2009 Kuzey Kıbrıs parlamento seçimleri
2009 Kuzey Kıbrıs parlamento seçimleri, sadece Türkiye tarafından tanınan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 19 Nisan 2009 tarihinde gerçekleşen parlamento seçimleridir. 1983 yılında KKTC'nin tek taraflı olarak ilanından sonra sekizinci kez Kıbrıslı Türkler milletvekili seçimi için sandık başına gitmişlerdir. 50 milletvekilinden oluşan meclise siyasi partilerin milletvekili sokabilmeleri için %5'lik seçim barajını geçmeleri gerekiyordu. Sadece Ulusal Birlik Partisi, Cumhuriyetçi Türk Partisi, Demokrat Parti, Toplumcu Demokrasi Partisi ve Özgürlük ve Reform Partisi olmak üzere beş siyasi parti geçebilmiştir. Ulusal Birlik Partisi, oyların %43.97'sini alarak 26 milletvekili çıkardı. Bu şekilde UBP tek başına hükümeti kuracak çoğunluğa erişmiş oldu.[1]
Seçim öncesi
5 Ocak 2009 tarihinde Kuzey Kıbrıs'daki koalisyon hükümetinin büyük ortağı olan Cumhuriyetçi Türk Partisi'nin merkez yürütme kurulu 19 Nisan 2009 Pazar günü milletvekili seçimleri olması doğrultusunda bir karar aldı.[2] 19 Şubat günü toplanacak iken 21 sendikanın, 18 Şubat için planlanan 1 günlük genel uyarı grevinin 19 Şubat'a ertelemesi ve Meclis çalışanlarının da greve katılacak olması nedeniyle KKTC Cumhuriyet Meclisi Başkanı Fatma Ekenoğlu'nun olağanüstü çağrısıyla 18 Şubat 2009 tarihinde toplanan Cumhuriyet Meclisi, 19 Nisan 2009 tarihinde erken genel seçimler olması doğrultusundaki tasarıyı oybirliği ile kabul etti.[3] Parlamento'da alınan karar 20 Şubat 2009 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlandı ve Kuzey Kıbrıs'ta seçim süreci resmen başladı.[4]
161 bin 373 seçmenin oy kullanabileceği seçimin oy pusulalarında, Birleşik Kıbrıs Partisi (BKP), Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP), Demokrat Parti (DP), Halk İçin Siyaset Partisi (HİS Parti), Özgürlük ve Reform Partisi (ÖRP), Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) ve Ulusal Birlik Partisi'nden (UBP) 350 adayla birlikte, 8 de bağımsız aday yer almıştır.[5]
Ancak bunlardan 356’sı seçilebilme nitelikleri taşıdı. HİS Parti’den 2 kişinin adaylıkları; birinin seçilebilme niteliğine sahip olmaması, diğerinin de adaylığında aykırılık saptandığı için düşmüştü.[5] Lefkoşa’da 50 bin 653, Gazimağusa’da 42 bin 325, Girne’de 30 bin 428, Güzelyurt’ta 21 bin 17 ve İskele’de de 16 bin 950 seçmen oy kullanabileceği açıklandı.[6]
Sonuçlar
19 Nisan 2009 tarihinde yapılan seçimlerde 620 seçim sandığı bulunan Kuzey Kıbrıs'ta, kayıtlı 161 bin 373 seçmenden 131 bin 349'u oy kullanırken, 30 bin seçmen sandığa oy kullanmaya gitmedi. Seçime katılım oranı yüzde 81,70 oranında gerçekleşti. Oyların %43.97'sini alan Ulusal Birlik Partisi 26 milletvekili, %29.34'ünü alan Cumhuriyetçi Türk Partisi 15 milletvekili çıkardı.[7] Bu sonuca göre UBP tek başına hükümeti kuracak çoğunluğa erişmiştir.[1][8]
| Parti | Oy | % | Sandalye | +/– |
|---|---|---|---|---|
| Ulusal Birlik Partisi | 622,804 | 43.9 | 26 / 50 |  7 |
| Cumhuriyetçi Türk Partisi | 415,574 | 29.3 | 15 / 50 |  9 |
