Albert Speer

Albert Speer, 1933
Albert Speer Nürnberg mahkemeleri sırasında.
Albert Speer ve Adolf Hitler mimari bir çizimi incelerken, 1938

Albert Speer (tam ismi Berthold Konrad Hermann Albert Speer) (d. 19 Mart 1905, Mannheim, Almanya – ö. 1 Eylül 1981, Londra, İngiltere), Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı boyunca Alman Silahlanma Bakanı. Modern görüşlere sahip başarılı bir mimar, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne ilk katılanlardan, Hitler'in yakın dostu. Savaştan sonra Nazi yönetiminin bizzat içinde yer almış biri olarak kaleme aldığı iki otobiyografik eseri Üçüncü Reich'ın işleyişini açığa çıkaran önemli eserler olarak değerlendirilir.

Gençliği

Speer Varlıklı bir orta sınıf bir ailede, Mannheim şehrinde doğdu. Albert Friedrich Speer[1] ve Luise çiftinin üç oğlundan ikincisiydi. 1918 yılında, ailesi yazlık evi olan Heidelberg'de Schloss-Wolfsbrunnenweg'a kalıcı olarak taşındı.[2] Speer, kayak ve dağcılık gibi sporlar yaptı. Heidelberg okulunda ki Almanya'da alışılmadık olan Ragbi futboluna katılımcı oldu. Kendisi bir matematikçi olmak istiyordu ama babası Speer'i eğer bu işi seçtiyse "para olmadan hayatını sürdüremeyeceğini, bir pozisyonu olmayan ve bu yüzden bir geleceği olmayan bir meslek olduğunu" söyledi.[3] Bunun yerine Speer, babası ve dedesinin izlerini takip ederek mimarlık okudu.[4]

1923'deki hiper enflasyon krizi sırasında ailesinin geliri sınırlıydı.[5] Speer, çok beğenilen Karlsruhe Üniversitesi'nde mimarlık çalışmalarına başladı. 1924 yılında kriz bittiğinde "çok daha saygın" olan Münih Teknik Üniversitesi'ne gitti.[6] 1925 yılında bu kez Berlin Teknik Üniversitesine transfer olarak Heinrich Tessenow'un altında okudu.[7] 1927 yılında sınavları geçtikten sonra Tessenow'un asistanı oldu.[8] Münih ve Berlin'de eğitime devam eden Speer, sonuçta Tessenow'un altında çalışmış, Rudolf Wolters ile 50 yıla yayılan yakın bir dostluğa başlamıştı.[9] 1928'de Berlin-Charlottenburg Teknik Üniversitesi'nde asistan oldu.

1931'de Nazi Partisi'ne (üye no:474481) ve SA'ya girdi. Adolf Hitler'in temsilcisinin kurmayında bölüm başkanı, aynı zamanda büyük toplantıların teknik ve sanatsal donatımdan sorumlu alt bölüm başkanı oldu.

Paul Troost, 21 Ocak 1934 tarihinde vefat ettiğinde, Speer etkili Nazi Partisi'nin baş mimarı olarak onun yerini aldı. Yine bu tarihte Nürnberg'teki Parti kongresi arazisinin inşaası'nda, 1936'da Berlin'in yeniden biçimlendirilmesiyle görevlendirildi. 1937'de profesör oldu. Berlin'in genel yapı işleri müfettişi, 1938-1939 yıllarında yeni şansölyelik binası'nın inşaat şefi oldu.

II. Dünya Savaşı'nda

Albert Speer 1939'dan 1942'ye kadar Speer'in Yapı İşleri Kurmayı şefi, 9 Şubat 1942'den itibaren Reich Silahlanma ve Mühimmat Bakanı oldu. Todt Örgütü'nün şefi, Yol, Su ve Elektrik Genel Müfettişi, NSDAP Teknik Ana Dairesi Başkanı oldu. 2 Eylül 1943'de silahlanma ve üretim işlerini devralarak Reich Silahlanma ve Savaş Üretimi Bakanı görevine getirildi. 1944'te, Nazi Almanyası müttefik bombardımanı altındayken silah üretimini iki katına çıkartmak gibi zor bir işi gerçekleştirdi.

