Rauf Denktaş

Rauf Raif Denktaş
1. KKTC Cumhurbaşkanı
Görev süresi
15 Kasım 1983 - 24 Nisan 2005
Yerine gelen Mehmet Ali Talat
1. KTFD Devlet Başkanı
Görev süresi
13 Şubat 1975 - 15 Kasım 1983
2. Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Görev süresi
18 Şubat 1973 - 28 Şubat 1973
Cumhurbaşkanı III. Makarios
Yerine geldiği Fazıl Küçük
Yerine gelen Boş makam
Kişisel bilgiler
Doğum 27 Ocak 1924(1924-01-27)
Baf, Birleşik Krallık Kıbrıs Kolonisi
Ölüm 13 Ocak 2012 (87 yaşında)
Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Milliyeti Kıbrıs Türkü
Partisi Ulusal Birlik Partisi
Eşi Aydın Denktaş
Çocukları Raif, Münir, Serdar, Dilek, Değer, Ender
Bitirdiği okul Lincoln's Inn, Hukuk
Mesleği Hukukçu, Devlet Adamı
İmzası
Resmî site http://denktas.info/

Rauf Raif Denktaş (27 Ocak 1924, Baf - 13 Ocak 2012, Lefkoşa[1]), Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazar. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıydı.

İlk yılları

1,5 yaşındayken annesini kaybetti.[2] Babası hakim Raif Bey'dir.[2] Anneannesi ve babaannesi tarafından büyütülen[2] 1930 yılında eğitim için İstanbul'a gönderildi. Arnavutköy'de ilkokuldan liseye kadar eğitim veren Fevzi Ati Lisesi'nde yatılı okumaya başladı. Ortaokuldan sonra Kıbrıs'a döndü ve 1941 yılında Lefkoşa İngiliz Okulu'ndan mezun oldu. Mezun olmasının ardından Fazıl Küçük'ün Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Daha sonra bir süre Mağusa'da tercümanlık, mahkemelerde memurluk ve İngiliz Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1944 yılında hukuk eğitimi için Lincoln's Inn'de okumak üzere Birleşik Krallık'a gitti. 1947 yılında adaya döndü ve avukatlığa başladı.[3][4] Sonraları savcılığa geçti ve 1956 yılında başsavcılığa yükseldi.[4]

Siyasi yaşamı

Mücadele yılları

27 Kasım 1948 tarihinde Kıbrıs Türklerinin düzenlediği ilk mitingde Fazıl Küçük ile beraber hatiplik yaptı. Halka ilk hitabını bu vesileyle ve 24 yaşındayken yaptı. Türk cemaatinin iki önemli ismi Faiz Kaymak ve Fazıl Küçük arasında ara bulucu rolünü üstlenip, toplumun çıkarlarının takipçisi oldu. Faiz Kaymak'ın teklifi ve Fazıl Küçük'ün tasvibiyle Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Kongresi'nde başkanlığa seçildi. Savcılık görevinden emeklilik hakkını kazanmasına altı ay kala, Birleşik Krallık yönetimini zorlukla ikna ederek istifa etti ve cemaat sorunlarıyla uğraşmaya başladı. 1949 yılı yaz aylarında avukatlık yapmaya başladı. Yine aynı yıl Aydın Hanım'la evlendi. 1955 yılında terörist bir hüviyete bürünen Enosisle mücadelede ve EOKA karşısında Kıbrıs Türklerinin direnişine yön verdi. 1958 yılında hükumetteki görevinden istifa etti. Arkadaşlarıyla 1 Ağustos 1958 tarihinde Türk Mukavemet Teşkilatı'nı (TMT) kurdu.

1958 yılında Rum tedhişçiler, Türk köylerine saldırınca, Türkler de bu olayları protesto etti. Zürih-Londra antlaşmaları öncesinde Fazıl Küçük ile birlikte Ankara'ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşmeye gitti. Bu görüşmede adaya Türk askerinin gönderilmesi teklifini dile getirdi. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile, 1960 Antlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın hazırlanmasında çaba gösterdi. Aynı yıl Türk Cemaat Meclisi üyeliği ve Türk Cemaati İcra Komitesi Başkanlığı'na seçildi. 16 Ağustos 1960 tarihinde 650 kişilik Türk Alayı Magosa Limanı'na ayak bastı. 1963 olaylarından sonra temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya gitti. Temaslarını tamamlayarak bir sandalla Kıbrıs'a geçti ve Türk direnişini örgütlemeye başladı.

