Halitli, Delice
| Halitli | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Kırıkkale |
| İlçe | Delice |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 474 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0318 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 71700 |
| İnternet sitesi: | |
Halitli, Kırıkkale ilinin Delice ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Halitli (Karyesi) ismine tarihi vesikalarda ilk olarak 16. yüzyılın ilk çeyreğinde (1520'li yıllar (Kanuni Sultan Süleyman dönemi)) Kırşehri Sancağı Çiçekdağı Nahiyesine bağlı olarak Halidli olarak rastlanmaktadır (1). Daha sonraki dönemlerde yöredeki birçok köy; iç isyan ve şekavet olaylarından dolayı Rakka (Suriye) ve Kıbrıs adasına yapılan zorunlu iskan nedeni ile boş kalmıştır (1). 17. Yüzyıl sonlarında (1690'lı yıllar) Konar-Göçer Aşiretlerin iskanı ve boş köylerin tekrardan şenlendirilmesi kapsamında; Halitli Köyün'ünün de içerisinde bulunduğu Karakoyulu Mıntıkasına (Halitli-Tekke-Çatallı (3) -Tavaözü-Barakobası-Tatlıcak) yazları Sivas Uzunyayla'yı (İdari yapısının adı Yeni-İl, kadısı Sivas Kangal'da) yayla olarak kullanan Haremeyn Aşireti'ne (Üsküdar Türkmenleri) mensup Türkmenler (Bu Türkmen aşireti Kırıkkale ilinde (bugün tespit edilebilen) 36 Köye iskan edilmiştir.) iskan edilmesi ile köyün bugün bağ olarak kullan Çayan mıntıkasında bulunan Çayan Köyünden gelen bir kısım ailelerin birleşmesi ile köy bugün ki yapısını almıştır (2).
(Sivas (Kayseri-Pınarbaşı) Uzunyayla; Nurbanu Sultan tarafından Üsküdar'da yaptırılan Caminin Vakfına (Atik Valide Sultan) ait olduğundan 1538-1858 yılları arasında buradan toplanan vergiler Hac Mevsiminde Mekke-Medine (Haremeyn) halkına Surre Alayları ile hediye olarak gönderilmekte olduğundan vergisini bu vakfa veren Türkmen Oymaklarına Haremeyn Aşireti ya da bahse konu vakfın Üsküdar'da olmasından dolayı Üsküdar Türkmenleri denilmektedir.)
1840 yılı nüfus sayımında Halidli Köyü (Karakoyunlu Cemaati) 14 hane 35 kişi (erkek)'ten oluşmakta idi (2), 1904 yılına gelindiğinde 86 haneye yükselmiştir. Bu yükselişin nedeni Çayan Köyü ile diğer yerlerden gelen göçler neticesinde olduğu değerlendirilmektedir (1).
Sonuç olarak, köyde Türkmen olarak bilinen ailelerin Haremeyn Aşiretine (Üsküdar Türkmenleri) mensup olduğu aşikar olmakla birlikte, köylü olarak bilinen ailelerin ise Çayan Köyünden gelenler olduğu değerlendirilmektedir. Osmanlı Nüfus Defterlerinde Kırıkkale 1840 Kitabı hazırlanırken bugün Kırıkkale İli sınırları içerisinde yer alan köyler dikkate alınarak hazırlandığı değerlendirildiğinden Çayan Köyü'ne ait nüfus kayıtları bu kitapta yer almamaktadır.
Halitli Köyünde yer alan aileler aşağıda belirtilmiştir:
Fakıosmanoğulları-Hacıeminuşağı(İncedal),Yabuşağı (Yakupoğulları) (Denek), Bayadoğlu Hasan (Bayaduşağı (Haceller-Cerciler-Efeler (Sırakaya)-Fakilar-Siriler-Koca Sadıklar (Tozluyurt),Cüceoğulları -Hacıahmetoğulları(Gökküler)(Uluyol),Karasolaklar (Taşgın), Halit Koca(Kuyubaşi), Alıklı Şaban(Göztepe), Miktatoğulları(Çayakarlar), Karacaismail(Eşmebaşı), Karaömerler(Karataş), Zulhanoğullari(Çalkan-Çağlı), Vahit Taştepe (Vayıtlar), Mustular(Karataş), Musaoğullari (Karayörük), Mustafaoğullari (Özyön), Kasımoğulları (Kumsallar), Hasanoğullari (Çelgerler (Çeliker)), Kenanoğulları (Karataşlar), Çakkışahmet (Meral), Çolakoğulları.(Coruk), Algınoğlan (Ürkmez)
Dipnot :
(2) Osmanlı Nüfus Defterlerinde Kırıkkale 1840
(3) Delice İlçesinde 2 tane Çatallı köyü olduğu için bu köyün adı mıntıkasından dolayı Çatallı Karakoyunlu'dur.
