Dedeli, Torul
 |
Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümünün temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. |
| Dedeli | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Gümüşhane |
| İlçe | Torul |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 98 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0456 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 29810 |
| İnternet sitesi: | |
Dedeli, Gümüşhane ilinin Torul ilçesine bağlı bir köydür.
Tarih
Dedeli Köyü 1400lerde kurulan Türkmen köyüdür. Köyün ismi kurulduğundan beri hiç değişmemiştir. Köyde yapım tarihi bilinmeyen Dedeli kemer köprüsü mevcuttur.
Köyü Kuranlar Yiva Boyu'ndan Tagun(Toygun) - Güvercin(Atmaca) - Şahin sülaleleridir. Köyümüzde Hazar Türkmenleri, Yiva Boyu Türkmenleri, Şibli Aşireti Türkmenleri, Kayı Boyu Türkmenleri yaşamaktadır. Kültürüne, aslına, nesline bağlı bir halkı vardır. Gurbet ellere göç eden çok olsa da çoğunluk oldukları yerlerde dernekleri ve etkinlikleri olup, hasreti bir nebze de olsa giderilmeye yönelik çalışmalar yapılır. Halkı birbirine bağlıdır.
Kültür
Giyim-Kuşam:
Kadınlarda: Çiçekli fistan, yelek, bele bağlanan ağırlıklı olarak bordo-beyaz peştemal, sarı-siyah peştemal, siyah-bordo peştemal, yeşil-siyah peştemal ve diğer farklı renkleri ve tosya ve lahuri denilen bol püsküllü kuşak.
Erkeklerde: Külot pantolon & zıpka, yelek, gömlek, zincir, demir muska, kasket.
Yöresel Ağız
Abril: Nisan ayı
Aha : Çok yakın
Ağartı: Yağ,peynir,süzme vb.
Ahbun : Gübre
Ander: Sahipsiz
Anuk : Yemeğe lezzet veren madde
Avara ayı : Eylül ayı
Ayam : Hava
Bacılıh: Kadınlar arasında yakın arkadaşlık
Baran: Bostanlarda su yolu
Bardabaş: Haşarı,yaramaz
Bıcık : Küçük
Bibi: Hala
Bileki: Düz,yassı taş
Bir gıdım: Bir parça
Bişi : Hamur işi
Bitevür: Bir türlü
Böreni: Yoğurtlu ıspanak
Bulanya: Tahta silmede kullanılan marangoz aleti
Buldur(Bıldır): Geçen yıl
Caplama : Ağaçtan yapılan çit
Cecim: El tezgahında dokunan basit kilim
Cereme: Sıkıntı
Cıhız: Oyunbozan
Cigit: Çekirdek
Cücük: Civciv
Çaput: Bez parçası
Çerpeşük: Düzgün olmayan
Çimmek: Banyo yapmak
Çingi: Köşe
Çülki : Elle örülen ince çorap
Dam: Ahır
Darış: Dar
Davun: Hastalık ölüm
Demin: Az önce
Deyha : İşte, orada
Dırcık atmak : Sıçrayarak koşmak
Ditmek: Yolmak
Domuz damı: Sel barikatı
Düge: Dişi dana
Düneyin: Dün
Ebem kuşağı: Gök kuşağı
Egiş: Hamur teknesini kazımaya yarayan araç
Ekin ayı: Ekim
Emi : Amca
Ferik: Genç tavuk
Fetir: Mısır unundan yapılan çörek çeşidi
Fışkı: At gübresi
Finikmek(Fenikmek): Üşüşmek,koşoşmak
Gaban: Yoldaki taş çıkıntısı
Galandar: Ocak ayı
Gardof/Garduf: Patates
Gart : Yaşlı
Gatıh: Ayran
Gavut : Pişirilmiş mısır unu
Geven: Dikenli kır bitkisi
Gaybana: Lanet, Gereksiz
Gezgere: Tahtadan yapılmış iki kollu taşıma aleti
Guci : Küçük kız
Gıdik : Keçi yavrusu
Gıli: Buzağı
Gımıcık: Ufacık
Gındırlanmak : Yuvarlanmak
Gırnap: Küçük ip, bağ
Gıyli: Tepsi
God: tahıl ölçeği
Godik: Bir metre boyunda kalın ağaç kütüğü
Golot : Yağ ile yapılan küçük ekmek
Gorebi : Küçük budama baltası
Gorona: Zavallı
Göresledim: Özledim
Göze: Su kaynağı