1964 Londra Konferansı'ndan sonra Makarios tarafından istenmeyen adam ilan edildi. Kıbrıs'a girmesi yasaklandı. Gizlice Erenköy'e çıkarak savaşa katıldı. 1967 yılında adaya gizlice girerken tutuklandı. Yoğun girişimler sonucu Türkiye'ye iade edildi. 1968 yılında adaya giriş yasağı kaldırılınca Kıbrıs'a döndü.

Siyaset dönemi

1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı'na seçildi. 18 Şubat 1973 tarihinde Fazıl Küçük görevinden ayrılması üzerine Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı seçildi. Bu görevinden 28 Şubat 1973 tarihinde istifa etti ve aynı gün Kıbrıs Türk Yönetimi Başkanı seçildi. Kıbrıs Harekâtı'nın ardından 13 Şubat 1975 tarihinde Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin ilanından sonra devlet ve meclis başkanı görevlerini de yürüttü ve anayasa uyarınca 1976 yılında yapılan ilk genel seçimlerde devlet başkanlığına seçildi. 1981 yılında ikinci kez devlet başkanı oldu. 15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanından sonra tekrar cumhurbaşkanlığına seçildi. 22 Nisan 1990 tarihinde yapılan erken seçimde ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi. 1995'teki seçimlerde de cumhurbaşkanı seçildi. 2000 yılındaki seçimlerde %43.67 oranında oy aldı ve seçim ikinci tura kaldı; ama ikinci tura kalan diğer aday olan Derviş Eroğlu'nun çekilmesi üzerine seçimden galip olarak çıktı.[5] 2004 yılında BM genel sekreteri Kofi Annan'ın Kıbrıs Sorunu'nun çözümü için hazırladığı Annan Planı'na karşı çıktı,[6] buna rağmen plan Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilse de Kıbrıslı Rumların reddetmesi üzerine hayata geçmedi. 17 Nisan 2005 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmadı ve 24 Nisan 2005 tarihinde görevi yeni seçilen cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'a devretti.

Sosyal yaşamı

Politika hayatı yanı sıra, aynı zamanda yazar kimliğiyle de önemli bir şahsiyet olan Rauf Denktaş, 1985 yılının son aylarından bugüne, Yeni Asya Yayınları arasında çıkan kitapları bulunuyor. Ayrıca Denktaş, çok meraklı bir fotoğrafçı özelliği ile de bilinmekte, fotoğraf makinasını elinden bırakmamaktaydı. Rauf Denktaş, Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmakta ve ART isimli televizyon kanalında Pazartesi günleri Denktaş'ın Gündemi adlı, görüşlerini anlattığı programı sunmaktaydı.

Ayrıca Kurtlar Vadisi dizisinde kendisini canlandırarak konuk oyuncu olarak yer almıştır.

Vefatı

Rauf Denktaş'ın cenazesi, defnedilmeden hemen önce Cumhuriyet Parkı'nda

8 Ocak gecesi organ yetmezliği teşhisi ile Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi'ne kaldırılan Rauf Denktaş, tedavi gördüğü hastanede 13 Ocak 2012 tarihinde 88 yaşında vefat etti. Vefatının ardından Türkiye ve KKTC'de ulusal yas ilan edildi.[7] 17 Ocak 2012 günü, yapılan devlet töreniyle Lefkoşa'daki Cumhuriyet Parkı'nda defnedildi.

