Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa
Hadım Ali Paşa (d. ?, Yanya - ö.1557), sancakbeyliği ve beylerbeyliği ile son olarak Budin Eyaleti yöneticiğinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.
Köken olarak Yanyalı Arnavut bir aileden gelmektedir. Rumeli kethüdalığından sancak beyliği ile ayrılmış, 1537-1540 yıllarında Diyarbakır beylerbeyliği görevinde bulunmuştur. 1544 yılında Anadolu beyliği görevine getirilen Ali Paşa 1549 yılında bu görevinden alınarak Bosna sancakbeyi görevine getirildi. 1551 senesinde Gazi Kasım Paşa’ nın yerine Budin beylerbeyi olduktan sonra Macaristan’ ın fethinde faal rol oynamıştır.[1]
1552 yılında Segedin’ i kuşatan düşman kuvvetlerini ağır bir yenilgiye uğrattı ve bu başarısından dolayı padişah tarafından kılıç ve kaftan verilerek ödüllendirildi. 1552 yılı Nisan ayında Vesprim kalesini aldı. Kara Ahmed Paşa’ nın Temeşvar kalesini kuşatmaya başladığı sırada Dregely kalesini fethetti. Daha sonra aynı yıl içerisinde Seçen , Hollökö, Germat ve Boyak kalelerini fethetti. 11 Ağustos 1552 yılında Erasmus von Teufel komutasındaki Habsburg güçlerini Palast Muharebesi’ nde ağır bir yenilgiye uğrattı. Bundan sonra Solnok kalesine kuşatmış ve Kara Ahmed Paşa’ nın da katılmasıyla burasıda fethedilmiştir. Buranın fethinden sonra serdar Kara Ahmed Paşa’ yı askeri ve ekonomik açıdan önemli olan Eğri kalesinin fethine ikna etti. Ancak 45 gün süren kuşatmadan bir sonuç alınamaması üzerine serdar Kara Ahmed Paşa’ nın gözünden düşmüş ve sonrasında yerini Toygun Paşa’ ya bırakmıştır.[1]
Karaman beylerbeyi görevindeyken, Kanuni Sultan Süleyman’ ın 1554 yılındaki Nahçıvan seferine Karaman beylerbeyi olarak katılmış ve Gürcistan sınırlarında önemli başarılar kazanmıştır. 1556 senesinde yeniden Budin beylerbeyliği görevine getirilmiştir. Zigetvar kalesinin fethi için kuşatma başlatmış ancak kaleye saldırıları başarısız olmuş, kuşatılan Babofça kalesini kurtaramamış olduğu gibi burada yapılan savaşta da mağlup olmuştur. (Temmuz 1556) Tekrar Zigetvar’ı kuşatsa da kuvvetlerinin azalmasından dolayı netice alamadan Budin’e döndü. Bu başarısızlığı nedeniyle görevinden alınarak ikinci defa Bosna sancakbeyi görevine getirildi. 1557 senesinde vefat etmiştir.[1]
Eserleri
Ali Paşanın kendi adında, Diyarbakır'da Mimar Sinan' ca inşa edildiği belirtilen Ali Paşa Camii ve Medresesi, Çatalca' da tarafından yaptırıldığı düşünülen Ali Paşa Camisi ile Saraybosna' da ölümünden önce kurdurduğu vakıf tarafından 1561 senesinde tamamlanan Ali Paşa Camisi bulunmaktadır.