Hamsiköy, Maçka

Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümünün temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz.

Hamsiköy
—  Mahalle  —
Trabzon
Ülke	Türkiye
İl	Trabzon
İlçe	Maçka
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Rakım	1,300 m (4 ft)
Nüfus (2000)
- Toplam	433
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0462
İl plaka kodu
Posta kodu	61750 http://www.hamsikoy.org
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Hamsimahallesi Kalkındırma ve Dayanışma Derneği'nin internet adresi www.hamsikoy.org Derneğin Facebook adresi [email protected] Hamsimahallesi Kaldındırma ve Dayanışma Derneği'nin kuruluşu: 1989 Derneğin kurucu başkanı, İlyas ÇAKICI Dernek Ofisi Bağcılar'dadır, 560 üyesi vardır. Hamsiköy Trabzon İli'nin Maçka ilçesine bağlı bir mahalledir. Asıl adı Hamseköy (Beşköy) hamse Arapçada beş (5) olup köyün ismi hamse beş manasında Hamsiköy olarak kayıtlara geçmiştir. Hamseköy'ün (Beşköy) ; Hamsiköy (Ciharli), Çıralı (Melanli), Dikkaya (Zavera-Zeftil) ve Güzelyayla (Ferhanli) Köylerinin bileşiminden meydana gelmiş ve Kayıtlara HAMSİKÖY olarak geçmiştir. Hamsiköyü Kalkındırma ve Dayanışma Derneği yukarıda isimleri verilen 5 köy adına kurulmuş ve bugüne kadar faaliyetlerini sürdürmüştür. Hamsiköylülerin İnternet Adresi: www.hamsikoy.org , Facebook : Hamsı Koy

Tarihçe

Çin, Hindistan'dan Avrupa'ya giden İpek Yolu'nun kuzey güzergahı üzerinde bulunan bir konaklama yeridir. Kervanlar Erzurum'dan yürüyerek Erzincan üzerinden İstanbul'a ya da Trabzon üzerinden gemi ile İstanbul'a gitmak durumunda idiler. Trabzon'a giderken rakımı 2000 mt olan Zigana dağlarının geçilmesi gerekmekte idi. Hamsiköy, Zigana dağının kuzey eteğinde konaklamaya en uygun ve en son yerdi. Rakım 1200–1300 m'dir.

Deve kervanları Trabzon tarafından giderken en son Hamsimahallede duraklayıp dinlendikten sonra zorlu bir geçiti geçmeye çalışırlardı. Erzurumdan gelenler de zorlu geçidi aştıktan sonra Hamsimahallede dinlenirlerdi. Hamsiköy'ün ilk göründüğü Nara burnuna gelen kervanın ilk kişisi nara atarmış. Arkadakilere Hamsiköy göründü müjdesini verirlermiş. Cumhuriyet döneminde arabalarla nakliye işleri yapılmaya çalışıldığı dönemlerde de aynı işlevine devam etmiştir. O dönemlerde kar küreme araçları yoktu. Haftada bir Hamsimahalleden alınan araç konvoyu insan gücü ile önleri kardan temizlenerek zirveye çıkarılırdı. Zirvede Torul ekibiyle araçlar değiş tokuş yapılır ve yine küreklerle karlar temizlenerek Hamsiköy'e indirilirdi. İsmi Arapça Hamse mahalleden (Beş köy) gelmektedir. Beş ayrı yerleşim yeri vardır. Şimdi o yerleşim yerlerinin hepsi birer mahalledir. Osmanlı zamanında hepsine Hamseköy denirdi ve o dönemde nüfus yoğunluğu sadece rum dinide hıristiyandı(Kaynak:1860-1905 salnağmeler).Kurtuluş savaşı sonunda mübadeleyle buralardan gönderilen rumların yerine 1923'ten itibaren Türkler yerleştirildi ve Cumhuriyet döneminde merkez köye Hamsiköy adı verildi ve ayrı ayrı muhtarlık oldular. Fakat insanlar hangi mahalleden olursa olsun hepsi kendini Hamsiköylü olarak tanımlamaktadır. Günümüzde de Maçka'dan yukarı o dere havzasına Hamsiköy havzası adı ile anılmaktır.

1877 YILI TRABZON VİLAYETİ SALNAMESİ CİLT 9 SAYFA 259 VE 261 DEKİ BİLGİLERİ SİZLERİN GÖRÜŞLERİNE SUNARIM.

>> HAMSİKÖY KARYESİ; ÖKÜZ 115, İNEK 300, MERKEP YOK, AT 20,RÜSUMAT-I AĞNAM 1689, AŞAR 400,BEDELAT-I ASKERİYESİ 13944, VERGİ 1728, HANE 215, ERMENİ YOK, RUM 502, İSLAM YOK,TURK YOK.

