Bal Gangadhar Tilak
Bal Gangadhar Tilak (23 Temmuz 1856-1 Ağustos 1920), Hint bilim insanı, hukukçu, matematikçi, düşünür ve milliyetçi önder. 1914'te Hint Yönetsel Özerklik Birliği'ni kurarak başkanlığını üstlenmiş, 1916'da Muhammed Ali Cinnah'la bağımsızlık mücadelesinde Hindu-Müslüman birliğini sağlayan Lucknow Paktı'nı imzalamıştır.
Orta sınıftan kültürlü bir Brahman ailesinin oğluydu.Üniversiteyi bitirince hukuk okuduysa da daha sonra Puna'daki bir özel okulda matematik öğretmenliği yaptı. 1884'te halkı eğitmeyi, özellikle de İngilizce öğretmeyi amaçlayan Dekkan Öğretim Derneği'ni kurdu. Ardından öğretmenlik yaptığı özel okulu geliştirerek üniversiteye bağlı bir yüksekokula dönüştürdü. Marathi dilinde Kesari ve İngilizce Mahratta adlı haftalık iki gazete aracılığıyla halkta siyasi bilinç uyandırmaya çalıştı. Marathi dilini kullanması, kendilerine okunan Kesari'yi topluca dinleten köylüleri çok etkiledi. Böylece İngiliz yönetimini olduğu kadar ılımlı toplumsal reformcuları da şiddetle eleştirmesiyle ünlenen Tilak, Batı'yı örnek alan toplumsal reformların bağımsızlık için siyasal mücadeleyi zayıflatacağı görüşündeydi.
Tilak o dönemde daha çok yüksek sınıflarla sınırlı olan milliyetçi hareketi halk arasında yaygınlaştırmak için Hindu dinsel simgelerinden ve geçmişte Marathaların Müslüman yönetime karşı yürüttüğü mücadele geleneğinden yararlanmaya çalıştı. Bu amaçla 1893'te Genaşa, 1895'te de Şivaci şenliklerini düzenledi, ama milliyetçi hareketi yaygınlaştırırken Müslümanlar arasında tedirginliğe yol açtı. Çok geçmeden İngiliz yönetimi tarafından ihanetle suçlandı ve yargılanarak 1897'de hapse atıldı.Bu olaydan sonra Lokamanya (Halkın Sevgili Önderi) lakabıyla anılmaya başladı.1905'te Hindistan genel valisi Lord Curzon'un Bengal'i bölmesi üzerine kararın iptalini isteyen Bengal halkını bütün gücüyle destekledi; İngiliz mallarını boykot etme çağrısı çok geçmeden bütün ülkeyi etkiledi. Ertesi yıl Yeni Partinin Hedefleri diye tanınan pasif direniş programını açıklayan Tilak bu programla İngiliz yönetiminin uyuşturucu etkisini ortadan kaldırmayı ve halkı bağımsızlık uğruna katlanılıcak zorlukları hazırlamaya çalıştı. Başlattığı bu boykot ve pasif direniş eylemleri sonradan Mohandas Gandhi tarafından sürdürüldü.
Hindistan Ulusal Kongresi (INC, Kongre Partisi) ılımlı kanada göre aşırı bir yaklaşımı benimseyen Tilak küçük çaplı reformlara karşı çıkarak svarac (bağımsız, özerk) yönetimi savundu. Kongre'yi kendi mücadele programına kazanmaya çalıştı. Kongre'nin 1907'de Surat'ta yapılan toplantısında ılımlılarla bu konuda çatıştı ve milliyetçi güçler arasındaki bölünmeden yararlanan İngiliz yönetimi tarafından yeniden ayaklanma ve terörizmi teşvikle suçlanarak altı yıllık hapis cezasını çekmek üzere Birmanya'ya Mandalay'a gönderildi. Hapishanede Hinduların en kutsal kitabı üzerine özgün bir yorum olan Bhagavadgita Rahasya (Bhagavadgita'nın Sırrı) adlı büyük yapıtını yazdı. Yapıtında Bhagavadgita'nın her şeyden el çekmeyi öğrettiği yolundaki geleneksek yoruma karşı çıkarak kutsal kitabın bencillikten uzak bir insanlığa hizmet çağrısında bulunduğunu savundu.
I. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde serbest bırakılan Tilak yeniden siyasete dönerek Svaracya (Sanskrit dilinde sva: öz ve racya: yönetim) doğuştan hakkımdır ve onu elde edeceğim, sloganını ortaya attı ve Annie Besant'la birlikte Yönetsel Özerklik Birliği'nin kurucuları arasında yer aldı. 1916'da yeniden Kongre'ye katıldı ve Pakistan'ın gelecekteki kurucusu Muhammed Ali Cinnah'la Hindular ve Müslümanlar arasındaki tarihsel Lucknow Paktı'nı imzaladı. 1918'de Hindistan Yönetsel Özerklik Birliği'nin başkanı olarak İngiltere'ye gitti. İşçi Partisi'nin İngiliz siyasi yaşamında yükselmekte olduğunu kavrayarak parti önderleriyle sıkı ilişkiler kurdu.Gerçekten de Hindistan 1947'de İşçi Partisi iktidarı sırasında bağımsızlığını kazandı.Hintlerin yabancı yönetimle işbirliği yapmaktan vazgeçmesi gerektiğini ileri süren ilk önderlerinden biri olan Tilak hiçbir zaman şiddeti özendirmediğini belirtti.
1919'da Kongre'nin Amritsar'daki toplantısına katılmak üzere ülkesine döndüğünde, Gandhi'nin, Montagu-Chelmsford reformları arasında yer alan yasama konseyleri seçimlerini boykot politikasına karşı çıkacak kadar yumuşamıştı. Bölgesel yönetime Hintlerin de belli ölçüde katılmasını sağlayacak reformların gerçekleştirilmesi için temsilcileri, önerdiği yanıtlayıcı işbirliği politikasını izlemeye çağırdı. Ama reformlara kesin bir yön veremeden öldü.Gandhi'nin Çağdaş Hindistan'ın Kurucusu dediği Tilak, Cavaharlal Nehru tarafından da Hint Devriminin Babası diye anıldı.
| |||||||||||||||||||||||||||||||
