Bilişsel bilim
Bilişsel bilim, zihin ve zekânın işleyişini ele alan, zeki sistemlerin dinamiklerini ve yapılarını araştıran disiplinler arası bir yaklaşımdır. Çok geniş bir alanı kapsamasından ötürü bilişsel bilim alanında çalışan araştırmacıların bilişsel psikoloji, dilbilim, sinirbilim, yapay zekâ, antropoloji ve felsefe gibi alanlarda temel bilgilere sahip olması beklenir.
Terim ilk defa 1973 yılında Christopher Longuet tarafından kullanıldı. 1976 yılında Cognitive Science dergisi yayınlanmaya başladı. 1979 yılında Cognitive Science Society (Bilişsel Bilim derneği) adıyla bir dernek kuruldu. İlk bilişsel bilimler konferansı, 1979 Ağustos'unda Kaliforniya'da toplandı. Bugün Asya, Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya'da pek çok bilişsel bilim programında bu alanda eğitim, öğretim ve araştırma etkinlikleri yapılmaktadır.
Bilişselci yaklaşımın savunucuları, davranışçı yaklaşımın görüşlerini eleştirirler. Davranışçılığın bilimsel düşünceye hakim olduğu bir dönemde, 1950'lerin sonunda Noam Chomsky'nin dilin doğuştanlığını vurgulaması, zihin ve beyin araştırmalarında önemli bir dönüm noktasıdır. Davranışçılar, dili bir alışkanlık kazanma süreci olarak tanımlarken, Chomsky, dilin biyolojik bir temeli olduğunu, doğuştan gelen bir yetinin, sosyal ortamda süreç içinde edinime dönüştüğünü ileri sürmüştür.
Bilişsel yaklaşım özellikle bilinci, duyguları, insan düşüncesinin sosyal yönünü, fiziksel dünyayı dikkate almadığı, beynin işleyişi ile bilgisayar arasında bir bağ kurduğu için eleştirilmiştir.
Konu ile ilgili bazı önemli bilim adamları:
- David Chalmers
- Noam Chomsky
- Antonio Damasio
- Daniel Dennett
- Gerald Edelman
- Leon Festinger
- Jerry Fodor
- Douglas Hofstadter
- David Rumelhart
- James McClelland
- Jeffrey Elman
- Daniel Kahneman
- George Lakoff
- George A. Miller
- Marvin Minsky
- Seymour Papert
- Steven Pinker
- Karl Pribram
- John Searle
- Herbert Simon
- Alan Turing
Dış bağlantılar
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü Bilişsel Bilimler Programı
- Boğaziçi Üniversitesi Bilişsel Bilim Yüksek Lisans Programı
- Bilişsel Bilim derneği (Cognitive Science Society)
- Stanford Felsefe Ansiklopedisi-Bilişsel Bilim maddesi
- Bilişsel Bilim: İnsan Zihnine Yolculuk
- Dil Bilimi Sitesi-Bilişsel Bilim
- Books Google'da Bilişsel Bilim Kitapları
- 21. Yüzyıla Girerken Felsefe ve Bilişsel Bilim-Zekiye Kutlusoy
- Dilbilgisi, Bilişim ve Bilişsel Bilim-Cem Bozşahin-Deniz Zeyrek