Hamsiköy, Osmanlı döneminde tamamen bir Rum mahallesi idi. Yukarıdaki salnameden anlaşıldığı gibi mahallede tek bir Türk ve Müslüman yoktur. Kurtuluş savaşı sonrası Yunanistan ile yapılan Mübadele (değiş tokuş) sonucu mahalledeki tüm Rumlar Yunanistan'a gönderilmiştir. Mübadeleden sonra Çaykara'da oluşan sellerde madur olan insanlar Hamsiköy'e yerleştirilmiştir. Bu arada boş kalan köye çevreden birçok kişi gelerek yerleşmiştir. Trabzon'un hemen her ilçesinden gelen insanlar mahallede bir mozaik oluşturup beraber kardeşçe yaşayabilmeyi tüm dünyaya göstermiştir.

Kültür

Köyümüzde 1 ilköğretim okulu ve1968 yılında açılmış 1 ortaokul mevcuttur. Eğitim öğretime çok önem verilir. Her ailede birkaç tane üniversite mezunu bulmak mümkündür. Trabzon-İran transit yolunun mahallesimüzden geçmiş olması da kültürel ve ekonomik yönden önemli bir avantaj sağlamıştır. Hamsiköy çevresiyle etkileşim ve gelişim çabalarını sürdürürken adet ve geleneklerini de yaşatmasını bilmiş ender köylerden biridir. Karadenize has lahana ile yapılan çorba, yığma, huliya, sarma, mısır unundan yapılan yağlaş, hoşmeli, kuymak, kazkaldıran mıhlama gibi yemekleri aynen hamsimahallede bulabilirsiniz. Ayrıca nefis fasülye turşusu ile kuzinede patatesi de hiç yabana atılır gibi değildir. Bekçilerde yapılmış pirzolanın da tadına doyum olmaz. GİYİM,Köyümüzde yöresel giyim olarak bayanlar kuşak ve peştamal giyerler. Bazı özel günlerde etekleri fırfırlı entari yelek ve aksesuar olarak da sırta çente alırlar .Son yıllarda eğitim ve öğretimin etkisinde kalınmış , modern kıyafetler ağır basmıştır. Erkeklerde önemli bir yöresel giyim yoktur. modern giyinirler. Hamsiköylüler gelenek ve göreneklerine çok bağlıdır. mert, sevecen ve misafir perverlerdir. Onların yanında elini cüzdanına uzatamazsın saygısızlık sayarlar. İmece (meci) mahallede çok yaygındır. Tarla belleme, mısır soyma, patates çıkarma çayır biçme mecisiz olmaz.olsa bile tadı olmaz. Yaylalara aynı tarihte eğlencelerle kemençe ve horonla çıkılır.Hayvalar süslenir, poyalı sepetler hazırlanır.en yeni giysiler giyilir.Ogün bayramdır sanki.Tabi silahları da ne yazık ki unutmamak lazım. Köyümüzde mezar ziyaretleri bayram sabahı yapılır. Silah sesleri sizi yanıltmasın halk bayram namazından çıkmıştır Aynı silah seslerini asker uğurlarken de işitebilirsin. Hamsiköylü mahalleninü unutmaz. yazın, bayramda düğünde gelir çaylar içilir meşhur Hamsiköy sütlacı yenir,Festivali yapılır. Hamsiköylü Hemşehri canlıdır .nerede olursa olsun hemşehrisini bulur ona sahip çıkar.

Coğrafya

Trabzon iline 48 km, Maçka ilçesine 19 km uzaklıktadır. Gümüşhane il sınırındadır. Zigana dağlarının kuzey cephesinde bulunmaktadır. Zigana dağlarının eteğinde bir parça düzlük üzerine kurulmuş çok güzel bir mahalledir. Rakımı 1200–1300 m'dir. Çam ormanları ile çevrilidir. Azda olsa İstriç ve Gürgen ormanları da vardır. Yılın yedi ayı yeşillik diğer beş ayı kar örtüsüne sahiptir. Geçmişte konaklama hizmetlerinden birçok aile faydalanmakta idi. Fakat yeni yapılan Erzurum yolu Hamsiköye uğramadığı için çok göç verir duruma gelmiştir. İnsanların okuma ve daha iyi yaşama istekleri göçü hızlandırmıştır. Artık Hamsiköy yazları yaşanan dinlenme ve sayfiye yerine dönmüştür.

