Kıbrıs, Mamak
| Kıbrıs | |
| — Mahalle — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Ankara |
| İlçe | Mamak |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0312 |
| İl plaka kodu | 06 |
| Posta kodu | 06105 |
| İnternet sitesi: | |
Kıbrıs, Ankara ilinin Mamak ilçesine bağlı bir mahalledir.
Tarihçe
Kıbrıs, Osmanlı kayıtlarında 1462 yılından kalma kayıtlarda belgelerde adına rastlanılmakta olup o yıllarda adı kayıtlarda Kırbız olarak geçmektedir. Türk Tarih Kurumu'nda bu bölge halkının 3 kabileden oluştuğu (Hemiler, Cöcükler, Karaağalar) belirtilmektedir. Söz konusu kabilelerin, Oğuzların Bozok koluna mensup Yıldız Han soyundan geldikleri düşünülmektedir. Ayrıca halen Tatar mahallesi adıyla geçen Tatarlar'ın Ankara savaşında Türk-Moğol hükümdarı Timur'un yanında savaştıkları (kayıtlara göre sarışın, mavi gözlü ve iyi ok atan) kimseler ve savaşı seyrinde çok önemli rol aldıkları belgelenmektedir. Çanakkale ve Kurtuluş savaşlarında köyden pek çok şehit verilmiştir. Meçhul asker kayıtlarında bunlardan bir kaçına ulaşılmıştır.
Mahallenin adını da alan 8 km uzunluğunda Kıbrıs Vadisi 1. derece doğal ve arkeolojik sit alanı özelliklerine sahiptir.
Kültür
Düğün Geleneği
Düğüne başlanacağı davetiyelerle yakınlara bildirilir. [Eskiden "Okuntu" denilen bir davet şekli mevcuttu. Bu adete göre, yakınlara (eş-dost-hısım-akraba-komşu) hediye gönderilerek düğüne davet edilirlerdi.] Mahallede yapılan düğünler, genellikle Cuma günü başlar ve üç gün sürer. Düğün boyunca misafirlere yemek verilir. Ayrıca biri Cuma günü "Bayrak Yemeği", biri de Pazar günü gelin almaya gidilirken "Düğün Alayı Yemeği" olmak üzere davetlilere iki ayrı yemek verilir. Mahalledeki düğünlerde bu yemeklere herkes davet edilir. Gelin damat evine geldikten sonra düğün sona erer.
Mahallenin önemli yemekleri ;
Yaprak sarması (dolması), yarma aşı (yarma buğdayı ve yoğurtla yapılır), oda haşlaması, kavurma, el köftesi, gözleme, şepit, gaygana, kaha, içli börek, alt üst çörek, höşmerim, baklava, sarığı burma, ballı pişmaniye, sütlüaç ve haside'dir.
Coğrafya
Ankara iline 15 km, Mamak ilçesine 10 km uzaklıktadır. Ayrıca Mahallenin Doğukent sınırları içerisinde kalan bölgeleri vardır. Kıbrıs mahallesi’nin doğusunda Bayındır Mahallesi, kuzeyinde Yenibayındır ve Yeşilbayır Mahalleleri, batısında Kusunlar ve Yakupabdal Mahalleleri, Güneyinde ise Evciler ve Tekke Mahalleleri bulunmaktadır.
İklim
Mahallenin iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir. Kışları yağışlı ve soğuk, yazları ise sıcak ve kuraktır. Mahallenin yüksek olan yerleri ise ( Elma dağın etekleri) yazları serin olmaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| [[2016] | 10000 |
| 2000 | 7300 |
| 1997 | 4800 |
Ekonomi
Kıbrıs mahallesi kuruluşundan başlayarak hayvancılık, sof dokumacılık (Ankara keçisinden dolayı) ve tarım ile meşgul olunmuştur. Tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomik yapı 1960'lı yıllardan başlayarak Ankara il merkezine mahalle sakinlerinin işçi ve memur olarak çalışmaya gitmeleri nedeniyle ekonomik yapıda egemen olarak günümüzde ücrete dayanan bir ekonomik konum vardır.
Kıbrıs Vadisi
Kıbrıs Vadisi, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 30 Ekim 1995 gün ve 4274 sayılı kararı ile 1. derece Arkeoloji Sit Alanı olarak tescil edilmiştir. Ancak daha sonra 02 Nisan 2004 gün ve 9057 sayılı kararı ile tüm vadinin 1. Derece Doğal Sit tescilinin devamına, vadide tespit edilen üç bölgedeki kültür varlıklarının 1. Derecede Arkeolojik Sit Alanı olarak tesciline, daha önce alınmış olan vadinin tümünün arkeolojik sit alanı tescilinin kaldırılmasına karar vererek arkeolojik sit alanını daraltmıştır. Vadinin ekonomik açıdan kullanımı için çalışmalar yapılmaktadır.
Kıbrıs Vadisi oluşumu milyonlarca-binlerce yıldan bu yana devam eden bir jeolojik süreç içinde şekillenmiştir. Vadinin tabanı 1000–1400 m, sırtlar 1550 m rakımlarında olup, normal yamaç eğimi 30, 45 hatta 70 derecedir. Vadinin derinliği koruma sınırları içinde kalan kısımda 250–400 m arasındadır. Vadi içinde yoğun bir şekilde sarp kayalıklardan oluşan kireçtaşı blokları mevcut olup, kır dokusunun bütünlüğünü koruması açısından önemlidir.
