Aktaş Gölü
Aktaş Gölü (Hazapin), Ardahan iliyle Gürcistan sınırında bulunan tektonik oluşumlu bir göldür. Gölün yarısı Gürcistan sınırları içerisindedir. Toplam alanı 27 km² olan gölün 14 km² ülkemize aittir. Rakımı 1.798 m olan göl Çıldır ilçe sınırlarındadır. Sığ olan gölün en derin yeri 10 m kadardır.[1] Gölün kuzey kıyılarında Gürcistan-Türkiye Aktaş sınır kapısı yer alır[2].
Göl kaynaklarda farklı isimlerle geçer; Hazapin, Kenarbel, Karsak, Kazapin. Göle yakın çevresindeki insanlar bir bel aşıldıktan sonra göle ulaşıldığı için Kenarbel derler. Moskova Antlaşmasında (1921) Kozapini olarak geçer. Gürcistan haritalarında Hozapini yazılıdır[3].
Göl içinde yerleşme olmayan ve küçük oniki ada yer alır. Sınır gölün en derin yerinden geçerken en büyükleri olan Büyük Ada ve Başak Ada dahil tüm adalar (13) Türkiye sınırlarında kalmıştır. Otlak ve sazlıkların bulunduğu bu adalar kuşların beslenme, barınma ve üreme alanıdır. Çevredeki küçük derelerle beslenen göl, suları taşdığında bahar aylarında kuzeybatıda Arkbeli (Zigaristav) Dere'si vasıtasıyla Kura Nehri'ne boşalmaktadır.[4] Sodalı olmasına rağmen son zamanlarda balıklara rastlanmıştır. Gölün beslenmesinin kuvvetlenmesiyle fazla sularını Kura nehrine boşalttığı ve sodalı özelliğini kaybettiğini düşündürmektedir.[1]
Göl kıyısında iki köy yer alır; Kenarbel köyü Türkiye tarafında, Karçasi Gürcistan topraklarındadır. Türkiye tarafında en büyük yerleşme Çıldır, karşı tarafta Ahılkelek'tir (Akhalkalaki). Aktaş Gölü büyük kısmı Gürcistan topraklarında yer alan 11 gölden oluşan göller yöresinin bir parçasıdır. Bu göllerden Aktaş ve Çıldır gölleri Türkiye'de, bir göl Ermenistan'da, diğer sekizi Gürcistan'dadır.[3].
Aktaş gölü Ak pelikanın ve kadife ördekin Türkiye'de kuluçkaya yattığı ender alanlardandır. Ayrıca angıt, uzunbacak, karabatak ve Vangölü martısı gölde yaşamaktadır. Göl ak pelikan, kadife ördek ve angıt nedeniyle Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği çerçevesinde koruma altına alınmıştır.[4]
Aktaş gölü askeri bölge içinde yer aldığı için kuşlar herhangi bir tehdide maruz kalmadan özgürce yaşamaktadır.
Kaynakça
- 1 2 "Aktaş Gölü". Türkiye Göller Atlası. kesfetmekicinbak.com. http://www.kesfetmekicinbak.com/atlaskitap/kitapdetay.aspx?kitapid=168&parentid=130. Erişim tarihi: 15.03.2014.
- ↑ "Çıldır-Aktaş Sınır Kapısı". http://www.gtias.com.tr/modul/index/menu/CildirAktas/101. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016.
- 1 2 DOĞANAY, Prof. Dr. Hayati; Zaman, Yrd. Doç. Serhat. "Aktaş Gölü ve yakın çevresinin coğrafyası". Türk Coğrafya Dergisi. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tcd/article/view/1074000140/1074000133. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016.
- 1 2 "Aktaş Gölü – ARDAHAN". T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. 7 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140807082015/http://www.turkiyesulakalanlari.com:80/aktas-golu-ardahan/. Erişim tarihi: 15.03.2014./
