Baharözü, Ulaş
Koordinatlar: 39°25′29″K 37°27′31″D / 39.42472°K 37.45861°D
| Baharözü | |
| — Mahalle — | |
 |
|
  Baharözü Baharözü'nün Sivas'taki konumu |
|
| Koordinatlar: 39°25′29″K 37°27′31″D / 39.42472°K 37.45861°D | |
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | [Ulaş] |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2009)TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU | |
| - Toplam | 1.158 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 346 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 58380 |
| İnternet sitesi: Baharözü Websitesi | |
Baharözü,Sivas ilinin Ulaş ilçesine bağlı olan bir beldedir.
Coğrafya
Belediye orani 42 orman, 35;% Tarim ve 21; meskûn alan. Baharözü Kangal ve Ulaş arasinda Kangal, Sivas. Komşu Belediye ve Köyler ist Yapalı, Ulaş,Kurtlukaya, Ulaş, Küçük- und Büyükyapalı, Aylı, Eskiköy, Söğütçük, Güney, Kazmağara, Alaca, Kurtlukaya.
Baharözü çayı, köyü iki parçaya bölerek akmakta ve Tecer ırmağına karışmaktadır. 1964 yılında yapılan gölet köyün ihtiyacını karşılayamamaktadır. Baharözü köyü yeşillik ve ağacı bol olan bir köyümüzdür. Özellikle yayla turizmine çok elverişli bir yerdir.
Baharözü köyünün "Düğnük Kaya" adlı mıntıkasında her birinin genişliği 20-30 metreyi bulan mağaralar ve sığınak yerleri bulunmaktadır. Bu yerler, tarih öncesi devirlere ait bir takım iz ve kalıntıların bulunduğu yerlerdir. Aynı zamanda Birinci Dünya Savaşı sırasında Ermeni Komitacıların burada saklandıkları ve geceleri bölgede bir takım saldırılar düzenlemede bu mağaraları kullandıkları da bilinmektedir. Baharözü köyünün çevresinde Ondan fazla yerleşim yeri kalıntısı olan çeşitli ören yerleri mevcuttur. Düğnük kayada bulunan bu kayaların çeşitli şekillere örneğin "ata binmiş yamçılı bir insana" benzemiş oldukları için düğüncü kaya veya düğnük kaya adının verilmiş olduğunu yaşlılar anlatmaktadırlar. Düğnük kaya mevkiinde önceden ziyaret yeri olarak kabul edilen ve burada adak kurbanların kesildiği ve dileklerin tutulmuş olduğu ziyaret adı verilen bir yer bulunmaktadır. Yaşlıların anlattıklarına göre burada eski dönemlerde yapılan bir savaş esnasında şehit düşen Müslüman askerlerin mezarları bulunmakta ve buraya aynı zamanda "düşek" adı verilmektedir. Eskiden bu bölgede ormanlık alanlar mevcut olup Kangal, Ulaş, Şarkışla ve Tonus (Altınyayla) ilçelerine yağan yağmurun bu bölgeden başlamış olduğu anlatılmaktadır. Yağmurun bu bölgede başlaması ve çok yoğun bir şekilde diğer ilçelere doğru ilerlemesi nedeniyle bu bölgeye "Buğayır özü" adı verilmiştir. Buradaki ağaçların kesilmesiyle yağmurun azaldığı tespit edildiğinden yöre halkınca buradaki ağaçların kesilmesi de günah sayılarak yasaklanmıştır.
Nüfus
| Demografik | |
|---|---|
| Sene | Nüfüs |
| 1850 | 510 |
| 1910 | 689 |
| 1960 | 702 |
| 1970 | 789 |
| 1990 | 1151 |
| 2007 | 1158 |
Ekonomi
Tarım ve hayvancılık Baharözü ekonomik tabanıdir.Ayrıca Beldenin arazisinin verimli olmaması ve sulama suyunu ise kısıtlı olması nedeniyle halkın yüzde yetmişi gecimini dışarı giderek genelde inşaat sektöründen saglamaktadır. Hal böyle olunca nüfüs da azalmaktadır göçten dolayı.
Trafik
Günde bir kez sabah 07.00 civarında biri belde belediyesine digeri şahıs olmak üzere iki otobus Ulaş ve Sivas seferi yapmakta olup öglen sonrası 02.00 saatlerinde ise dönüş yapmaktadırlar.
