Burdur Gölü
Koordinatlar: 37°45′K 30°11′D / 37.75°N 30.18°E
| Burdur Gölü | |
|---|---|
 | |
| Konum | Güney batı Türkiye |
| Koordinatlar | 37.45° K 30.12° D |
| Yüzölçümü | 250 km²(2013 DSİ) |
| En derin noktası | 110 m (2013 DSİ) |
| Yüzey rakımı | 845 m |
Burdur Gölü, Göller Bölgesi göllerinden Burdur ve Isparta illeri arasında yer alan bir göldür. Göl büyüklüğü açısından Türkiye'de yedinci sıraya sahiptir. Burdur şehir merkezine çok yakındır. Koordinatları, 37°45' Kuzey, 30°12' Doğu'dur. Ortalama Göl alanı 153 km², rakımı 842,87 metredir. Güneybatısına doğru Burdur'un diğer göllerinden Salda Gölü ile Yarışlı Gölü vardır.
Burdur Gölünün suyu tuzludur. Son yıllarda gölü besleyen akarsuların göle ulaşmaması ve gölün buharlaşma ile su kaybetmesi tuzluluk oranını artırmıştır. Göl denizden 2 kat daha fazla tuzludur. Bu tuzluluk oranına rağmen gölde yaşamaya adapte olmuş Burdur dişli sazancığı (Aphanius sureyanus) dünyada sadece Burdur Gölünde yaşamakta ve gölün yok olmasıyla birlikte nesli tehlike altına girmiştir. Bununla birlikte nesli küresel ölçekte tehlike altında olan dikkuyruk ördeğinin (Oxyura leucocephala) dünya populasyonunun büyük bir bölümü kışlamak için gölü kullanmaktadır. 1959 tarihinde yapılan olup ilk ölçümde göl su seviyesi 851,32 metre iken 2015 yılında 841,82 metredir. 1970 yılında göl su seviyesi 857,62 metre ile en yüksek seviyesine ulaşmış ancak bu tarihten sonra günümüze kadar su seviyesinde azalma olmuştur. Bunun en önemli nedeni tarımsal sulama amacıyla plansız bir şekilde gölü besleyen akarsular üzerine inşa edilmiş baraj ve göletlerdir. Öte yandan yer altı sularının aşırı derecede sondajlarla çekilmesi göldeki su seviyesi düşüşünün en önemli nedenidir.
Havzadaki meteoroloji istasyonlarının ölçümlerine göre uzun yıllar yağış ortalaması 447 mm'dir. 1995'ten bu yana havzada yağışlı bir döneme geçilmiş olmasına rağmen havzaya düşen yağışın neredeyse tamamı baraj ve göletlerde tutulduğu göl seviyesindeki düşüş yağış artışına rağmen devam etmektedir. 1980-1995 döneminde havzada 500 mm üzeri yağış görülmezken; 1995-2010 döneminde havzada 500 mm üzeri yağışlar 6 defa kayıtlara geçmiştir.(Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü)
1970 yılında göle fiili su girişi 243 hektometreküp iken 2000 yılında su girişi 34 hektometreküpe düşmüştür. 2009 yılında Karaçal Barajı'nın su tutmasıyla birlikte göle su girişi yok denecek kadar azalmıştır.
Gölü korumak için yerel sulak alan komisyonu üyesi kuruluşların katkılarıyla 2008 yılında hazırlanan Burdur Gölü Yönetim Planı'nın amaçları arasında "gölün hidrolojik seviyesinin dengelenmesi" yer almasına rağmen bu güne kadar bu yönde bir faaliyet gerçekleştirilmemiştir. 2012 yılında süresi dolacak yönetim planın revizyonu sürecinde göle buharlaşma miktarından daha fazla su girmesini sağlayacak faaliyetler belirlenmeli ve bu faaliyetler uygulanmalıdır.
Öncelikle barajlarda tarımsal sulama için gerekli olan sudan daha fazlası tutulmakta ve bu suların bir an önce göle bırakılması gerekmektedir. Orta vadede havzada sulu tarım alanlarında devam eden salma sulama yöntemi yerine kapalı taşıma basınçlı sulama yöntemlerine dönüş için ilgili kurumların gerekli yatırımları yapması gerekmekte. Tasarruf edilecek su göle bırakılmalıdır.
Coğrafi Konum
Burdur Gölü’nün koordinatları 37 derece 45 dakika kuzey, 30 derece 12 dakika doğudur. Burdur şehir merkezinin çok yakınındadır. Su Kuşları Yaban Hayatı Koruma Sahası’nın kuzeydoğusunda yer alır.
Temel Bilgiler
Bu göl Söğüt Dağ’ı ve Suludere Yayla dağ kütleleri arasında bulunur. Burdur Gölünün kapladığı ortalama alan 153 km2 ama bu rakam 35 yıl önce 228 km² ‘ydi. Rakımı 842.87 metredir. Türkiye’nin en büyük yedinci gölüdür. Uzunluğu 34 km ve en genişliği de 9 km’dir. Bu göl suyu binde 24 oranında tuzludur. Bu göl bir prehistorik yerleşim yeri olan Kuruçay Höyük’üne 7 km uzaklıktadır. Ortalama derinliği 44 metre olan gölün en derin yeri ise 80 metre civarındadır.
Gölün Oluşumu
Bu göl oluk şeklindeki tektonik bir çöküntünün suyla dolmasıyla oluşmuştur. Yani bir tektonik göldür. Bu türdeki göller tektonik bir sarsıntı sonucu oluşan çukurları suyla dolmasıyla oluşur. Bundan batı kısmında bir fay olduğu için göl burada bir anda derinleşir ve daralır.
Turizme Etkisi
Burdur Gölü kuş gözlemciliğine, yelken sporlarına, plaj kurulmasına ve sağlık turizmine uygundur.
Doğal Yaşam
Burdur Gölü 100’e yakın kuş türü ve 300 000’e yakın su kuşuna (özellikle soyu tükenmekte olan Dikkuyruk ördeklerinin %70’ine) ev sahipliği yapmaktadır. Tuzluluk oranı yüzünden balık yaşayamaz. Son 35 yılda suyunun yaklaşık üçte birini kaybetti. Göl çevresinde bulunan mermer ocakları yüzünden kesilen su rezervleri gölü beslemediği için göl küçülüyor. Eskiden 144 farklı kuş türü olan bu gölde şimdi 25 tane kaldı.
Kaynaklar
- www.burdur.gov.tr
- Uzaydan Burdur Gölü