Araştırma : Harun SIRAKAYA
Kültür
Tipik bir iç anadolu köylüsü olan köy halkı misafirperver insanlardır. Türkmen geleneklerine sahiptir. Yemekleri bulgur pilavı (yufka ekmeğin üzerine dökülmek suretiyle),tarhana,bulama aşı (yoğurt/yayla çorbası) kuru fasulye,yarma aşı,cılbır,mıhla,kartma aşı,taslama,düğürcük aşı,coblama,çalma tatlısı,kavurma,dönderme,gölleme, arap aşı ve hasıdadır. Konuşulan ağız ortaanadolu Oğuz ağzıdır.
Düğün etkinlikleri; genellikle 3 gün 2 gece şeklinde cuma günü öğleden sonra başlayıp, pazar öğleden sonraya kadar ifa edilir. Cuma günü namazdan sonra Türk bayrağı erkek evinin yüksek bir yerine süslenerek dualar eşliğinde asılır. Davul zurnanın çalmaya başlaması ile düğün başlamış olur. Bayrak kaldırma törenine katılan davetlilere bayrak yemeği de ikram edilir. Düğünlere davetliler yoğunluklu olarak cumartesi öğleden sonra gelmeye başlarlar.Düğün sahibinin maddi gücüne göre koyunlar veya danalar kesilir gelen her misafire mutlaka ama mutlaka sofra kurulur yemek ikram edilir. Bir de kahveci vardır bu kahveci gelen misafirlere kahve, çay veya limonata ikram eder ve karşılığında bahşiş alır. Erkek evine gelen davetliler, gönlünden kopan,mali gücünün yettiğince ve yakınlığına bağlı olarak kapalı zarf içerisinde "okuntu" diye tabir edilen parayı düğün sahibine verir. Cumartesi akşamı davetlilerin en kalabalık olduğu zamanlarda kına gecesi yapılır. Etrafı çerez ile kaplanmış bir tepside üzerinde mumlar yanan kına damada yakılır. Bu esnada tabiki kına dondu denerek bahşiş istenir. Kız tarafına kınacılar orada kesilecek cezaya hazır olarak giderler. Yine aynı akşam gençler, 1 adet Arap (sırtı kamburlaştırılmış, yüzünde uzun takma sakal, elinde sopa ve cebinde savrulmak üzere kül) 2 gelin(kadın kılığına girmiş ve yüzleri tamamen kapalı) ve 1 kayışçı Arap oyununu sergileyerek heyecanlı anlar yaşatırlar(Çalınan oyun havaları eşliğinde eli sopalı Arap, konukları zorla oynamaya çıkarır,gençler gelinleri kaçırır, Arap yakaladığını temsili sopalar, kayışçı ise Arabı zayıf gördüğü anlarda elindeki kemerle vurur. Oyunun sonunda Arap ölür. Başında gelinler ağıt yakarak damadın yakın akrabalarından bahşiş toplarlar en son arabın yüzüne su boca edilerek oyun sona erer). Pazar gününe gelindiğinde araç konvoyu ile gelin alınmaya gidilir. Kız evinde gelinin çeyiz sandığına oturan ufaklıklarla sıkı pazarlıklar yapılır. Gelin, erkek evine geldikten sonra önceden hazırlanmış olan testiyi yere vurarak kırar, evin kapısının üstüne yağ sürer ve duvara çivi çakarak yeni evine gelir, damadın annesi ve babası temsili olarak güreştirirler ve anne yener. Pazartesi öğleden sonra kadınlar toplanarak duvak açma geleneğini yaparlar.Salı günü ise hayat tekrar normale dönmekte olup herkes bağına bahçesine dönmektedir bu arada köyün gençleri Selektörün Dibi diye tabir ettiğimiz yerde toplanmakta damatla bir lastik yakma gecesi düzenlenmektedir Köyün tek bakkalı olan Ferit'ten alınan lokumlar dağıtılır köyün güzel sesli delikanlılarının seslendirdiği türkülerle damat şenlendirme gecesine son verilip aşağı obada oturanlar aşağıya, yukarı obada oturanlar yukarıya giderler. (Konar göçerliğe ait bir terim olan "Oba" ifadesi köyün bölümlenmesinde kullanılmaktadır.)
