydana gelmesine karşın depremde en büyük hasarı çok büyük can kaybının yaşandığı Baf almıştır.[3] Bizanslıların yapmış olduğu bir kale olan Baf Kalesi yıkılmış ve Lüzinyanlar tarafından yeniden yapılmak zorunda kalmıştır. Kaçmak için kalenin hendeğine atlamış; fakat daha sonra düşen taşlar tarafından öldürülmüş bir adamın cesedi kazılar sırasında bulunmuştur.[4] Sular önce limandan çekildi; fakat daha sonra geri dönüp şehri bastı. Bir kilisenin piskopos ve cemaati içindeyken yıkıldığı söylenmektedir. Fransiskan papazlar, Baf'taki kiliselerini depremin ardından terk etti.[5] Depremden sadece 30 yıl önce inşa edilmiş olan ve limanı gözetleyen Saranda Kolones kalesi deprem sırasında yıkıldı. Kuruyan limanı gözetlemek artık bir ihtiyaç olmadığından da tekrardan inşa edilmedi.[6][7] Deprem, Baf kasabasını kalıcı biçimde değiştirdi. Limanı kullanılmaz hale getiren deprem, kıyıyı denize doğru genişletti ve bu nedenle limanın korunaklı yeri ortadan kayboldu.[7]
Özellikleri
Depremin tahmini büyüklüğü 7.0-7.5 olup, bu IX şiddetine denk gelmektedir.[1]
Kaynakça
- 1 2 Yolsal, S.; Taymaz T. (2010). "Sensitivity Analysis on Relations Between Earthquake Source Rupture Parameters and Far-Field Tsunami Waves: Case Studies in the Eastern Mediterranean Region". Turkish Journal of Earth Sciences 19: 313–349. DOI:10.3906/yer-0902-8. http://journals.tubitak.gov.tr/earth/issues/yer-10-19-3/yer-19-3-2-0902-8.pdf.
- 1 2 Wdowinski, S.; Ben-Avraham Z., Arvidsson R. & Ekström G. (2006). "Seismotectonics of the Cyprian Arc". Geophysical Journal International 164: 176–181. DOI:10.1111/j.1365-246X.2005.02737.x. http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?db_key=AST&bibcode=2006GeoJI.164..176W&letter=0&classic=YES&defaultprint=YES&whole_paper=YES&page=176&epage=176&send=Send+PDF&filetype=.pdf.
- ↑ Ambraseys, N.; Melville, C.P.; Adams, R. D.. The seismicity of Egypt, Arabia, and the Red Sea: a historical review. Cambridge University Press. s. sf. 40. ISBN 9780521391207. http://books.google.co.uk/books?id=dtVqdSKnBq4C&pg=PA40&dq=1222+cyprus+tsunami&hl=en&ei=4E5TTKCICs2lONzTjZ8O&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CEYQ6AEwBQ#v=onepage&q&f=false.
- ↑ Mitchell, P.D. (2004). Medicine in the Crusades: warfare, wounds, and the medieval surgeon. Cambridge University Press. s. sf. 120. ISBN 9780521844550. http://books.google.co.uk/books?id=1GwIDzFxmkEC&pg=PA118&dq=1222+paphos+earthquake&hl=en&ei=gkxTTMe-EZOWOK_WqZ8O&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCsQ6AEwADgU#v=onepage&q=1222%20paphos%20earthquake&f=false.
- ↑ Antonopoulos, J. (1980). "Data from investigation on seismic Sea waves events in the Eastern Mediterranean from 1000 to 1500 A.D.". Annali Di Geofisica 33: 179–198. http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/4703/4785.
- ↑ Rosser, J. (1985). "Excavations at Saranda Kolones, Paphos, Cyprus, 1981-1983" (French(abstract)). Dumbarton Oaks Papers 39: 81–97. http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=12076291. Erişim tarihi: 30 July 2010.
- 1 2 Pryor, J.H. (2006). Logistics of warfare in the Age of the Crusades: proceedings of a workshop held at the Centre for Medieval Studies, University of Sydney, 30 September to 4 October 2002. Ashgate Publishing. s. sf. 115. ISBN 9780754651970. http://books.google.co.uk/books?id=ntMeWddadwAC&pg=PA115&dq=1222+cyprus+earthquake&hl=en&ei=vFFTTLDDI43uOaOf1Z4O&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFcQ6AEwCQ#v=onepage&q=1222%20cyprus%20earthquake&f=false. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2010.