Speer 22 Nisan 1945 tarihinde Führerbunker'i ziyaret etti. Speer, Hitler'in 19 Mart 1945 tarihinde emrettiği çorak toprak politikasını sabote ettiğini itiraf etti ancak daha sonra Hitler'in gözlerinden yaşlar süzüldüğünü görünce kendisine olan kişisel sadakatinden emin olabileceğini söyledi. Aslında Speer, Hitler sevgilisi Eva Braun'u bir Fieseler Storch uçağıyla Berlin'den uzaklaştırmak istemişti fakat Hitler bu teklifi kabul etmedi. Ertesi sabah Speer, Hitler'in sertçe ona veda etmesi ile Führerbunker'i terk etti ve Hamburg'a dönmek için ayrılmadan önce hasarlı Başbakanlık binasını son bir kez daha gezdi.[10] 29 Nisan tarihinde, Hitler'in intiharından bir gün önce, Hitler, içinde Speer'in hükümetten düştüğünüde belirten nihai bir siyasi vasiyet yazdırdı ve Speer'in yerine Karl Saur'u göreve atadı.[11] Speer Hamburg'tan, Berlin'de kuşatılmış olan birliklere havadan silah ve cephane ikmalini organize etti.

Hitler'in ölümünden sonra Speer, Karl Dönitz başkanlığındaki sözde Flensburg Hükûmeti'nde, bu kısa ömürlü rejimde önemli bir rol aldı. 8 Mayıs'ta ki Alman askerlerinin teslim olmasının ardından iki hafta sonra, 23 Mayıs'ta Müttefikler Flensburg Hükûmeti üyelerini tutukladı ve Nazi Almanyası resmî bir şekilde sona erdi.

Yargılanması ve sonraki yaşamı

Albert Speer savaş sonunda Flensburg'ta, Glücksburg Şatosu'nda yakalanarak tutuklandı. Speer birkaç Nazi yetkilisi ile beraber gözaltı merkezlerine götürüldü ve sorguya çekildi. Eylül 1945'te kendisine savaş suçlarından yargılanacağı söylendi ve birkaç gün sonra Nürnberg'e götürüldü ve orada hapsedildi.[12] Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'nde yargılandı. Speer, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan suçlu bulundu.[13] 1 Ekim 1946'da 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Sekiz hakimden üçü (ikisi Sovyet ve biri Amerikalı) ilk önce Speer'e ölüm cezasını savundularsa da, diğer yargıçlar buna onay vermediler yargıçların karar verilmesi için iki gün tartışmasından sonra 20 yıl hapis cezası verilmesinde uzlaştılar.

Sanıklardan on ikisi ölüme mahkûm (gıyaben, Martin Bormann'da dahil) edildi ve üçü beraat etti, sadece yedi sanık hapis cezasına çarptırıldı.

18 Temmuz 1947 tarihinde, Speer ve diğer altı mahkûm, Nazi rejiminin bütün eski yüksek yetkilileri, ağır koruma altında Nürnberg'den Berlin'e uçakla götürüldü.[14] Mahkûmlar, Batı Berlin'de İngiliz Sektöründe yer alan Spandau hapishanesi'ne götürülüp yerleştirildiler.[15] Mahkûmların anılarını yazması yasaklandı ve posta servisi oldukça sınırlandırıldı ve sansür edildi. Speer oldukça fazla kitap okumaya zaman harcamıştır. Spandau Cezaevi'nin bir kütüphanesi vardı.

