Dunganca

Dunganca
Хуэйзў йүян, Hueyzu yüyen
Telaffuz	/xwɛitsu jyjɑn/
Ana dili olanlar	Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Rusya, Tacikistan ve Türkmenistan
Bölge	Fergana Vadisi, Çu Vadisi
Etnik köken	Dunganlar
Konuşan sayısı	110.100 (2009 nüfus sayımları)^[1]
Dil aileleri	Çin-Tibet Çin dilleri Mandarin Zhongyuan Dunganca
Yazı sistemi	Kiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3	`dng`

Kırgızistan'ın Milyanfan köyünde bulunan bir müzede hem Dunganca hem de Rusça sürümleri olan ikidilli bir plaka.

Dunganca (Хуэйзў йүян, /xwɛitsu jyjɑn/; Basitleştirilmiş Çince: 东干语; Geleneksel Çince: 東干語; pinyin: Dōnggān yǔ), Orta Asya'da yaşayan, Çin'in Hui etnik grubuna yakın bağları olan Dunganlar tarafından konuşulan Sinik dildir.

Dunganca ile Standart Çince karşılıklı olarak oldukça anlaşılabilir; ancak bu Çin dilinin Kiril alfabesiyle yazılması benzersiz bir durum oluşturur.

Kullanım

Dunganca başlıca olarak Kırgızistan'da konuşulur. Bunun dışında Kazakistan, Özbekistan ve Rusya'da Dunganca konuşanlar vardır. Dungan etnik grubu, 1870'lerde Çin'den kaçıp batı yönüne Orta Asya'ya doğru taşınan mültecilerin torunlarıdır.^[2] Dunganca okul eğitiminde kullanılır. Sovyetler Birliği döneminde Dunganca'nın öğretilmesi için çeşitli ders kitapları yayınlandı. Üstelik 14.000 sözcük barındıran üç ciltli bir Rusça-Dunganca sözlüğü, Dunganca-Rusça sözlük, Dungan dili hakkında filolojik monografiler ve Dungan dilinde yazılan kitaplar da yayınlanmıştır. Dungan dilinde yayınlanan ilk gazete olan Hueyimin bo 1932'de kuruldu ve günümüzde hala aylık olarak yayınlanmaktadır.

1970 ile 1989 arasındaki Sovyetler Birliği nüfus sayımı istatistiklerine göre Dunganlar, Orta Asya'daki diğer etnik azınlık gruplarına göre kendi dillerinin kullanımını muhafaza etmekte başarılı olmuştur; ancak Sovyet sonrası dönemde Dunganca'yı anadil olarak konuşanların sayısı oldukça azaldığı gözlemlenmiştir, fakat bununla ilgili daha ayrıntılı çalışmalar yapılmamıştır.

**Nüfuslarına göre Dunganca'yı konuşanların sayısı**
Yıl	Dunganca L1	Rusça L2	Toplam Dungan nüfusu	Kaynak
1970	36.445 (% 94,3)	18.566 (% 48,0)	38.644	Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı
1979	49.020 (% 94,8)	32.429 (% 62,7)	51.694	Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı
1989	65.698 (% 94,8)	49.075 (% 70,8)	69.323	Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı
2001	41.400 (% 41,4)	N/A	100.000	Ethnologue

Kaynakça

Cihai. Shanghai: Shanghai cishu chubanshe 2002; ISBN 7-5326-0839-5

↑ "Dungan". Ethnologue, 18. cilt, 2015. http://www.ethnologue.com/18/language/dng/. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016.
↑ Cihai, S.358

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/1/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.