Geçmişi
Ulaş ilçesinin kuzeybatı kesiminde, ilçe merkezine 20 kilometre uzaklıkta bulunan Baharözü köyünün eski ismi, Buğayırözü'dür. Buğayırözü ismi, halk dilinde değişime uğrayarak "Baharözü" olarak söylenmiş olduğundan bu köyümüze Baharözü köyü denmiştir. Baharözü köyü camisinde bulunan yedi adet ber'atte bu köyümüzün ismi, "Buğayırözü" olarak zikredilmektedir. Bu fermanların tarihi 1210/1794, 1215/1799, 1266/1850, 1285/1869, tarihlerine taşımaktadırlar. Bu fermanlardan anlaşıldığına göre Bu tarihlerde Baharözü köyü Yeni İl kazasına tabi Tunus Nahiyesine bağlı bir karye konumundadır. Karye, köy anlamına gelmektedir. "Buğayırözü" Arapça bir kelime olup, Bir cihetten gelen ve şiddetli yağan yağmur" anlamına gelmektedir.
Baharözü, Küçük ve Büyükyapalı, Aylı, Eskiköy, Söğütçük, Güney, Kazmağara, Alaca, Kurtlukaya köyleriyle huduttur. Köy halkından yaşlılaraın anlattıklarına göre eskiden bu köyde kadı bulunur ve buradaki mahkemeye başkanlık ederdi. Yani eskiden Baharözü köyü, kaza hükmünde bir yerleşim yeri idi. Baharözü Beldesi, 18 Nisan 1999 tarihinde belediyelik olmuştur. Baharözü beldesinde iki mahalle vardır.
Baharözü köyünün "Düğnük Kaya" adlı mıntıkasında her birinin genişliği 20-30 metreyi bulan mağaralar ve sığınak yerleri bulunmaktadır. Bu yerler, tarih öncesi devirlere ait bir takım iz ve kalıntıların bulunduğu yerlerdir. Aynı zamanda Birinci Dünya Savaşı sırasında Ermeni Komitacıların burada saklandıkları ve geceleri bölgede bir takım saldırılar düzenlemede bu mağaraları kullandıkları da bilinmektedir.
Baharözü köyünün çevresinde Ondan fazla yerleşim yeri kalıntısı olan çeşitli ören yerleri mevcuttur. Düğnük kayada bulunan bu kayaların çeşitli şekillere örneğin "ata binmiş yamçılı bir insana" benzemiş oldukları için düğüncü kaya veya düğnük kaya adının verilmiş olduğunu yaşlılar anlatmaktadırlar. Düğnük kaya mevkiinde önceden ziyaret yeri olarak kabul edilen ve burada adak kurbanların kesildiği ve dileklerin tutulmuş olduğu ziyaret adı verilen bir yer bulunmaktadır. Yaşlıların anlattıklarına göre burada eski dönemlerde yapılan bir savaş esnasında şehit düşen Müslüman askerlerin mezarları bulunmakta ve buraya aynı zamanda "düşek" adı verilmektedir.
Eskiden bu bölgede ormanlık alanlar mevcut olup Kangal, Ulaş, Şarkışla ve Tonus (Altınyayla) ilçelerine yağan yağmurun bu bölgeden başlamış olduğu anlatılmaktadır. Yağmurun bu bölgede başlaması ve çok yoğun bir şekilde diğer ilçelere doğru ilerlemesi nedeniyle bu bölgeye "Buğayır özü" adı verilmiştir. Buradaki ağaçların kesilmesiyle yağmurun azaldığı tesbit edildiğinden yöre halkınca buradaki ağaçların kesilmesi de günah sayılarak yasaklanmıştır.[1][2]
Baharözü köyünde İstiklal Harbine 70 kişi katılmıştır. Bunlardan hiçbirisi de geri dönememiş ve çeşitli cephelerde şehit olmuşlardır. Bunların büyük bir kısmı Allahüekber dağlarında şehit olmuşlardır. Bu bilgiler 1950 yılında 110 yaşında vefat eden Zeynep isimli kadın tarafından anlatılmıştır. Baharözü köyü, 1950 yılında 20 hane kadar idi.
Kültür
Ulaşlı Âşıklardan Âşık Feryadi/Vuslati (Mustafa Çağıran) 12 Teşrin 1330/1914 tarihinde, Baharözü köyünden doğmuş, 11/10/1987) tarihinde, bu köyde vefat etmiştir. Mezarı buradadır.