1952'de mahkûmların Berlin, Wilmersdorf'daki merkez kütüphanesinden kitap sipariş etmesi mümkün hale getirildi.[16] Speer obur okuyucu idi ve Spandau'da tek başına ilk üç yılda 500'ün üzerinde kitabı okuyup tamamladı.[17] Speer, klasik romanlar, gezi, eski Mısır kitapları ve Lucas Cranach, Édouard Manet, ve Cengiz Han gibi kişilerin de biyografilerini okudu.[16]

Speer'in destekçileri onun serbest bırakılması için sürekli çağrılar yaptılar. Speer'in cezasının bitmesi için destek olanlar arasında Charles de Gaulle, ABD'li diplomat George Ball[18], eski ABD Yüksek Komiseri John J. McCloy[19] ve eski Nürnberg savcısı Hartley Shawcross'da bulunmaktaydı.[19] Willy Brandt, Speer'in en güçlü savunucusu oldu.[20] Sovyetler inatla serbest bırakılması önerisine karşı çıktılar.[19] Speer, tam cezasının bitme süresi olan 1 Ekim 1966'da gecenin bir yarısında serbest bırakıldı.[21]

Albert Speer, 20 yılı aşkın hapis hayatından sonra özgürlüğünün ilk saatlerini geçirdiği Berlin'de otelin lobisinde, dışarıda ki cadde de kalabalık bir şekilde Muhabirler ve fotoğrafçılar kendisini bekledi.[22] Speer'in serbest bırakılması dünya çapında bir medya olayı oldu.

Albert Speer Ekim 1973'te, Ludovic Kennedy tarafından sunulan BBC kanalının Hafta ortası programı üzerinde görüşme yapmak amacıyla sahte isimle Londra'ya uçarak İngiltere'ye ilk ziyaretini gerçekleştirdi.[23] İngiliz göçmenlik yetkilileri kendisinin gerçek kimliğini keşfedince Heathrow Havalimanı'nda yaklaşık 8 saat süreyle gözaltına alındı​​. Dönemin İngiltere İçişleri Bakanı Robert Carr, Speer'in ülkeye girişine 48 saatliğine izin verdi.[24] Albert Speer sekiz yıl sonra, yeniden BBC Newsnight programına katılmak için Londra'da iken bir felç geçirdi ve 1 Eylül 1981 tarihinde öldü.[25] Speer, Alman asıllı İngiliz bir bayan ile bir ilişki kurmuştu ve ölünceye kadar onunla birlikteydi.[26]

Kaynakça

  1. ↑ Schubert 2006, s. 5.
  2. ↑ Speer 1970, s. 7.
  3. ↑ Schmidt 1984, s. 28.
  4. ↑ Fest 1999, ss. 11–13.
  5. ↑ Speer 1970, s. 9.
  6. ↑ Sereny 1995, s. 63.
  7. ↑ Speer 1970, ss. 10–11.
  8. ↑ van der Vat 1997, ss. 34–36.
  9. ↑ van der Vat 1997, ss. 33–34.
  10. ↑ Fest 1999, ss. 263–70.
  11. ↑ van der Vat 1997, s. 234.
  12. ↑ Sereny 1995, s. 561.
  13. ↑ Fest 1999, s. 285.
  14. ↑ Speer 1976, ss. 65–67.
  15. ↑ Speer 1976, ss. 66–67.
  16. 1 2 Speer 1976, s. 195.
  17. ↑ Fishman 1986, s. 129.
  18. ↑ Fest 1999, s. 319.
  19. 1 2 3 Speer 1976, s. 440.
  20. ↑ van der Vat 1997, s. 319.
  21. ↑ van der Vat 1997, ss. 324–25.
  22. ↑ Fest 1999, ss. 320–21.
  23. ↑ A Jewish BBC photographer was assigned to cover Speer's visit, but "Speer was not a man to engage in idle chat" (Edgar Asher, "The day I met Hitler's Architect," Chicago Jewish Star, November 21, 2003, pp. 7, 9).
  24. ↑ Leigh 1973.
  25. ↑ Fest 1999, s. 337.
  26. ↑ van der Vat 1997, ss. 362–63.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar


This article is issued from Vikipedi - version of the 10/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.