Atacameño
Atacameño, Şili'nin kuzeyinde Atacama Çölü bölgesinde bir yerli halk ve bu halktan olan kimseye verilen ad.
Tarihçe
Yaklaşık 11.000 yıl öncesinde, Şili'nin kuzeyindeki Puna bölgesinde ilk yerleşimlerin oluştuğu tahmin edilir. Atacameñolar San Pedro-Kültürü diye adlandırılan kültürün kurucuları olup, Atacama Çölü'nün vahalarında yerleşimler kurmuşlardır.
MÖ 800 yıllarında bugünkü San Pedro de Atacama şehri yakınlarında Tulor yerleşimini kurarlar. Bu yer, yaklaşık 1300 yıl yerleşik olarak kalır. MS 900 yılında kale şehir Quitor kurulur. 12. yüzyılda İnkalar Atacameño bölgelerini işgal ederler ve onları kendi kültür bünyelerine katmaya çalışırlar. Pukará de Quitor şehrini daha da genişletirler.
Valle de Jerez, İnkaların ana kervan yolu olarak hizmet eder. Burada o zamandan kalma kaya çizimleri bulunur.
16. yüzyıl ortalarında, ispanyol Diego de Almagro ve Pedro de Valdivia, keşif gezileri sırasında ihtiyaçlarını ikmal etmek için San Pedro de Atacama köyüne gelirler.
Sosyal yapı
Atacameñolar, ülkenin ilk çiftçileri olup böylece yine ilk yerleşik gruplarıdır. Tarımsal işlenebilir alan çok küçük olduğundan, suni olarak sulanan ve lama gübresi ile gübrelenen teraslar inşa etmişlerdir. Buralarda mısır çeşitleri, pirinç, fasulye, incir, pamuk, balkabağı ve patates yetiştirilmiştir.
Etlerinden ve kürklerinden faydalanmak için lama ve alpakalar yetiştirilmiştir. Bu hayvanlar aynı zamanda, sahil şehirleri ile ticaretin yürütülmesinde taşıma vasıtası olarak kullanılmıştır.
Atacameñoların el ve sanat işçilikleri, kendini kil topraktan ürünler, dokuma, örme ve ahşap işlemeciliği olarak gösterir. Bunların dışında metalurjiye erken egemen olmuşlar, bakır ve bronz üretmişlerdir.
Ölümden sonra bir hayata inanan Atacameñolar, bu yüzden gelecekteki yaşama uğurladıkları ölülerini giysi ve yiyeceklerle gömmüşlerdir. Doğa güçlerine tapmışlar ancak tapınak ya da dua edecekleri yapı kullanmamışlardır.
Bugün de hala, örneğin Caspana gibi küçük Atacameño köyleri mevcuttur.