Birinci Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edilen yerler;
- Merdivenli Tünel ve Yakın Çevresi: Kıbrıs Köyünün yaklaşık 3 km güneydoğusunda Değirmen deresinin aktığı dar vadinin doğu kenarında oyma basamaklar ve devamında yerleşim yeri vardır. Buranın 20 m yüksekliğinde ise doğal bir mağara ve mağaranın ağzından aşağıya inen kayaya oyulmuş 9 basamağı açıkta olan merdiven bulunmaktadır. Buranın bulunduğu tepenin 150–200 m. Güney-doğusunda klasik döneme ait seramik kalıntılarının bulunduğu yerleşim yeri mevcuttur.
- Kadının Kayası: Merdivenli tünelin hemen karşısında, Değirmen deresinin batısından başlayıp giderek yükselen bir tepe üzerinde yer yer kademe ve basamakların yapılmış olduğu sarp kayalıktır. Çevresi iskân görmüş olan kayalığın en yüksek yeri düzleştirilmiştir.
- Durasan Kayası: Merdivenli tünelin güney batısında yer almakta, Kuzey tarafında ise dik yamacı bulunmaktadır. Yamacın ortasından çay yatağına inen patika yol bulunmaktadır. Durasan Kayası çevresinde eski yerleşim kalıntıları görülmektedir.
- Bayındır Yaylası Tümülüsü: Kıbrıs Vadisinin en güney doğusundaki Bayındır Yaylasının doğusunda, yaylaya yaklaşık 500 m uzaklıktadır.
- Bayındır Yaylası nekropolü (Abdal Mezarlığı): Bayındır Yaylasının 250 m Batısında kuzey güney doğrultusunda uzanan hafif eğimli sırtın üzerinde yassı taşlarla yapılmış dikdörtgen planlı mezarlar yer almaktadır. Merdivenle tünel ve buraya ait iskan yeri ile Kadı nın Kayası Kıbrıs Vadisinin ortalarında tek bir bölge olarak tescil edilmiş eski eser alanıdır. Vadinin güneydoğu ucunda ise daha küçük alan kapsayan Bayındır Yaylası Tümülüsü ile Nekropol alanı ayrı bölümler halindeki eski eser alanlarıdır.
Kıbrıs Vadisinin iklim özelliği karadeniz ikliminin karasal bölümlerindeki iklim özelliğini göstermektedir. Ayrıca vadinin zengin bir flora yapısı mevcuttur. Vadi tahmini olarak 1000'e yakın çiçek ve bitki çeşidini barındırmaktadır. Üvez ağacı gibi ender rastlanan bitki çeşidi vadide bulunmaktadır. Vadinin orta bölümünde (kaynar göl mevkiisi ile Kadirin göl mevkiisi arası) yabani fındık ağacı grupları bulunmaktadır. Vadinin ortasından akan çayın etrafındaki yeşil doku ve doğallığı vadiyi ziyaret edenleri hayran bırakmaktadır. Çay yatağı içerisinde oluşan şelale ve gölcükler doyumsuz bir seyir zevki vermektedir. Ayrıca vadi içerisinde çeşitli kuş (saka, bülbül, kanarya, üveyik, keklik v.b.) ve yabani hayvanlarda bulunmaktadır.
Ankara gibi su sıkıntısı çeken bir şehir için taş ocağı işletmeleri ve bu şantiyeler içerisinde bulunan asfalt üretim üniteleri ekolojinin bozulması ve çevre kirliliği oluşturması açısından köyümüzde ve bölgede ciddi tehditler oluşturmaktadır. Taşocağı konkasörlerinden yükselen toz bulutları vadiyi çok olumsuz etkilemektedir. Patlayıcıların yarattığı sarsıntı; doğal su kaynaklarını etkilemekte ve kaynakların kurumasına neden olabilmektedir. Vadi yamaçları eğimli olduğundan, ıslak ve yeraltı suyu etkisi olan eğimli yamaçlarda özellikle köyün bulunduğu kesimde toprak kaymaları ve heyelanlar gelişebilmektedir. Yörede yaşayan halkın ve diğer canlıların yaşamları daha fazla tehlikeye girmeden Kıbrıs mahallesi ekolojik bütünlüğü içerisinde korunmalıdır.
Kıbrıs Vadisinin girişinde taşocakları vardır. Taş ocaklarında elde edilen mıcır, taş, kum gibi malzemeler Ankara'nın inşaat sektörünce tüketilmektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesine ait avrupanın en büyük ikinci asfalt şantiyesi burada kuruludur.
Kıbrıs Vadisinin özellikleri nedeniyle meyve ve sebze yetiştiriciliğine uygundur.
Altyapı bilgileri
Mahallede ilköğretim okulları vardır. Bunlar alper tunga ilköğretim okulu ve kıbrıs ilköğretim okuldur. Mahalle yerleşkesi içerisinde 9 adet camii ve de 3 adet mescit bulunmaktadır. Mahallenin hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır.PTT şubesi ve PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı vardır. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup Ulus ve Kızılay’a EGO Belediye Otobüsü işlemektedir. Ayrıca Ulus, Denizciler Caddesinden mahalleye dolmuş seferi düzenlenmektedir. Mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.
Derneğimize ait iki kattan oluşan sosyal tesisimiz vardır. Zemin katında dernek yönetim kurulu odası, mutfak, yemek salonu ve gasilhane bulunmaktadır. Gasilhanemizde ayrıca morg dolabımız da mevcuttur. Sosyal tesisin birinci katında ise iki bölümden oluşan toplantı salonu vardır.
Dış bağlantılar
| ||||||||||