Ahit Kodu
Ahit Kodu veya Ahit Kitabı, Çıkış 20:19 - 23:33 arasında görünen metine akademisyenler tarafından verilen isimdir. Tevratsal açıdan, bu metin Sina Dağı'nda Tanrı tarafından Musa'ya verilen ikinci kanun kodlarıdır. Bu yasal metin küçük olmasına rağmen Tevrat'taki mitsvaların önemli bir bölümünü oluşturmaktadır, dolayısıyla Yahudi Kanunu'nun kaynağıdır.
Akademik içerik
Modern Belgesel hipoteze göre, bu metin kökeninde bağımsız olup Elohistler (E) tarafından yazılara eklenmiştir. Ahit eleştirisine göre yasal kodun Elohist versiyonu olan Ahit Kodu'nun Yahvist (J) versiyonu Ayin Dekalogu'dur. Birleştirilmiş JE kaynağında bu iki metin de yer almaktadır ve Ayin Dekalogu özet versiyonu olarak görünmektedir. Bu akademik çalışmaya göre Elohistlerin Ahit Kodu iki tablette yer almaktaydı fakat J ile birleştirilip JE oluştuğunda iki tablette Ayin Dekalogu kullanılmaya başlandı.
Belgesel hipoteze göre, orijinal Ruhbani kaynak, kendi görüşlerini yansıtmak üzere bu kodu tekrar yazıp Ayin Dekalogu'nu On Emir olarak da bilinen Etik Dekalog ile, Ahit Kodu'nu da Kutsal Kod ile değiştirdi. Yasal maddelerin zaman içinde artmasıyla Ruhbani kaynak JE kaynak ile birleştirildi. Bu geliştirilmiş kanunlar, altın buzağı olayından ve Tanrı tarafından verilen iki tabletin parçalanmasından sonra tekrar Tanrı tarafından verildiği söylenen ikinci tabletlerde yer almaktadır.
Kanunların şekli ve içeriği, M.Ö. 1. binyılda yakın doğudaki, Babil'deki Hammurabi Kanunları gibi, diğer kanunlarla benzerlikler göstermektedir. Martin Noth ve Albrecht Alt gibi bilimadamlarına göre bu kanunlar muhtemelen Kenanlıların toplumsal kanunlarıydı ve İbraniler kendi dini uygulamalarını eklediler. Michael Coogan gibi diğer bilimadamları ise Ahit Kodu ile Hammurabi Kanunları arasında gözle görülür farklılıklar olduğunu dile getirmektedir. Ahit Kodu, büyük ölçüde safsatacıdır, yani kanunlar şartlara göre detaylarıyla değerlendirilir,[1] ve bu durum özellikle Çıkış 21:33-36'da görülür. On Emir'deki gibi daha kesin ve genel olan müsellem yasalar da Ahit Kodu'nda yer almaktadır.[1] Örnek: Çıkış 21:17.[2] Ahit Kodu, Tevrat'taki diğer yasalar gibi, cezai ve toplumsal kanunların yanı sıra ayinsel kanunları da içerir. Kanunun türü ne olursa olsun dini içeriklidir.[3]
Köken
Akademik çevrede Ayin Dekalogu ile Ahit Kodu birbirlerine benzedikleri için hangisinin daha önce geldiği tartışma konusudur. Ahit Kodu, Ayin Dekalogu'nun genişletilmiş hali olabileceği gibi, Ayin Dekalogu, Ahit Kodu'nun özeti de olabilir. Bir diğer görüşe göre, benzer kanunlar ve dini idealler baz alınarak bu iki grup yasa birbirinden bağımsız yapılandırılmış da olabilir.
Belirgin değerler
Ahit Kodu, üretildiği zamanın toplumsal değerlerini yansıtmaktadır ve bu değerlerin bazıları 20.yy Batı dünyası değerlerinden farklıdır.
Antik kültürün bakış açısına göre kadın erkeğin malıdır, safsatasal kanunlara göre (Çıkış 22:16-17) babasının malı olan evlenmemiş bir kadın bakireliğini kaybederse o kadının değeri düşer. Fakat kanun yine de kadınla yatan erkeğin başlık parası ödemesini zorunlu kılar. İkinci örnek ise (Çıkış 21:20-21) kölelerle ilgilidir; değnekle dövüp kölesini öldüren kişi cezalandırılır fakat köle hemen değil de bir iki gün sonra ölürse adam cezalandırılmaz çünkü köle sahibinin malıdır ve köleler İsrailoğulları erkekleriyle aynı haklara sahip değildir.[3]
Ahit Kodu'ndaki bazı kanunlar ise günümüz batı değerleriyle benzerlikler gösterir. Çıkış 21:15,17 ve Çıkış 22:21-22'de de açıklandığı üzere, annenin değeri babanınkiyle aynıdır; sosyal açıdan düşük sınıf olanlara, yabancılara, dullara ve öksüzlere yardım edilmelidir.[4]
Kaynakça
- 1 2 Coogan, Michael D., "A Brief Introduction to the Old Testament, Oxford University Press, 2009, pg. 424
- ↑ Coogan, Michael D., Oxford, pgs. 109-110
- 1 2 Coogan, Michael D., "A Brief Introduction To The Old Testament, Oxford University Press, 2009, pg 110
- ↑ Coogan, Michael D., "A Brief Introduction To The Old Testament, Oxford University Press, 2009, pg 110-111
Ayrıca bakınız
| |||||||||||||||||||||||||||
