Arş

Arş (Arapça: الدقة), Arapçada taht ve koltuk anlamlarına gelen bir kelimedir, Tanrı'nın tahtı veya daha ayrıntılı anlatımlarda taht odası; İbrahimî dinlerde gök katlarının üzerinde, tek Tanrı'nın dünyayı idare ettiği yerdir. Yahudilikte Araboth, İslamda Arş olarak isimlendirilir. "Arş-ı Âlâ" Allah'ın tahtı anlamında özel isim olarak kullanılmaktadır.

Tanrı'nın tahtı tasviri, 1696.

Anlamları

Çardak, gölgelik, sayvan, çatı, kubbe.
Taht, koltuk, serîr, erîke.
Tanrı'nın dokuzuncu kat gökte tasavvur olunan tahtı, Arş-ı Âlâ.
Eski astronomide yıldızlardan boş olduğu düşünülen dokuzuncu ve en Alâ felek; Felek-ül-eflâk, Felek-i Âzam veya Felek-i Atlas.

Etimoloji

Arş sözcüğü Arapçada taht, göğün dokuzuncu tabakası anlamlarına gelmektedir. Aramice ve Süryanicede taht şeklinde yatak anlamına gelip özellikle Baal tapınağında bulunan taht için kullanılıyordu. Akatçada "erşu" biçiminde söylenen sözcük, Mezopotamya'da açık havada yatmak için kullanılan taht şeklinde yatak anlamına geliyordu.^[1]^[2] Ayrıca Palmira'da bir tanrının adı Arş (Arşu, Arsu) olarak geçer.^[3] Ares/Mars kelimesi de Arş ile akraba bir sözcüktür.

Yahudilikte

Yahudilikte Araboth olarak ifade edilen arş, Allah'ın taht odası veya göksel taht odası şeklinde ayrıntılı olarak anlatılır ve ilahi mahkeme yerini de ifade eder.

Hristiyanlıkta

Kitabı-ı mukaddesteki ifadelerden ötürü özellikle Hristiyan kiliselerinin fresk ve mozaiklerinde, İsa çoğu kez bir taht üzerine otururken tasvir edilir. Tanrının tahtı olarak çevirebileceğimiz bu kelime "Arş-ı Âlâ" olarak kabul edilebilir. Tanrının tahtının görünür olduğu tasvirlerde çoğunlukla yanında İsa yanında Vaftizci Yahya ve Meryem bulunmakta ve insanların günahlarının affedilmesi adına af dilemekte iken tasvir edilirler. Literatüre Deisis olarak geçen bu sahne Ayasofya kilisesinde de bulunmaktadır.

İslami literatürde

Taha-5 ve Araf-54 gibi ayetlerde "Rahman arş üzerine oturdu" şeklinde geçen ifadeler İslami yorumcular tarafından mecaz olarak değerlendirilir ve ayetlere antropomorfik anlamlar yüklenmekten kaçınılır.

Araf suresi 54. ayette, Tevbe suresi 129. ayette, Yunus suresi 3. ayette, Hud suresi 7. ayette ve Rad suresi 2. ayette, İsra suresi 42. ayette, Ta Ha suresi 5. ayette, Mu'minun suresi 86. ve 116. ayette, Furkan suresi 59. ayette, Neml suresi 26. ayette, Secde suresi 4. ayette, Zümer suresi 75. ayette, Mü'min suresi 7. ve 15. ayetlerde, Zuhruf suresi 82. ayette, Hadid suresi 4. ayette, Hakka suresi 17. ve 32. ayetlerde, Tekvir suresi 21. ayette ve Büruc suresi 15. ayette arştan bahsedilir.

Hinduizm

Hinduizmde Tanrı Vişnu şeşa isminde bir tahtta oturur.

Kaynaklar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/9/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.