Bozçavuş, Arıcak

Bozçavuş
—  Köy  —
Elazığ
Ülke	Türkiye
İl	Elâzığ
İlçe	Arıcak
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	521
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0424
İl plaka kodu
Posta kodu	23510
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Bozçavuş, Elâzığ ilinin Arıcak ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Bozçavuş köyü dağlık bir alanda kuruludur.Bozçavuş köyü ve çevresinde bulunan bütün köylerde çok uzun yıllardan beri Zaza asıllı insanlar yaşamakta ve Zazaca kullanmaktadırlar. Köyün Zazaca adı da 'Geyht' tir.

Kültür

Köyün en çok bilinen yemeği Eşkene denilen yemektir.

Eşkene : Yeni açılmış lavaş(yufka ekmek)'ın küçük parçalara bölünüp üzerine et (genelde daha çok lezzet verdiği için keklik eti tercih ediir.) serpilip ve etin suyuda üzerine dökülerek yapılan basit ve çok lezzetli bir yemektir.

=Bedirxan alfabesinden alınan ve bazılarının Zazaca yazımda kullandığı alfabe de bazı küçük sorunlar , yetersizlikler görülmektedir. Bunları aşağıda göstermeye çalıştım.

1 –Zazacada  (Arapçadaki ayn harfi – Ben bunu burada şapkalı  şeklinde gösterdim-) sesi vardır ve çevremizde konuşulmaktadır. Örnek : (Âebre-Dara, ÂEDAR-Mart ayı, Âem-Hala, Âesir-Helva, Âeşfe-Çapa, âezeb-bekar, Âurtık-Gegirme, Âardleq-Deprem, Âelb-Kap/su kabı) gibi. Bu sesi veren bir harf , Bedirxan alfabesinde yoktur. Bazıları bu (Ayn) sesinin Arapçadan geldiğini söylüyor. Arapçadan gelip gelmediği bilinmez ama velevki Arapçadan gelsin , bu sesi konuştuğumuz halde yazıda kullanmayalım mı , başka dillerden gelen harfler yok mudur sanki ? - J - harfi Zazaca da , birkaç yerde geçtiği halde , yine de alfabeye konmuş ( Celaled Ali Bedirxan alfabesine ) ama , -  - ( ayn ) sesi çok daha fazla kullanılmasına rağmen alfabelerinde olmaması bir sıkıntı oluşturmaktadır.

2- Bedirhan alfabesi veya bazılarının yazımda kullandığı Zazacadaki alfabede H ve Ħ diye iki farklı ses aynı sembolle gösteriliyor. ( Ben burada bu iki sesi H ve Ħ şeklinde gösterdim ). Oysaki biri gırtlaktan ( Ħelaw-pekmez , Ħıl-vardiye , Ħıng-an/zaman , ħes kardış-sevmek gibi ) , diğeri ise dudaktan hafifçe çıkıyor. ( Heş-ayı , hıng-arı , hak-yumurta gibi ). V-W sesleri gibi, H-Ħ sesleri de iki farklı simge ile gösterilmelidir.

3- Türkçedeki ( I , ı ) harfinin yerine - I , i - aynı sesin sembolü olarak kullanılıyor. Yani iki sembol tek sesi gösteriyor. Ayrıca Türkçedeki ( İ , i ) – harfleri yerine şapkalı - Î - harfi kullanılıyor. Bu İngiliz alfabesi taklidi değil de nedir ? Bence bu konuda Türkçedeki gibi kullanılsa daha iyidir. Aynı sese iki harf kullanıldığı halde bazı seslere hiç harf yok , veya belirttiğim gibi iki sese , tek harf kullanılmış. Bu , doğru bir yazıma benzemiyor.

4- Ğ ve X diye iki ses aynı sembolle gösteriliyor. Sembol kıtlığı mı var. Örnek: ( Ğele-buğday , ğela-kıtlık , ğar-bilye , ğereqayış-bayılma gibi) ve ( Xox-şeftali , xela-hediye , xal-dayı , xebat-çalışma gibi) Burada Ğ harfi yok sayılıp , onun yerine yine - X - harfi kullanılmaktadır. Bu doğru bir yazım olarak görünmüyor.

5- Türkçedeki ( O , U ) yerine Zazacada bir tane ses vardır. Bunun için - O - kullanılması yeterlidir. Yine Türkçedeki ( Ö , Ü ) yerine Zazacada bir tane ses vardır. Bunun için - U - kullanılması yeterlidir. Yani bunun için ayrıca bir de şapkalı Û kullanmaya gerek yoktur.