Coğrafya
Kırıkkale iline 64 km, Delice ilçesine 20 km uzaklıktadır.köy Keskin ile Delice ilceleri arasında olup Tekke,Tavaözü,Karakoyunlu(Çatallı),Barakobası,ve Eskikışla köyleriyle komşudur.Keskin ilçesine 31 km mesafededir.Çerikli Kasabasına gelmeden 5 KM önce Samsun-Sivas yol ayrımı vardır.Delice ilçemiz Samsun yolu üzerinde Köyümüz ise Sivas yolu güzergahındadır.
İklim
Köyün iklimi,karasal iklim hakim olup yazları sıcak ve kurak kışları soguk ve kar yagışlıdır. karasal iklim etki alanı içerisindedir.
Nüfus
Nüfusun büyük bir bölümünde, kuraklık ve geçim sıkıntısından dolayı 1970'li yıllarda göç başlamıştır. Şuan göç edenlerin büyük bir bölümü Ankara'da yaşamaktadir.
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 385 |
| 1990 | 980 |
| 1985 | 1363 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılıktır. Başlıca tarım ürünleri; buğday,arpa,şeker pancarı, ayçiçeği,mercimek,nohut,bal kabağı,domates,üzüm,patates, karpuz,kavun yetiştirilmektedir.
Milletvekilliği
Türkiye Büyük Millet Meclisi 4. Yasama Dönemi (1931-1935) Ankara Milletvekili Hasan DENEK (Hasan Yakup Bey) (İstiklâl Savaşı Madalyası ve Avusturya-Macaristan Devlet Madalyası sahibi)
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.
- 2014 - Ali İhsan ÇAĞLI
- 2009 - Ali İhsan ÇAĞLI
- 2004 - Musa KARAYÖRÜK
- 1999 - Musa KARAYÖRÜK
- 1994 - Ferit KARATAŞ
- 1989 - Mehmet Ali ÇALKAN
- 1984 - Haşim DENEK
- 1977 - Mehmet Ali ÇALKAN
- 1973 - Haşim DENEK
- 1968 - Mustafa KARAYÖRÜK
- 1964 - Hilmi ÇELİKER
- 1957 - Fettah ÇALKAN
- 1953 - Mustafa GÖZTEPE
- 1949 - Ahmet KARATAŞ
- 1945 - Cemal EŞMEBAŞI
- 1941 - Ahmet İNCEDAL
- 1937 - Ali ÇAYAKAR
- 1933 - Zülhan ÇALKAN
- 1929 - Abdullah SIRAKAYA
- 1925 - Abdullah ÇALKAN
- 1921 - Esman KARATAŞ
- 1917 - İbrahim ÇALKAN
- 1913 - İbrahim ÇALKAN
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardır, ancak öğrencisi yoktur. Taşımalı sistem ile öğrenciler Çerikli Beldesinde öğrenim görmektedirler. . Köyün içme suyu şebekesi ile kanalizasyon şebekesi vardır.PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi vardır. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır. Köyde aynı zaman da orta okul bulunmaktadır. Öğrenci bulunmadığından faaliyeti yoktur. Köye ulaşımı sağlayan asfalt yol oldukça yıpranmış olduğundan bu yolu kullanan araçların yıllık bakım-onarım ve yedek parça maliyetleri hesaplandığında milli servete ne kadar zarar verdiği görülecektir. Bu yüzden toplam 13 km olan yolun silbaştan yeni asfalt ile asfaltlanması gerekmektedir.