Nuri Conker
| Mehmet Nuri Conker | |
|---|---|
 | |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 2., 3., 4. ve 5. dönem milletvekili | |
| Görev süresi 11 Ağustos 1923 - 11 Ocak 1937 | |
| Seçim Bölgesi | 1923 – Kütahya 1927 – Kütahya 1931 – Gaziantep 1935 – Gaziantep |
| Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 12 Ağustos 1930 - 17 Kasım 1930 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mehmet Nuri 29 Eylül 1882 Selanik, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 11 Ocak 1937 (54 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Fırkası (1923-1930) Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) Cumhuriyet Halk Partisi (1930-1937) |
| Bitirdiği okul | Harp Okulu |
| Mesleği | Asker, Siyasetçi |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | 1318-P. 15[1] Osmanlı (1902-1920) Türkiye (1920-1927) |
| Hizmet yılları | 1902-1927 |
| Rütbesi | Miralay |
| Komutası | 1. Tümen Kurmay Başkanı, 24. Alay, Lahey Askeri Ataşesi Basın ve İstihbarat Genel Müdürü, Ankara Komutanı, 41. Tümen (Adana Vilayeti Valisi) |
| Çatışma/savaşları | Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |    |
Mehmet Nuri Conker (29 Eylül 1882, Selanik, Osmanlı İmparatorluğu - 11 Ocak 1937, Ankara, Türkiye), Türk asker ve siyasetçi.
Hayatı
Osman Bey'in oğludur. 14 Mart 1900 tarihinde girdiği Harp Okulu'ndan 6 Aralık 1902 tarihinde Teğmen, devam ettiği Harp Akademisi'nden 5 Kasım 1905 tarihinde Mümtaz Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu ve 3. Ordu emrine verildi.
17 Ekim 1906 tarihinde 34. Alay 3. Tabur 4. Bölük Komutanı, 20 Mart 1907 tarihinde 3. Ordu 5. Nişancı Tabur Komutanı Yardımcısı, 26 Ağustos 1910 tarihinde 5. Ordu Küçük zabit (Astsubay) Okulu Müdürü olarak atandı. 28 Mart 1911 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
22 Haziran 1911 tarihinde Üsküp Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı'na, 31 Ekim 1911 tarihinde Bingazi Kuvvetleri Kurmaylığına atandı. 5 Kasım 1911'de Kurmay Kıdemli Yüzbaşı rütbesine terfi etti.
2 Ocak 1912 tarihinde Bingazi Genel Komutanlığı Kurmaylığına atandı. 5 Haziran 1912 tarihinde Kurmay Binbaşı rütbesine terfi etti.
16 Ekim 1912 tarihinde İstanbul'a döndü. 25 Kasım 1912 tarihinde Çanakkale Boğazı Kolordusu Kurmaylığına atandı. 8 Şubat 1913 tarihinde Balkan Savaşları sırasında Bolayır Muharebesi'nde yaralandı ve 27 Nisan 1913 tarihinde tedavi için Almanya'ya gönderildi. 15 Aralık 1913 tarihinde Genelkurmay 2. Şube'de görevlendirildi. 8 Ocak 1914 tarihinde 1. Tümen Kurmay Başkanı, 13 Temmuz 1914 tarihinde 3. Kolordu emrindeki 24. Piyade Alay Komutanı olarak atandı.
5 Eylül 1915 tarihinde Kurmay Yarbay rütbesine terfi etti ve 8. Tümen Komutanı olarak atandı. 23 Nisan 1917 tarihinde Lahey Ataşemiliteri olarak görevlendirildi.
13 Haziran 1920 tarihinde Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Ankara'ya geldi. TBMM tarafından Basın ve İstihbarat Genel Müdürlüğü'ne atandı. 11 Eylül 1920 tarihinde Ankara Komutanlığı görevine atandı. 16 Eylül 1920 tarihinde 41. Tümen Komutanı olarak görevlendirildi. 11 Şubat 1921 tarihinde 41. Tümen Komutanlığı görevine ilaveten Adana Valiliği görevine atandı.[1]
27 Şubat 1921 tarihinde satın alma ve eşya sevki işleriyle görevli olarak Almanya'ya gönderildi. Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra başarılarından ötürü 1 Eylül 1923 tarihinde Kurmay Albay rütbesine terfi etti ve TBMM tarafından Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.[1]
1925-1927 yılları arasında TBMM'de Kütahya milletvekili olarak görev aldı. 4 Temmuz 1927 tarihinde kendi isteğiyle ordudan emekli oldu.[1]
TBMM II., ve III. Kütahya, IV. Dönem (Ara Seçim) ve V. Dönem Gaziantep Milletvekilliği, II. Dönem 5. Sube Başkanı, IV. Dönem Parlamentolar Türk Grubu Kurucu Üyeliği, V. Dönem TBMM Başkan Vekilliği yaptı.
11 Ocak 1937 tarihinde geçirdiği bir kalp krizi nedeniyle Ankara'da vefat etti.
Almanca biliyordu.
Atatürk ile arkadaşlığı
Mustafa Kemal Atatürk'ün çocukluk ve silah arkadaşıdır.[2] Selânik'te mahalle arkadaşı, sonra Askeri Rüştiye'de, Manastır İdadisi'nde, İstanbul Harbiye Mektebi'nde, Harp Akademisi'nde okul arkadaşlığı ettiler. Selânik'te Üçüncü Ordu, Hareket Ordusu, Arnavutluk Harekâtı, Afrika'da Trablusgarp ve Bingazi Muharebeleri, Çanakkale Anafartalar ve Conkbayırı Muharebeleri, Doğu'da Muş Cephesi, İstiklâl Harbi ve inkılâplar devrinde hep birlikte görev yaptılar.
Vefatına kadar çoğunlukla Mustafa Kemal Atatürk ile beraber bulundu. Atatürk onun arkadaşlığını daima aramış ve birbirlerine karşı vefalı dost olmuşlardır.[3] Onunla şakalaşmaları, konuşmaları samimi bir hava içinde geçerdi. Latife Hanım dışında Atatürk'le ulu orta senli benli konuşup, ona adıyla ("Kemal" diyerek) hitap edebilen tek kişi olup Atatürk'ün, annesinden sonra ölümüne en çok üzüldüğü kişidir.
Kitapları
Zabit ve Komutan adlı bir eseri vardır. Mustafa Kemal Atatürk'ün Zâbit ve Kumandan ile Hasbihal isimli kitabı bu eseri okuduktan sonra onunla "hasbihal" şeklinde cevabıdır.[3]
Ayrıca bakınız
Kurtuluş Savaşı'na katılan üst kademelerdeki komutanlar
Kaynakça
- 1 2 3 4 T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 174.
- ↑ Erik Jan Zürcher, The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement, 1905-1926, BRILL, 1984, ISBN 978-90-04-07262-6, p. 48.
- 1 2 Atatürk'ün Askerlik Üzerine Kitapları (1908-1918), Afet İnan, İş Bankası Yayınları, 27 Mayıs 1959
| Parti siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Yeni makam |
Serbest Cumhuriyet Fırkası Genel Sekreteri 12 Ağustos 1930 - 17 Kasım 1930 |
Sonra gelen: Makam kaldırıldı |
| ||||||