Küçükağrı Dağı
| Küçükağrı Dağı | |
|---|---|
|
Türkiye'de Doğubayazıt'ta Küçük Ağrı görünümü | |
| Yükseklik | 3.925 m (12.877 ft 31⁄2 in) |
| Çıkıntı | yakl. 1.200 m (3.937 ft 0 in) |
| Konum | |
  Küçükağrı Dağı | |
| Konum | Doğubayazıt, Ağrı, Türkiye |
| Koordinatlar | 39°39′K 44°24′D / 39.65°K 44.4°D |
| Jeoloji | |
| Tür | Stratovolkan |
Küçükağrı dağı, Ağrı dağının güneydoğusunda yer alan 3896 m yüksekliğindeki stratovolkanik dağ[1]. Doğubayazıt ilçe sınırlarında yer alan dağın doğu yamacından Türkiye-İran sınırı geçer [2].
Küçük Ağrı ile Ağrı dağının bir kısmı 2004 yılında ilan edilen Milli parkın içinde yer alır. Küçük Ağrı çoğunlukla Ağrı dağının ikincil tepesi olarak kabul edilir. Büyük Ağrının doruğu; Atatürk zirvesi (5.137 m), Küçük ağrının doruğuna; İnönü zirvesi (3896 m) adı verilir. Dağın güney tarafında Hallaç köyü sınırlarında Buz mağarası yer alır. Buz mağarası 50 m genişlik, 100 m uzunluk ve 8 m derinliğe sahiptir[2].
İki dağı birbirine bağlayan 2 700 m yüksekliğinde Serdar Bulak Geçidi adlı boyun yer alır[3]. Yayla olarak kullanılan alanda eski bir Rus askerî kışlası yer almaktadır. Küçükağrı dağına Araplar Cebel'ül-huveyris ismini vermişlerdir. Küçükağrı büyük ağrıya göre daha konik bir yapıdadır, tepeye doğru eğim artar ve sivri bir görüntü alır. Dağ ışınsal drenajlı akarsularla yarılmıştır[4].
Küçük Ağrı Dağının krateri erozyon ve buzul hareketleriyle yok olduğundan sivri bir görüntüsü vardır[5].
Lavlar ve tüflerin farklı zamanlarda püskürmesiyle oluşmuşlardır. Üst neojen zamanında andezit yapı, Kuvaternerde daha genç olan bazaltik lav akımları ve parazit koniler gelişmiştir[1].
Küçükağrı Dağı cumhuriyet kurulduğunda tamamen Türkiye sınırları içinde değildi. Dağların doruklarından geçen sınırın savunması Ağrı isyanı sırasında sorunlara yol açtı. İran'a sınır değişikliği teklif edildi. Bugün Van'ın ilçesi olan Saray toprakları karşısında yer alan Kotur kasabası verilip, Küçükağrının eteklerine kadar inen yeni sınır belirlendi. Değişiklik 23 Ocak 1932 tarihinde imzalanan Türkiye İran sınır antlaşması ile sağlandı[6][7].
Kaynakça
- 1 2 ÖZCAN, Kürşat. "Ağrı Dağı volkanları". TÜRKİYE JEOLOJİSİ DERS NOTLARI. 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110929013910/http://yunus.hacettepe.edu.tr:80/~jlozca07/turkiye_jeolojisi.pdf. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- 1 2 "Çevre durum raporu:Ağrı". csb.gov.tr. 2012. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141110163016/http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/agri_icdr2011.pdf. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ↑ "Coğrafya". igdirkulturturizm. 7 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150307072636/http://www.igdirkulturturizm.gov.tr:80/TR,55671/cografya.html. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ↑ "Başlıca Turizm Değerleri:". IĞDIR İLİ’NİN TURİZM POTANSİYELİ. kafkas.edu.tr. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141110155120/http://www.kafkas.edu.tr/dosyalar/sobedergi/file/003/03%20(2).pdf. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ↑ "Ağrı Dağı". agrikulturturizm.gov.tr. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141110161350/http://www.agrikulturturizm.gov.tr/gezilecek_y/devam.asp?id=46. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ↑ AS, Dr.Öğ.Bnb. Efdal (2010). "XVI. YY.dan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Türk-İran Sınır Sorunları ve Çözümü". Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S,46. ankara.edu.tr. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1564/16983.pdf. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ↑ "ATATÜRK DÖNEMİNDE İRAN SINIRI DEĞİŞTİ". aksiyon.com.tr. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141110180134/http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-16884-34-ya-tampon-bolge-ya-sinir-degisikligi.html. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
