Derne Muharebesi

Derne Muharebesi
Tarih 5 Ekim 1911 ile 18 Ekim 1912 Bölge Trablusgarp Sonuç İtalya'nın zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	İtalya Krallığı
Komutanlar ve liderler
Enver Bey Kemal Bey (Atatürk) Neşet Bey Fuat Bey (Bulca) Nuri Bey (Conker) Fethi Bey (Okyar)	Luigi Caneva
Güçler
1.500 (Mart 1912)[1]	12.000 (Ocak 1912)[2]
Kayıplar
80 ölü, 80 yaralı (Ekim 1911)[3] 800 ölü ve yaralı (Aralık 1911)[4] 60 ölü (Şubat 1912)[5]	500 ölü, geri kalanı esir alındı, 18 top ele geçirildi (Ekim 1911)[3] 100 altında ölü ve yaralı (Aralık 1911)[4] 3 ölü, 22 yaralı (Şubat 1912)[5]

Derne Muharebesi, 5 Ekim 1911 ile 18 Ekim 1912 tarihlerinde Derne'yi ele geçirmek isteyen İtalyanlarla karşı Trablusgarp Savaşı sırasında yapılan muharebelerdir.

1 Ekim 1911'de Trablusgarp Kuşatması'nın ilanından üç gün sonra İtalyan birliklerinin kente girmesi üzerine, 16 Ekim'de İtalyan birinci filosundan bir grup Derne önüne geldiğinde, kentin ileri gelenleri bir heyet göndererek amiralden şehri bombardıman etmemesini istediler. Amiral Presbitero, kentteki Osmanlı kuvvetlerinin teslim olmaları koşuluyla bombardımandan vazgeçeceğini bildirmesi ve Osmanlı kuvvetlerinin teslim olmayı reddetmesi üzerine İtalyanlar, kıyıdaki vaha ile garnizon bölgesini ateşe tuttularsa da denizin elverişsizliği sebebiyle bu harekâttan vazgeçtiler.

Yüzbaşı (Kolağası) Mustafa Kemal (Atatürk) 8 Aralık 1911 tarihinde Mısır ve Tunus üzerinden bir grup gönüllü subay ile birlikte gizlice Libya'ya geldi. 22 Aralık tarihinde emrindeki gönüllü milis kuvvetleri ile İtalyan birliklerini Tobruk Muharebesi'nde yendi. Denize püskürtülen İtalyanlar sahilde demirli donanma topçu desteği sayesinde karada kalmayı başardı. Libya'da İtalyan ordusu ilk defa savaşta keşif ve havadan karaya taarruz amacıyla uçak kullandılar. Kurmay Binbaşılığa yükseltilen Mustafa Kemal, 16 Ocak 1912 tarihinde uçaktan atılan bomba ile sol gözünden yaralandı. Bir ay hastanede tedavi görmesine rağmen bomba yarası Mustafa Kemal'in gözünde kalıcı hasar bıraktı. İtalyan birlikleri çoğunluğu Sunusi gerillalardan oluşan birliklere karşı başarı elde edemedi ve donanma topçu ateşi desteği ile korunan sahil kesiminden öteye ilerleyemedi. Osmanlı Devleti İtalya ile Uşi Barış Antlaşması'nı imzalayınca Derne İtalyanlara teslim edildi. İtalyanların Derne sahil şeridine hapsolup ilerleyememeleri Mustafa Kemal'in arkadaşı Salih (Bozok)'e gönderdiği mektupta da açıklanmaktadır. Bazı yazarlar, Çanakkale Muharebeleri'nde Mustafa Kemal'in Derne Muharebeleri tecrübelerinden yararlandığını açıkladılar. Çanakkale'de de yüksek donanma ateş gücüne sahip kuvvetler karaya çıkabilmiş ancak denizden topçu desteği olmayan bölgelerde ilerleyişini sürdürememişti.

Not

1. 123seashores, Darnah Beach.
2. New York Times, 14 Ocak 1912.
3. New York Times, Recapture of Derna reported in Turkey, 7 Kasım 1911.
4. New York Times, Turks lose 1,200 men, 5 Aralık 1911.
5. New York Times, Dogs used as sentries, 14 Şubat 1912.