| Demokrat Parti | 174,721 | 10.6 | 5 / 50 | 1 |
| Toplumcu Kurtuluş Partisi | 97.334 | 6.8 | 2 / 50 | 2 |
| Özgürlük ve Reform Partisi | 87.879 | 6.2 | 2 / 50 | Yeni |
| Birleşik Kıbrıs Partisi | 34.239 | 2.4 | 0 / 50 | Yeni |
| Halk İçin Siyaset Partisi | 7.091 | 0.5 | 0 / 50 | Yeni |
| Bağımsız | 836 | 0.0 | 0 / 50 | ▬ |
| Toplam | 1,416,452 | 100 | 50 | 0 |
| Geçerli oy | ||||
| Geçersiz/boş oy | ||||
| Toplam | 131,849 | 100 | ||
| Kayıtlı seçmen/katılım | 161,373 | 81.7 | ||
| Kaynak: Adam Carr | ||||
Seçimlerde polislerle birlikte sandık merkezlerinde 1860, YSK ve İlçe Seçim Kurulları’nda da 220 olmak üzere toplam 2 bin 80 kişi görev aldı. Seçimlerde Lefkoşa 16, Gazimağusa 13, Girne 9, Güzelyurt 6 ve İskele ilçesi de 6 milletvekili çıkardı. Oy pusulalarında Birleşik Kıbrıs Partisi olarak yer almasına rağmen bu parti adı altında Yasemin Hareketi adayları da yer aldı. Ayrıca oy pusulalarında, partilerin ardından ise, bağımsız adayların isimleri yer aldı.[6]
Yeni kurulacak olan Bakanlar Kurulu Cumhurbaşkanı tarafından atanıncaya kadar mevcut hükümet yönetildi. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat tarafından atanan Bakanlar Kurulunun listesi, tam olarak, Cumhuriyet Meclisi’ne sunuldu. Bakanlar Kurulunun programı, atanma tarihinden başlayarak en geç bir hafta içinde, Başbakan veya bir bakan tarafından Cumhuriyet Meclisi’nde okunduktan sonra güvenoylamasına gidildi. Programın okunmasından sonra Cumhuriyet Meclisi’nde iki tam gün sonra görüşmeler başladı ve bittikten iki tam gün sonra oylama yapıldı.[9]
Tepkiler
UBP Genel Başkanı Derviş Eroğlu Lefkoşa’da Saray Önü Meydanı’nda yaptığı konuşmada "Kıbrıs demokrasisi başarılı bir imtihandan geçti...Sorunlar var aşmaya çalışacağım. Anavatan Türkiye ile Kıbrıs politikalarını enine boyuna tartışıp, müzakerelerin devamı için birlik ve beraberlik içerisinde mücadele edeceğiz.." diye açıklama yaptı.[7]
Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Ferdi Sabit Soyer ise "Biz muhalefet olarak çözümü ve AB süreçlerinde atılacak her adımı sonuna kadar destekleyeceğiz...Biz, başarılar karşısında şımarmadığımız gibi başarısızlıklar karşısında yıkılmayız" diye konuştu ve seçimden birinci parti çıkan UBP Genel Başkanı Derviş Eroğlu’nu telefonla arayarak kutladığını belirtti.[7]
KKTC'nin ilk Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş "Yeni gelen idareyi görelim. Sayın Cumhurbaşkanı ne diyecek, ne kadar uyum içerisinde olacak bakalım. Eğer biz tek devlet, tek halk, tek şu, tek bu durumunda devam edersek işimiz çok zor olacaktır. Kendimize gelelim" dedi.[7]
Özgürlük ve Reform Partisi Genel Başkanı Turgay Avcı seçim sonuçları hakkında " Seçim sürecinde barajın altında kalacağımızın söylenmesi bize zarar verdi. ÖRP tüm bu söylemler içinde iyi bir başarı elde etti. Yaklaşık %6.30 civarında oy aldık ve baraj sınırlarının üzerinde yer aldık. İlk kez siyasete giren 45 adayla birlikte yok olacak denilen ÖRP'nin bu şartlarda barajı geçmesi, bir başarıdır." dedi.[10]