Kitapları

Kaynakça

  1. ↑ "Rauf Denktaş hayatını kaybetti". Hurriyet.com.tr. 13 Ocak 2012. 12 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150212233102/http://www.hurriyet.com.tr/gundem/19680360.asp. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  2. 1 2 3 Taşçı, Yıltan (2010). İngiliz Okulu'nda Öğrenim Görmüş Kıbrıslı Türk Değerler. Deniz Plaza Yayınları. s. sf. 36.
  3. ↑ Hakeri, Bener Hakkı (1992). "Raud Raif Denktaş". Kıbrıs Türk Ansiklopedisi. II. Kıbrıs Gazetesi Yayınları. ss. sf. 303-4.
  4. 1 2 Güven, Erdal (Şubat 2012). "KKTC'nin 'Atatürk'ü". NTV Tarih (37. sayı): sf. 22-23.
  5. ↑ Eroğlu yarıştan çekildi (Hürriyet) Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
  6. ↑ http://www.cypriot.org.uk/Documents/Haber/Denktas-BM-plani.htm
  7. ↑ "Rauf Denktaş vefat etti". Anadolu Ajansı. 13 Ocak 2012. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120315072840/http://aa.com.tr:80/tr/manset/110979-rauf-denktas-vefat-etti. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.

Ek okumalar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam		 KKTC Cumhurbaşkanı
15 Kasım 1983 - 24 Nisan 2005		 Sonra gelen:
Mehmet Ali Talat
Önce gelen:
Yeni makam		 KTFD Devlet Başkanı
13 Şubat 1975 - 15 Kasım 1983		 Sonra gelen:
Makam kaldırıldı
Önce gelen:
Fazıl Küçük		 Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı
18 Şubat 1973 - 28 Şubat 1973		 Sonra gelen:
Boş makam
Kıbrıs Sorunu
Birleşik Krallık · Kıbrıs Cumhuriyeti · Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti · Türkiye · Yunanistan
Tarihi
Köken
Kıbrıs tarihi · Kronoloji
1914-1960
1921 Enosis Plebisiti · Kıbrıs Maden Şirketi grevi · 1931 Kıbrıs ayaklanması · 1950 Enosis Plebisiti · Macmillan Planı · Ya Taksim, Ya Ölüm · Zürih ve Londra Antlaşması
1960-1973
Bayraktar Camii'nin bombalanması · Akritas Planı · Acheson Planı · Geçici Merhale Planı · Anayasa değişikliği önerisi · 1963-1964 olayları · Kanlı Noel · Johnson Mektubu · 1967 krizi
1974
1975-1998
KTFD'nin kuruluş bildirgesi · Viyana Görüşmeleri · Nüfus Mübadelesi Antlaşması · I. Doruk Antlaşması · II. Doruk Antlaşması · Nemitz Planı · Kuzey Kıbrıs bağımsızlık bildirgesi · Çerçeve Antlaşma Taslağı · Cuellar Barış Planı · Fikirler Dizisi
1998-2010
Loizidu Davası · Annan Planı · Annan Planı Halkoylaması · Orams Davası · Müzakereler · Arestis Davası · Petrol krizi · Taşınmaz Mal Komisyonu
Kişiler
Türkiye
Yunanistan
Konstantin Karamanlis · Evangelos Averoff · Fedon Gizikis · Yeoryos Mavros
Kıbrıs Türkleri
Kıbrıs Rumları
Diğer
Lord Harding · Sir Hugh Foot · Dean Acheson · James Callaghan · Joseph Sisco · Kofi Annan
BM kararları
Güvenlik
Konseyi
155 sayılı karar · 186 sayılı karar · 305 sayılı karar · 353 sayılı karar · 360 sayılı karar · 364 sayılı karar · 365 sayılı karar · 367 sayılı karar · 370 sayılı karar · 383 sayılı karar · 541 sayılı karar · 544 sayılı karar · 550 sayılı karar · 716 sayılı karar · 750 sayılı karar · 774 sayılı karar · 789 sayılı karar · 1873 sayılı karar · 1898 sayılı karar · 1930 sayılı karar
Genel Kurul
814 sayılı karar · 3212 sayılı karar · 3395 sayılı karar
Diğer
Silahlı
teşkilatlar
UNFICYP · Kıbrıs Ulusal Muhafızları · Birleşik Krallık Kıbrıs Kuvvetleri · Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri · Güvenlik Kuvvetleri · EOKA · PEKA · EOKA-B · Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği · Kara Çete · 9 Eylül · Kıbrıs Türk Komandoları · Türk Mukavemet Teşkilatı · Volkan
Politikalar
Etkinlikler
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/21/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.