Antonio López de Santa Anna
Antonio López de Santa Anna (d. 21 Şubat 1794, Jalapa - ö. 21 Haziran 1876, México, Meksika), Texas Ayaklanması (1835-36) ve Meksika Savaşı (1846-48) sırasında önemli rol oynayan Meksikalı subay ve devlet adamı. İki kez başkanlık yapmıştır.
Hayatı
Bir İspanyol astsubayın oğlu olarak Nueva España'da dünyaya geldi. Askerlik mesleğine girdi ve İspanyol ordusunda yüzbaşılığa kadar yükseldi. Dönemin önemli siyasal olaylarında sık sık saf değiştirerek Meksika Bağımsızlık Savaşı sırasında desteklediği Agustín de Iturbide'nin devrilmesinde etkili oldu (1823). Aynı biçimde 1928'de Manuel Gómez Pedraza'ya karşı Vicente Guerrero ayaklanmasına katıldı.
1829'da Meksika'yı yeniden ele geçirmeye çalışan İspanyollara karşı yürüttüğü mücadeleyle büyük saygınlık kazandı. 1830'da Vicente Guerrero'ya karşı Anastasio Bustamante'yi destekleyerek yönetimden uzaklaştırılmasında önemli rol oynadı. 1833'te Federalistlerin desteğiyle başkanlığa seçildi. Ama yönetimi, merkezi bir rejim yerleştirmek amacıyla devirdiği başkan yardımcısı Valentín Gómez Farías'a bıraktı.
ABD'li göçmenlerin Texas'ta başlattığı ayaklanmayı bastırmak üzere bölgeye 1836'da düzenlediği sefer, Texas'ın Meksika'dan bağımsızlığını ilan etmesiyle sonuçlandı (2 Mart). Texas bağımsızlığını ilan edince Santa Anna, isyanı bastırmak üzere oraya geldi (Alamo Katliamı), ama Texaslılara yenilerek (21 Nisan) San Jacinto'da tutsak alındı. Santa Anna, ABD başkanı Andrew Jackson tarafından Meksika'ya geri gönderildi. Ülkeye dönüşünde başkanlıktan çekilmeye zorlandı.
Gözden düştüğü halde, 1838'de Veracruz'u ele geçirerek Meksika'daki Fransız yurttaşlarının uğradıkları zararların tazmin edilmesini isteyen Fransız donanmasına karşı savaşarak yeniden adını duyurdu. Girdiği çarpışmada bir bacağını yitirmesiyle saygınlığına kavuştu.
1841'de bir ayaklanmayla Başkan Anastasio Bustamante'yi devirerek, yönetimi ele geçiren Santa Anna 1845'e değin iktidarda kaldı, 1845'te Küba'ya sürüldü. ABD ile savaş başlayınca geri çağrıldı; ABD'yle savaşın başlamasının ardından ABD başkanı James Polk'la görüşmek üzere ülkeden ayrıldı. Polk'a barış sözü vermesine karşın Meksika'ya dönüşünde ordunun başına geçerek ABD birlikleriyle çarpışmaya girdi. General Winfield Scott tarafından bozguna uğratıldı. Texas, California ve New Mexico'nun 15 milyon ABD Doları karşılığında ABD'ye satılmasını öngören antlaşmanın imzalanmasından önce başkanlıktan ayrılarak sürgüne gitti.
1847'de Jamaika'ya, 1853'te de Kolombiya'ya yerleşti. 1953'te tekrar göreve çağrıldı. O zaman kendini ömür boyu diktatör ilan etti. Ayutla, Juan Alvarez ve Comonfort'un önderliğindeki devrimle (1855) iktidardan uzaklaştırılınca, Küba'ya döndü. Ölümünden iki yıl önce Meksika'ya dönmesine izin verildi.
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
- Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Antonio López de Santa Anna maddelerinden yararlanılmıştır.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Valentín Gómez Farías |
Meksika Devlet Başkanı 1833 |
Sonra gelen: Valentín Gómez Farías |
| Önce gelen: Valentín Gómez Farías |
Meksika Devlet Başkanı 1833 |
Sonra gelen: Valentín Gómez Farías |
| Önce gelen: Valentín Gómez Farías |
Meksika Devlet Başkanı 1834-1835 |
Sonra gelen: Miguel Barragán |
| Önce gelen: Anastasio Bustamante |
Meksika Devlet Başkanı 1839 |
Sonra gelen: Nicolás Bravo |
| Önce gelen: Francisco Javier Echeverría |
Meksika Devlet Başkanı 1841-1842 |
Sonra gelen: Nicolás Bravo |
| Önce gelen: Nicolás Bravo |
Meksika Devlet Başkanı 1843 |
Sonra gelen: Valentín Canalizo |
| Önce gelen: Valentín Canalizo |
Meksika Devlet Başkanı 1844 |
Sonra gelen: José Joaquín de Herrera |
| Önce gelen: Valentín Gómez Farías |
Meksika Devlet Başkanı 1847 |
Sonra gelen: Pedro María de Anaya |
| Önce gelen: Pedro María de Anaya |
Meksika Devlet Başkanı 1847 |
Sonra gelen: Manuel de la Peña y Peña |
| Önce gelen: Manuel María Lombardini |
Meksika Devlet Başkanı 1853-1855 |
Sonra gelen: Martín Carrera |
| ||||||||