Avrupa Parlamentosu Hristiyan Demokrat Grubu üyesi olan Yiannakis Matsis "Kıbrıs'nın Türkiye tarafından işgal edildiğini ve bu sebeple 19 Nisan’da KKTC’de gerçekleşen genel seçimlerin yasadışı olduğunu" söyledi.[11]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- 1 2 "KKTC'de Seçimin Galibi UBP". trt.net.tr. 20 Nisan 2009. 21 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090421143226/http://www.trt.net.tr:80/Haber/HaberDetay.aspx?HaberKodu=f4601574-4c3a-4440-89ec-3ac7d66a3962. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- ↑ "KKTC'de erken seçim 19 Nisan 2009". Habervitrini.com. 6 Ocak 2009. http://www.habervitrini.com/haber.asp?id=380357. Erişim tarihi: 5 Mart 2009.
- ↑ "KKTC 19 Nisan'da seçime gidiyor!". CNN Türk. 18 Şubat 2009. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140510191526/http://www.cnnturk.com/2009/dunya/02/18/kktc.19.nisanda.erken.secime.gidiyor/514198.0/index.html. Erişim tarihi: 5 Mart 2009.
- ↑ "KKTC’de 19 Nisan erken genel seçime doğru". Ajans Kıbrıs. 20 Şubat 2009. http://www.ajanskibris.com/index.asp?page=3340332564&hid=769. Erişim tarihi: 5 Mart 2009.
- 1 2 "Kuzey Kıbrıs Seçim Rehberi". Bianet.org. 13 Nisan 2009. http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/113792/kuzey-kibris-secim-rehberi?from=rss. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- 1 2 "KKTC sandık başında". Kıbrıs Postası. 19 Nisan 2009. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090422205137/http://www.kibrispostasi.com:80/index.php/cat/35/news/22872/PageName/KIBRIS. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- 1 2 3 4 "UBP 1’inci". Star Kıbrıs. 20 Nisan 2009. 26 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090426012225/http://www.starkibris.net:80/index.asp?haberID=26321. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- ↑ "YSK - KKTC 2009 Milletvekilliği Erken Genel Seçim Sonuçları". Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu. http://www.kktcsecim2009.com/secim_sonuclari.rar. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- ↑ "Soyer istifasını ne zaman sunacak?". Kıbrıs Postası. 20 Nisan 2009. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140512174435/http://www.kibrispostasi.com/index.php/cat/35/news/22939/PageName/KIBRIS. Erişim tarihi: 21 Nisan 2009.
- ↑ "Avcı'nın seçim değerlendirmesi". Kıbrıs Postası. 19 Nisan 2009. 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090423190819/http://www.kibrispostasi.com:80/index.php/cat/35/news/22897/PageName/KIBRIS. Erişim tarihi: 20 Nisan 2009.
- ↑ "Avrupalı Parlamenter, KKTC seçimlerini sorguladı". EurActiv.com.tr. 27 Mayıs 2009. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140510191551/http://www.euractiv.com.tr/ab-ve-turkiye/article/avrupali-parlamenter-kktc-secimlerini-sorguladi-005854. Erişim tarihi: 21 Haziran 2009.
Dış bağlantılar
- 2009 Kuzey Kıbrıs Milletvekilliği Genel Seçimleri resmî web sitesi
- Kuzey Kıbrıs Yüksek Seçim Kurulu: 19 Nisan 2009 Milletvekili Genel Seçimi ile ilgili Bilgiler
- Bianet.org: Kuzey Kıbrıs Seçim Rehberi
| ||||||||||||||||||||||