- Ancak  , Ê , Ħ harfleri ile yazı yazmakta bir sorun ortaya çıkıyor. Gerçi el ile yazmada sorun yoktur , fakat bilgisayar ile yazmaya başlarsan büyük bir sorunla karşılaşırsın. Çünkü klavyede bu harfler yoktur. Sadece Word programında yazabilirsin orada da çok yavaşlatıyor. Çünkü Word programının üst taraflarındaki ekle – simge kısmını tıklıyorsun , sonra harfi bulup eklersin , bu da zaman kaybına yol açar. Bunun için bilgisayardan anlayan bir kişi , bir program yaparsa veya işletim sistemleri üretenler, klavyeye bir kod eklerse sorun hal olunabilir. Türk Lirasının yeni sembolü ( ) de klavyede yoktu ama bu sembol için , bir kodlama yapmışlar ve bu kodlama programını bilgisayarına kurup yüklersen basit bir işlemle yazabilirsin ( galiba bu TL nin yeni sembolünün yazılması için ALT + T tuşuna basılıyordu. Tabi önce kodlama programının bilgisayara yüklenmesi gerekir. ). Buna benzer bir kodlama da  , Ê , Ħ harfleri için gerekmektedir. Bunu bilgisayardan iyi anlayan biri yapabilir , internetten de dağıtılırsa , isteyen herkes yararlanabilir.

Zazaki, Kırdki elifbi (Zazaca harfler veya alfabe) PİRONIC

1- A – a – Adır , adırvaş , alef , alınç , alışk , alliy , apey , arcic , arco , ard , arış , aroş , asın , asmi , aşm , ati , aver , aw , awo , ayre , azo

2- B – b – Bar, barmı, barz, barzi, başna, baweri, bawkal, bawo, berıħ, beron, betal, bey, bın, bınki, bıra, bırew, bırrık, bız, bızik, boç, boron

3- C – c – Ca , cağ , cal, calok , carg , cazi, ceni, cayi , cemed , comi , comird , cew , cırrn , cıt , CITİRON , cif , ciro , cuweyn , CUWEYNON

4- Ç – ç – Çal , çap , çaq , çarres , çaşba , çeher , çeng, çepık , çeq , çere , çewres , çeyle ,çıkos, çılay , ÇILE , çılk , çım , çırronık , çogon , çok

5- D – d – Dapir , darg , darzin , dat , datza , dayi , dec , des , desmac , dest , destermo , dı , dıjn , dındo , dışeme , dik , diy , diyes , do , dur

6- E – e – Ek , ekl , elawıtış , ereq , ereqo , erey , erinayış , eriş , esnaw , estarıtış , este , esti , eşkena , eşkawayış , eynı , eyom , eyr , eyştış, ez

7- Ê – ê – Bê hêş , nê weş

8- F – f – Faq , fart ,feâm, fek , fekbulay , felqe , feqiyr , ferek fewt , fêz , fılħo , fıraq , fıring, fıringi, fırq, fırrkardış, fısto , fıtar , fızıl , fiki , firket

9- G – g – Ga , gac , garm , gede germaw , GERMAWON , gew , gıl , gıjık , gılgıl , gıron, goni, gonkiyş, goş, goyn, gud, gudvewr, GULON , gürz

10- Â – â – Âard , âeba , âebre, âebur , ÂEDAR , âelâeloş , âelb , âem , âemc , âemza , âesir , âeşfe, âeşif , âeşif , âeybrat , âezeb , âezele, âonc

11- Ğ – ğ – Ğar , ğardayış , ğaysayış , ğaybone , ğedr , ğela , ğele , ğelet , ğenim , ğereqayış , ğewesnayış , ğewf kardış , ğıdar , ğızbonık

12- H – h – Hak, hali, haylok, her, hera, herr, heş, heyşt, heyştay, heyştês, hewt, hewtay, hewte, hewtês, hılayış, hıng, hınzar, hirês, hirı, HOMAY

13- Ħ – ħ – Ħac, ħacħacık, ħed, ħedernayış, ħelaw, ħelawi, ħelir, ħenek, ħes, ħeskardış, ħewi, ħewş, ħeyf, ħezn, ħıl, ħılayış, ħıng, ħinçıla, ħiyr

14- I – ı – Imbaz , ımsar , ımvarde , ın , ına , ıngimi , ıngişt , ıngiştre , ıngur , ıskıc , ıskura , ıspar , ıstare , ıstonik , ıstor , ışlıg