İklim

Mahallenin iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Küresel ısınmanın etkileri Hamsiköy'de de kendini göstermiştir. İlk olarak Hamsiköy kuraklıktan 2007 yılında etkilenmiştir. Mahallenin yemyeşil görünümü kendini iç Anadolu görünümüne büründürmüştür. Eskiden gözüken sisler artık çok seyrek görünür olmuştur. Fakat henüz yeni başlayan bu etkiler inşallah gelecekte Hamsiköy'ü çöle çevirmez.

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2007	689
2000	433
1997	420

Ekonomi

Geçim kaynağı olarak Hayvancılık ve tarım ön plandadır.

Zigana Dağı eteklerine kurulmuş olan ve sütlacı ile ünlenen Hamsiköy’de, sütlacın yanı sıra tereyağı, peynir ve ekmek de üretiliyor. Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Sütlaç Hamsiköyle özdeşleşmiştir.

Dağlarda binbir çeşit çiçekten oluşan sütün tadını verdiği sütlaç başka hiçbir yerde aynı tadı almamaktadır. Aynı çiçekler yağa ve peynire de aynı aranan öellikleri vermektedir. Hamsiköy Süt Kooperatifi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (1971) uzun yıllardır Hamsiköy ve çevredeki köylere hizmet vermektedir. Binbir çeşit çiçekle beslenen ineklerden elde edilen süt ile kooperatifin tesislerinde vakum kaşar, tereyağı, telli peynir ve lor peynir üretilmektedir. Ürünler Türkiye’nin dört bir yanına gidiyor. Yakın bir gelecekte yoğurt ve ayran üretimine de başlanacak. Trabzon ekmeğinin kökeni de Hamsiköy'e dayanmaktadır. İlk olarak Zigana mahallesinde yapılan Taş fırın ekmeği uzun yıllar Hamsiköy'lü fırıncılar tarafından yapılagelmiştir. Daha sonra tüm Trabzon'a yayılan ekmek artık tüm Türkiye'de tanınmaktadır. Lezzeti, mis gibi kokusu yanında bir hafta süren dayanımı ile de aranan bir üründür.

Hamsiköy'de tarım, hayvancılığa yardımcı statüdedir. Ekilen mısır hayvanların beslenmesine yöneliktir. Fakat mısır yanında patates ve fasülye de ekilmektedir. Taze fasülye ve patates ana yiyeceklerdendir. Özellikle Karadenize özgü taze fasülye turşusu çok yaygındır. Bu turşunun en önemli özelliği Karadenize özgü olan kavurmasının yapılabilmesidir.1900'lü yıllarda Hamsiköy’de Osman Konak ile Ahmet Efendi adında iki tane lokanta işletmecisi varmış. Büyüklerimizden dinlediğimize göre; Ahmet Efendi bir gün midesinden rahatsızlanır. Osman Konak, mideye iyi geldiği için süt ile pirinci kaynatıp, şekerle tatlandırıp kendisine içirmiş. Bu ilaç yapımı için yapılan karışımdan güzel bir tatlı ortaya çıkmış. Ama Osman Konak, bu tatlının bir eksiği var deyip, bir tutam tuz ilave etmiş. Bu şekilde bugün iştahla yenilen sütlaç tatlısı ortaya çıkmış.” (Bu tabiki espirisi, esas olan kıpçak türkü olan Osman Konak'ın atalarından gelen ve bir orta asya süt tatlısı olan sütlacın bölgeyle özdezleşmesi sonucu Hamsiköy sütlacı ismini almasıdır.) Zamanın şairlerinden Subutay Hikmet dizelerinde de bu lezzetten izlere rastlamak mümkün

“Taksim’den kalktık mıydı Saate varmaz Hamsiköy’deyiz Konakoğlu’nda oturur Başbaşa sütlaç yeriz Nara burnundan bir rüzgâr eser Olur, içimiz tertemiz"                          

Subutay Hikmet Karahasanoğlu (1970)

Altyapı bilgileri

Mahallede ilköğretim okulu vardır ancak kapalıdır. Mahallenin içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Bina boş olup hizmet, merkezden (Macka) yapılmaktadır. Sağlık ocağı vardır ancak sağlık evi yoktur. Sağlık ekipleri Maçka´dan gelmektedir. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.

Trabzon Erzurum yolu üzerinde olan Hamsiköy'e ulaşım hava deniz ve kara yolu ile Trabzon üzerinden ulaşılabilir. Hava yolu ile dünyanın her yerinden Trabzona gelmek mümkümdür. Yeni yapılan Samsun, Hopa kara yolu sayesinde Otoban rahatlığı ile yolculuk mümkün olmaktadır. Trabzonda bir liman ayrıca bir de marina bulunmaktadır. Trabzon Hamsiköye 48 km uzaklıktadır. Yaklaşık 45 dakikalık bir kara yolculuğu ile ulaşılmaktadır. Yolun tamamı asfalttır.