Gubarmak : Böbürlenmek
Gudi: Küçük çömlek
Guduk: Köpek yavrusu
Gugku: Saklambaç
Gumbuz : Yumruk
Gurgulli: Kurbağa
Gügüm: Testi şeklinde büyük su kabı
Habura: Burası
Haçan: Mademki
Hark: Su yolu
Hasıllama : Yoğurmak
Herle: Pestil şırası,un çorbası
Herslenmek: Kızmak, öfkelenmek
Heyle: İşte öyle
Hırik (horik) : Baca
Hırtlek: Gırtlak
Hoşaf: Komposto
Hoşavra: Kertenkele
İbrıh: Testi
İşmar: İşaret
Kal : Olgunlaşmamış
Kalik : ayakkabı
Karakış ayı : Aralık
Kartol : Patates
Kelif : Kulübe
Kem: Ottan yapılan halat
Kenef: Tuvalet
Kepenek : Kelebek
Kerti : Bayat
Kelgür : Mutfak eşyası
Kırız : İyice dibinden kesme
Kıtlamak: Isırmak
Kip : Sık sağlam
Kiraz ayı: Haziran
Koç ayı: Kasım
Kom: Ağıl
Kover: Tarlada seçilen taş yığını
Köme : Cevizli sucuk
Kömzek: Ahırda gübre atılan delik
Kumul: Yığın
Kunzi: Lahana sapı
Kuri: Sıpa
Kurun : Beton veya ağaçtan yapılmış sulama yeri
Kutur: Bir ölçü birimi
Küçük ayı : Şubat ayı
Lalanga: Bir çeşit hamur işi
Lazut : Mısır
Lığ: Sel artğı, çamur
Loğ: Silindir taş
Löküs: İdare lambası
Lülük : Çaydanlığın su akan yeri
Mabeyn : Evlerde iki oda arası
Madırga: Küçük tokmak
Mahana: Bahane
Maran: Öküz arabasının tekeri
Martaval: Uydurma söz
Masat: Tırpan bileme taşı
Masta : Uzun sopa
Mayıs: Sığır gübresi
Merek : Samanlık
Mezire/Mezere : Yayla - Köy arası yerleşim yeri
Minzi: Çökelek
Momoç: Kozalak
More: Böğürtlen
Mozik : Bir yaşındaki erkek dana
Mökkem: Kuvvetli
Mudara: Zayıf
Orak ayı: Temmuz
Pağla: Fasulye
Palah(Palağ): Ayı yavrusu
Palas pandıras: Alel acele
Parduç : Fırın temizleme aleti
Peke: Ağaç somya,divan
Pelit: Meşe Ağacı
Periktirmek : Korkutup kaçırmak
Pervaz: Kapıların kenarına çakılan ince tahta
Peşkir: Havlu
Peytanbal: İhmalkar
Pir : Çam türünden ağaçların yaprağı
Poğar: Çeşme
Postal : Eski kötü ayakkabı
Pur : Toprak haline gelmeye yüz tutmuş taş
Sami: Boyundurukta öküzün boynunu iki yandan sıkan ağaç
Segürtmek: Koşmak
Sırım : Deriden çekme ince ip
Sini: Sofra
Siron: Yufkanın süzmeyle ıslatılmasıyla yapılan bir çeşit yemek
Soyha: Kötü, işe yaramaz
Soymaça: Komposto yapılan meyveler
Söve: Kapı çerçevesi
Şelek : Sırtta taşınan yük
Şor: Çok tuzlu
Şoşartmak: Abartmak
Şüşük : ŞişkinTaliga: Çay tabağı
Taptamak : Ayak ve elle dövmek
Tar : Tavuk tüneği
Tavlanmak: Şişmanlamak
Telesmek: Nefes nefese kalmak
Terek: Raf
Terki : Heybe
Tevür : Garip
Tuman : Elbise-Pantolon
Tump : İki tarla arsındaki sınır
Uslu çekilmek(Uslu gitmek): Baş dönmesi
Vedire: Kova
Velan : Meşe ağacı meyvesi
Yanpuri: Eğri
Yanuç: Suda yaşayan küçük böcek
Yege: Tırpan bileme taşı
Yeynik (Yeylik) : Hafif
Yonga: Odun kıymığı
Zafel: Büyük süpürge
Zağar: Köpek
Zahar: Gerçekten
Zahra : Tahıl
Zırlamak: Ağlamak
Zırza :Kapı rezesi(bir nevi kilit)
Zibil : Çöp
Zukum: Zakkum
Zükam: Nezle
Coğrafya
Gümüşhane il merkezine 42 km, Torul ilçesine 35 km uzaklıktadır.
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 98 |
| 1997 | 93 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardır ve aktiftir. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı vardır ve aktiftir. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
| ||||||||||