Baharözü köyünde 1980 yılı öncesine kadar at yarışları ve cirit oyunu devamlı ve düzenli olarak yapılmaktaydı. Çocuklar ise, Çelik-Çomak Âşık, birdir bir, Metlik, Kayış oyunu, Ay gördüm Allah oyunu, Citti bitti, Anan eğri, sürenke, kale devirmece gibi birçok oyunları oynuyorlardı. Kış yarısında ise başta "saya" oyunu olmak üzere birçok köy seyirlik oyunları düzenlenmekteydi. Baharözü köyünün baş yemeği "Üzümlü yemeğidir". Bu yemekten sonra Hıngel, İçli köfte ve Yağlama yemekleri gelmektedir.
Çelik Oyunu: İki tane taş üzerine 10 Cm. büyüklüğünde ve yaklÂşık 2 veya 3 cm. kalınlığında çelik adı verilen ağaç parçasının köprü şeklinde konularak elde tutulan bir değnekle vurulması suretiyle oynanan bir çocuk oyunu çeşitidir. Çelik havada iken yakalamak esastır. Çelik havada yakalanır ise onu çelen (vuran)kişi ölmüş sayılır. Ancak onun tekrar oyuna katılabilmesi için. Diğer arkadaşının oyun esansında ona can(oyunda oynama hakkı) vermesi lazımdır. Bu oyunda oyunu oynayan Çeliği çalan tarafa “çelik çalan/oynayan taraf, onu karşılayan tarafa “yelen taraf” adı verilmektedir.
Pelit Oyunu: Çelik oyununun aynısıdır. Fakat sadece değişik olan metliğin yani çelik oynanırken kullanılan küçük sağlam ağaç parçasının bu oyunda dikilen bir sopanın üzerine konularak vurulması suretiyle oynanmış olmasıdır.
Kayış Oyunu: 4-5 kişi ile oynanan bu oyun iki grup arasında oynanmaktadır. İlk önce bir çember çizilir. Sayıda kaybeden grup, çemberin içine girer. Çemberin içine kayışlar dikey olarak yerleştirilir. İçeride bulunan grup kayışı vermemeye, dışarıda bulunan grup da kayışları almaya çalışırlar. İçeride bir kayış çalınınca içeridekilere vurulmaya başlanır. Burada önemli olan kayışların çalınmasını önlemektir. Bu arada da kayışları almak isteyenlere tekme ile vurup kayışları almalarını önlemektir. Bu şekilde devam eden ve bir tarafın yenilmesiyle biten ya da tekrar başlatılan bir oyun çeşididir.
Ay Gördüm Allah Oyunu: Bu oyunda iki grup haline gelen oyunculardan bir kısmı saklanır. Bir kısmı da bunları bulmaya çalışırlar. Bu oyun normal saklambaç veya ara getti olarak adlandırılan oyunların hemen hemen aynısıdır. Fakat tek değişik tarafı, bu oyun genelde akşamleyin ay çıktıktan sonra oynanmasıdır. Bu oyunda başarı sağlamak saklanan oyuncunun hepsinin de teker teker saklandıkları yerden bulunarak el ile dokunarak vurulmuş (bulunmuş) olmasıdır. Bu oyun bazen akşamleyin başlayıp oyuncuların bulunamadığı için sabaha kadar sürmüş olduğu da görülmektedir.
Baharözü ilkokulu 1964 yılında yapılmıştır. Köyün camisi en az üç asır önce yapılmıştır. En eski caminin adı “Yusuf Beğ Camii’dir. Zaten fermanlarda ve kaıf kayıtlarında da böyle zikredilmektedir. Bu cami 1930 yılında tamir görmüştür. Baharözü Beldesinde iki tane cami vardır. Baharözü Yunus Emre Camisi ise, 1991 yılında inşa edilmiştir. Köyün yolu 1975 yılında yapılmıştır. Elektrik 1980 yılında getirilmiştir. Köyde 1970 li yıllardaki su değirmeni sonradan fabrika haline getirilmiş ve halen çalıştırılmaktadır.
Muhacir
Baharözü köyünde göç olayı 1960 lı yıllarda başlamış, ve bu sayı günümüzde artmış durumdadır. Büyük bir kısmı yurt dışındadır. Bir kısmı da Ankara, İzmir ve İstanbul gibi büyük şehirlere giderek yerleşmişlerdir. Yurtdışında ise başta İsviçre,Almanya,Danimarka, ve Fransa olmak üzere yaklaşık 70 aile ve 1000 civrında nufus kitlesi yaşamaktadır.
Dış bağlantılar
Kaynaklar
| ||||||||||