15- İ – i – İlħes , imış , İMIŞON , incıl , işk , iro , isot , izar , izım

16- J – j – Jeâr , jo

17- K – k – Kal, kalme, kar, karg, kaş, kate, kec, keko, kerra, keye, kesa, kesek, kıl, kıri, kışlo, ko, koho, kondiz, kuçe, kund, kutık kuze, küre

18- L – l – La, lac, lacek, laser, lay, lazıt , lemat, leng, leppık, lete, lew , lewe, leyir, lez, li, lil, liçık, lilık, lobi, locın, lomey, loqla, lul, luli, luri

19- M – m – Ma, mabi, mare, marg, marr, mase, mast, may, meħtef, mexmel, mılçık, mind, mirde, mirdım, mone, monga, mucey, muj, murv

20- N – n – Nali, naşi, nege, nemr, ney, new, neway, newe, newês, nımac, nıme, nımıtış, nımz, nıng, nim, nimla, niştuş, no, nonpize, nuzdi

21- O – o – Omarıtış , omeyış , omi , omivaş , Omno , ona , onac , oncina , onkıf , ontış , ortme , otayış , oxeyş , oxmak

22- P – p – Pali, par, Payız, pel, pellas, peşme, pey, pırr, pi , pil, pize, pine, pir, pol, ponc, poncas, poncês, ponk, purd, purt, puş, PUŞPELON

23- Q – q – Qal, qasud, qelafet, qesba, qevd, qıfle, qıjâa qıloncık, qılincre, qımit, qıt, qızbon, qiyri, qoç, qom, qonz, qorı, qot, qul, qulız, qut

24- R – r – Rayır, rayşt, rayştey, recf, remıl, rew, reye, rez, REZON, rı, rık, rınd, rıpel, rışiş, rıt, rıwe, rız, riz, ro, roc, roce, roşn, roşna, roşo

25- S – s – Sard, say, se, ser, sere, serr, serre, sewl, sıft, sımbore, sımer, sıpi, sıtl, sıvık, siğ, sir, sişeme, siya, sol, sur, surazk, surinc, suwe

26- Ş – ş – Şağ, şar, şarısto, şeâm, şêr, şerme, şermzar, şeş, şeşık, şew, şewq, şewşewık, şeyşt, şınık, şıma, şıt, şilık, şirin, şix, şiyês, şom, şone

27- T – t – Tari, tarr, teâda, teâm, telı, tena, teng, terkey, terraq, teyşo, tewq, tey, teyel, teyşt, tı, tıki, tırb, tırs, tinc , tir, tiy, to, torg, toy, tun, tur

28- U – u – gul , kutık , luli , lul kardış

29- V – v – Va, varg ,varıg, varo, VARON , vaş, vaştiri, vay, veng, ver, vewr, veyek, veyşo, veyv, veyve, vılik, vırso, vıya, vızir, vince, vist, vom

30- W – w – Wardış, warway, warza, waşta, way, wayır, wel, welwelık, welat, wendış, werdek, Wesarr , wesf, wesni, weş, wetaw , wırdik, wışk

31- X – x – Xag, xal, xalcıni, xalıq, xecl, xefle, xela, xelas, xet, xeyr, xeyşa, xeyt, xıl, xılt, xıri, xışn, xint, xiyar, xom, xorı xort, xox , xoz, xu, xurt

32- Y – y – Ya , yayk , yaykza , yene , yere , yew , yewek , yewendes , yewkone , yın , yi , yo

33- Z – z – Zard, zardık, zature, zem, zeng , zerr , zerrenc , zerrn , zewac, zewt, zımbil, Zımısto, zıvqir, zili, ziyar , zo , zoma , zonc, zuqlıq, zur

Coğrafya

Elazığ iline 143 km, Arıcak ilçesine 12 km uzaklıktadır.Köy üç bölümdür; Aşağı Mahalle(Mahlay Ka'fu), Yukarı Mahalle (Mahlay Cor) ve Ortanca Mahalle(Mahlay Imeru). Köyün yolu ortanca mahalleden geçmektedir.Yukarı ve aşağı mahallelere de kısmen yol geçmektedir... En yakın köyler Göründü (3 km) Karakaş (4 km), Erbağı (3 km)

İklim

Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2007	2000
2000	521
1997	-

Ekonomi

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Altyapı bilgileri

Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Dış bağlantılar

• Yerelnet